این اقدامات باعث می‌شوند که محتوای اخبار جنایی نیز درای ویژگی های خاص باشند که آن ها را از سایر گزارش ها متمایز می‌کند . جرایم جنسی و جرایم خشونت آمیز به عنوان بارز ترین جرایم خطرناک مورد توجه رسانه ها قرار می گیرند. نتیجه این امر اختصاص سهم بیشتری ‌به این جرایم در رسانه ها نسبت به میزان آمار واقعی این جرایم در جامعه است. این امر منجر به بزرگنمایی جرایم خشونت آمیز در رسانه ها می شود. یکی از ویژگی های دیگر محتوی رسانه ها توصیفی بودن این اخبار است. هدف اصلی از گزارش های خبری انتقال اطلاعات به مخاطبین است و در این راستا نگارش متن گزارش ها باید طوری باشد که موجب فهم بیشتر و کامل‌تر برای مخاطب باشد. به همین دلیل در این گزارش ها شرح واقعه به نحوی داستان وار انجام می شود و ضمن تأکید بر ذکر تمام جزییات واقعه از بیان نکاتی که موجب مشکل شدن خواندن و درک واقعه توسط وی می شود خود داری می‌گردد.

در این مبحث ابتدا معیارهایی که در گزینش اخبار جنایی مورد توجه قرار می گیرند را بررسی نموده سپس به تحلیل محتوای اخبار جنایی می پردازیم.

گفتار نخست: گزینشی بودن اخبار جنایی

با افزایش کمی رسانه ها در جوامع، لزوم توجه به سلیقه ی مخاطبان باعث شد که برنامه های رسانه ها تنوع بیشتری در پاسخ به نیازهای مخاطبان داشته باشد.در نتیجه مدت تخصیص داده شده به اخبار و به تبع آن اخبار جنایی به مرور کمتر شد. با توجه به تعداد زیاد و میزان وقوع جرائم در جامعه و محدود بودن ظرفیت رسانه ها در بازتاب این حوادث، این وقایع باید پالایش شده و از میان تعدادی اندک که معیارها و اصول حاکم بر فضای رسانه ای سازگار است پوشش خبری داده شود.

انتخاب رخدادهایی که باید بازتاب داده شوند توسط مدیران رسانه ها بر اساس ارزش خبری آن ها انجام می‌گیرد. در نتیجه چنانچه گزارش خبری حداقل برخی ازشرایط در نظر گرفته شده برای ارزش خبری را نداشته باشد در دستور کار پخش و انتشار قرار نمی گیرند[۳۹].از طرفی نیز میزان ارزش خبری یک واقعه امری چند وجهی است و ممکن است دو یا چند معیار ارزش خبری در یک حادثه موجود باشد و در نتیجه ارزش خبری آن نیز بیشتر از سایر جرایم گردد.

گزینشی بودن اخبار جنایی موجب می‌گردد که اخبار جرم از الگوی متفاوتی در زمینه واقعیت جرم و سهم آن در آمارهای رسمی تبعیت کند .در نتیجه آمار مربوط به جرائم به نحو غیر صحیح بازتاب می‌یابد این انعکاس غیر واقعی اخبار جنایی بر خلاف ادعای مسئولان رسانه ها در خصوص صداقت در گزارش اخبار است. در این مبحث تلاش می شود که به مهمترین معیار هایی که موجب افزایش ارزش خبری واقعه جنایی می‌شوند اشاره شود.

