۲-۲-۳- عدم ایفاء حقوق واجبه زن بمدت شش ماه

حقوق واجبه زن نیز متصف به دو شرط است: یکی اینکه حقوق ایفاء نشود و دیگری آنکه مدت زمان شش ماه از عدم ایفاء بگذرد.

۲-۲-۳-۲-ایفاء ننمودن حقوق واجبه زوجه

بند ب که به شرح آن اشاره داشتیم، متضمن ایفاء ننمودن حقوق واجبه زوجه است. این بند به نظر اطلاق و عموم دارد و هیچ حقی از حقوق حقه زوجه را نمی توان از دایره شمول آن مستثنی دانست. این حقوق می‌توانند به موجب شروط قانونی بین طرفین عهد شده باشند یا آنکه شروط قراردادی بین زن و شوهر در صورتی که مخالف اخلاق و عرف و نظم عمومی نباشد مقرر گردد.

۲-۲-۳-۲-عدم ایفاء طی مدت شش ماه

‌در مورد عدم ایفاء باز هم مدت زمان شش ماه مانند بند قبل ذکر شده است. به نظر می‌رسد مدت زمان شش ماه را می توان اماره ای بر این دانست که مرد یا توانایی ندارد یا به دلایلی نمی تواند حقوق قانونی را ایفاء نماید. این شش ماه نیز به دلایلی که در بند پیشین بدان اشاره شده قابل تاویل و تفسیر است و می‌تواند متناوب یا متوالی باشد. (محقق داماد، ۱۳۶۷،ص۸۵)

۲-۲-۲ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج بنحوی که ادامۀ زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید

۲-۲-۲-۱- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج

سوء معاشرت شایع ترین سببى است که احتمال دارد زنـدگى زناشـویى را پایان دهد. زن و شوهر بر اساس تعالیم قرآن مجیـد مکلفنـد نـسبت بـه یکـدیگر حسن معاشرت داشته باشند. لوازم حسن معاشرت را نمی‌توان به دقت معـین کـرد؛ زیرا تابع عواملى مانند عادات، رسوم اجتماعى، درجـه تمـدن و اخـلاق مـذهبى در میان هر قومى است.

۲-۲-۲-۲- عدم امکان تحمل ادامۀ زندگی برای زوجه

حسن معاشرت زمانى که به عنوان شرط، در ضمن عقد نکاح گنجانده شود داراى ضمانت اجرا خواهد بود و در صورتى که بدرفتارى شوهر چنان ادامه یابد که ادامه زندگى براى زن غیر قابل تحمل شود، زن مى تواند به وکالت از همسر، خود را مطلّقه سازد. این مورد با مسئله نـشوز مـرد نیـز مـى توانـد یکـى ازموجبات طلاق به درخواست زن باشد.

۲-۲-۲-۳- بعضی از مصادیق سوء ‌رفتار یا سوء معاشرت غیر قابل تحمل

اساساٌ معنای لغوی سوءرفتار و سوءمعاشرت زوج در این است که مرد دچار بیماری‌های روانی گردد،که بر رفتار وی تاثیر به سزایی داشته باشد به حدی که حتی عرف یک اجتماع هم با درصد مشکلات روانی متوسط نیز آن رفتار را ناپسند و مذموم بداند به حدی که تکرار آن اعمال، مشخصه رفتار وی باشد، به هر حال سوءمعاشرت نیز به تاسی از همین تعبیر، مشتمل بر این است که فرد (شوهر ) در روابط اجتماعی خود با دیگران و حتی همسر خود، اعمالی را انجام می‌دهد که عموم آن را مذموم و ناپسند می‌داند. (خویی، ۱۴۱۰ ه.ق ،ص۴۸)

از مصادیق بارز و نام آشنای سوءرفتار زوج نسبت به همسرش این است که به وی توهین می‌کند، فحاشی می‌کند، وی را مورد ضرب و جرح قرار می‌دهد، وی را از منزل مشترک اخراج می کند و … و از مصادیق سوءمعاشرت این است که فرد اقدام به ارتباط نامشروع با زن دیگری می کند، با افراد ناباب در ارتباط بوده و این افراد را به دلایل مختلف به محل سکونت مشترک با زوجه اش فرا می‌خواند و در ارتباط با افراد نا باب اقدام به مزاحمت برای خانواده و یا همسایگان و حتی ارتکاب به فعل حرام می کند همانند دعوت دوستان به مصرف مشروبات الکلی و به تبع این اقدام ،ایجاد سر و صدا و هیاهوی ناشی از مستی و مزاحمت برای همسایگان ،ارتباط زناشویی با زوجه از راه غیر متعارف با اجبار و یا حتی اجبار به برقراری ارتباط زناشویی با زوجه اش در مرئی و منظر سایرین ،علی الخصوص فرزندان و غیره .

۲-۲-۳- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج بنحوی که دوام زناشوئی برای زوجه مخاطره آمیز باشد

ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج، مخاطره آمیز بودن دوام زناشوئی برای زوجه و ذکر مصادیق بیماری صعب العلاج در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند.

۲-۲-۳-۱- ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج

سـومین بنـد از شـرط وکالـت در طـلاق، ابتلای زوج به بیماریهایی است که دوام زناشویى براى زوجه مخاطره آمیز باشد.ممکن است به نظر رسد که این بند با اصولى مانند حسن معاشرت، معاضدت و تعاون در زندگى زناشویى در تغـایر باشـد؛ زیـرا اخـلاق در چنـین مـواردى مهـر و فداکارى بیشترى را از زوجه انتظار دارد نه آنکـه بـه محـض بیمـارى و تـداوم آن همسر خویش را رها کند؛ به‌ خصوص در موارد بیمارى روانى زوج، کـه تـرک زوجـه باعث تشدید بیمارى می‌گردد. (انصاری، ۱۳۸۸،ص۱۱۰)

۲-۲-۳-۲- مخاطره آمیز بودن دوام زناشوئی برای زوجه

با کمى تأمل در می‌یابیم که میزان، تـوان انـسان متعارف در تحمل سختی هاست. هر جا که ادامه زنـدگى دشـوار شـود قـانون بایـد دست یارى به سوى زوجه دراز کرده و او را از ورطه سختى برهانـد . عـرف نیـز در این قبیل موارد انتظار فداکارى بیش از حد را ندارد . (دارینی، ۱۳۷۷،ص۴۲۳) در خصوص این بند اولاً، بایـد مرض، مسرى باشد (برخلاف امراض قلبى، عصبى و …) در درجه دوم، باید بیمارى صعب العلاج باشد و سوم آنکه دوام زناشویى براى زن پرمخـاطره باشـد. تـشخیص اینکه بیمارى مرد، داراى این ویژگی ها هست یا نه با پزشک متخصص است.

۲-۲-۳-۳- بعضی از مصادیق ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج

در منابع معتبر فقهی تعریفی مشخص برای بیماری صعب العلاج و ویژگی های آن وجود ندارد. گرچه تعریف در صلاحیت علم پزشکی است، ولی فقها بر حسب استنباط و اجتهاد خویش ویژگی هایی برای آن احصا نموده اند. با این وجود در خصوص اوصاف و ویژگی های آن میان فقها اختلاف نظر وجود دارد لیکن می توان از میان تعاریف گوناگون ارائه شده ویژگی هایی را برای بیماری برشمرد تا بر مبنای آن بتوان مصادیقی بیماری صعب العلاج ارائه کرد. (تبریزی، ۱۴۱۶ق،ص۹۴)

فقها عقیده دارند که مقصود از بیماری صعب العلاج، بیماری است که خطرناک بوده و احتمال مرگ انسان بواسطه آن زیاد باشد و معمولا به سهولت قابل درمان نباشد.‌بنابرین‏، بیماری هایی چون سرماخوردگی، دندان درد و چشم درد که در آن ها خوف هلاک وجود ندارد بیماری صعب العلاج محسوب نمی‌شود. همچنین است برخی بیماری هایی که اساساٌ مزمن هستند و خوف مرگ در آن ها نیست، بیماری هایی چون ذات الریه، اقسام فلج، بیماری کلیه از این قبیل هستند.زیرا بیمار در اینگونه بیماری ها احساس نزدیکی مرگ نمی کند.‌بر اساس این شرط، هرگاه بیماری مخوف و مهلک نباشد، حتی اگر به مرگ بیمار منتهی شود، صعب العلاج محسوب نمی شود (تبریزی، ۱۴۱۶ق،ص۷۶)