بند اول : میزان خطر

ابن ملاک در بر دارنده این مطلب است که رسانه ها نسبت به جرائمی با حساسیت بیشتر عمل می‌کنند که خطر بیشتری را نسبت به سایر جرائم ایجاد می‌کنند و این خطر ملموس تر و محسوس تر است و در عین حال نسبت به هر یک از افراد جامعه ممکن است واقع شود . این امر باعث می شود که مخاطب با توجه بیشتری نسبت به گزارش ارائه شده برخورد کنند . جرایمی شانس بیشتری را برای انتخاب شدن دارند که خطر ناشی از آن ها ملموس تر و عینی تر باشد و به عنوان ملموس ترین این جرائم می توان به جرم های قتل، تجاوز به عنف و سرقت های همراه با کیفیت های مشدد مثل سرقت اشاره کرد. البته جرم سرقت در صورتی دارای ارزش خبری است که با یک عامل دیگر که ارزش خبری را افزایش می‌دهد همراه باشد که معمولا سرقت های مقرون به آزار یا سرقت هایی که همراه با تجاوز یا یک صدمه جسمانی همراه باشد شانس بیشتری را برای انتخاب دارند. با توجه به اینکه امنیت جسمانی جزء معیار های اصلی سنجش امنیت اجتماعی است [۴۰] اهمیت جرائمی که دارای عنصر خشونت هستند نیز بیشتر است. همچنین جرایمی مانند قتل یا ضرب و جرح در صورتی که با یک فاکتور دیگر مثل تجاوز همراه باشند دارای ارزش خبری بالاتری بوده و در اولویت گزارش ها قرار می گیرند[۴۱].

جرایمی که اخیراً در ایران جنبه ی رسانه ای پیدا کرده‌اند عموما با موضوع قتل و تجاوز به عنف بوده اند. پرونده ی ((سعید حنایی ))،(( باغ آلو)) و ((تجاوز گروهی کاشمر)) در استان خراسان رضوی ، ((تجاوز گروهی خمینی شهر)) در استان اصفهان ، پرونده های ((بیجه)) ، ((عقرب سیاه ))، ((خفاش شب ))، ((قتل میدان کاج سعادت آباد)) ، ((قتل پل مدیریت)) ، ((قتل روح الله داداشی)) در استان تهران مهمترین جرایم رسانه ای شده اخیر در ایران بوده اند. تمام این پرونده ها دارای دو عنصر خشونت و محتوای جنسی با توجه به میزان خطر بالای آن هستند. خشونت و محتوی جنسی داشتن ‌به این دلیل موجب افزایش ارزش خبری یک واقعه می‌گردند که خطر ناشی از جرم ارتکابی برای مخاطبان محسوس تر و ملموس تر می شود و به راحتی توسط آن ها قابل درک است. این امر باعث شده که رسانه های خبری شدیداً بر روی جرائم خشونت آمیز و علیه اشخاص تأکید کنند و آن ها را در اولویت پخش قرار دهند.[۴۲]

بند دوم : آسیب پذیری بزه دیده

میزان آسیب پذیری بزه دیده تاثیر قابل توجهی در بازنمایی اخبار مربوط به آن جرم دارد . افرادی مانند سالمندان ، افراد معلول و ناتوان ، اطفال و بانوان آسیب پذیر ترین اقشار جامعه هستند. دو نکته در توجه افکار عمومی به بزه دیدگی اقشار آسیب پذیر تاثیر گذار است . اول اینکه حمایت از این اقشار به عهده خانواده آن ها و جامعه قرار دارد . در نتیجه بزه دیدگی این افراد نیز ناشی از کوتاه جامعه در حمایت از آن ها بازتاب داده می شود و با توجه به اینکه رسانه ها در بازتاب اخبار جنایی سعی در مقصر نشان دادن شخص یا گروهی خاص در وقوع جرم دارند و در این موارد هم کوتاه جامعه به راحتی قابل مشاهده است تحلیل های رسانه ای بر آسیب پذیری بزه دیده و کوتاه جامعه متمرکز می شود . در خصوص بزه دیدگی زنان و بخصوص تحت تاثیر یافته های شاخه جرم شناسی فمنیستی که بر وضعیت نامناسب و نامطلوب زنان در جامعه تأکید دارد،[۴۳] نسبت به بزه دیدگی زنان نیز حساسیت ایجاد شده است. از این دیدگاه بزه دیدگی زنان تحت شرایطی است که از جامعه به آن ها تحمیل می شود و به نوعی جامعه در بزه دیدگی آن ها سهیم است.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...