تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق به سه دسته تقسیم می شود:

1. 1. تحقیق بنیادی: که هدف آن تبیین روابط بین پدیده‌ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است.

1. 1. تحقیق کاربردی: که در پی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است.

1. 1. تحقیق و توسعه: فرایندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآورده آموزشی (روشها و برنامه‌های درسی) انجام می‌شود و هدف آن تدوین یا تهیه برنامه‌ها و امثال آن است، به طوری که ابتدا موقعیت نامعین خاصی مشخص شده و بر اساس یافته‌های پژوهشی، طرح یا برنامه ویژه آن تدوین و تولید می‌شود. با توجه به این که هدف این پژوهش کاربردی و در یک زمینه خاص است، این پایان نامه از نظر نوع تحقیقات کاربردی می باشد.

ب) دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده ها
تحقیقات علمی را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده های مورد نیاز (طرح تحقیق) می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

1. 1. تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی)

1. 1. تحقیق آزمایشی

تحقیق توصیفی، شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط با پدیده های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفا برای شناخت بیشتر شرایط موجود برای یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. تحقیقات توصیفی را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • تحقیق پیمایشی^[۲۹]: که برای بررسی توزیع ویژگیهاییک جامعه آماری به کار می‌رود.

• • تحقیق همبستگی^[۳۰]: که در آن میان متغیرها براساس هدف تحقیق تحلیل می‌گردد.

• • اقدام پژوهی^[۳۱]: که هدف آن توصیف شرایط یا پدیده‌های مربوط به نظام آموزشیمی‌باشد.

• • بررسی موردی^[۳۲]: در این تحقیق پژوهشگر به انتخاب یک «مورد» پرداخته و آن را از جنبه‌های بی‌شمار بررسی می‌کند.

• • تحقیق پس رویدادی^[۳۳]:در این دسته تحقیقات پژوهشگر با توجه به متغیر وابسته، به بررسی علل احتمالی وقوع آن می‌پردازد.

تحقیقات آزمایشی نیز به منظور برقراری رابطه علت-معلولی میان دو یا چند متغیر از طرحهای آزمایشی استفاده می‌شوند. (سرمد، ۱۳۷۷)
روش تحقیق حاضر از نوع همبستگی و با بهره گرفتن از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) می باشد. در این نوع پژوهش ها، هدف بررسی روابط موجود بین متغیرهاست و داده ها از محیطی که به گونه ای طبیعی وجود داشته اند و یا از وقایع گذشته بدون دخالت پژوهش گر رخ داده است، جمع آوری وتجزیه وتحلیل می شود. (دلاور، ۱۳۸۴؛۳۹۳) برای آزمون فرضیات تحقیق از ضریب همبستگی استفاده می شود و در صورت وجود همبستگی بین دو متغیر، به منظور توضیح مقدار متغیر وابسته از روی متغیر مستقل، مدل رگرسیون ارائه خواهد شد.
۳-۲ – جامعه آماری و نمونه گیری
جامعه آماری عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارایی یک صفت مشخص باشند؛ صفت مشخصه، صفتی است که در میان تمامی عناصر جامعه آماری مشترک بوده و متمایز کننده جامعه موردنظر از سایر جوامع باشد. (خاکی، ۱۳۸۲)
دلایل مختلفی از جمله کاهش زمان و هزینه بررسی، کاهش میزان خطا، به روز بودن اطلاعات دریافتی و. . . وجود دارد که به موجب آن، پژوهشگران از بررسی تمامی اعضای جامعه صرف نظر و به تعداد محدودی از آنها اکتفا می نمایند که به آنها نمونه آماری گفته می شود؛ به عبارت دیگر، نمونه آماری عبارتست از تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد. (آذر و مومنی، ۱۳۸۴).
جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ۴ یا ۵ نفره شهرستان شیراز می باشد که از نقاط مختلف شهر به صورت تصادفی انتخاب شده اند.
۳-۳- معرفی تکنیک های ارزیابی فنی و اقتصادی
اقتصاد مهندسی عبارتند: از مجموعه تکنیک های ریاضی برای ساده کردن مقایسه اقتصادی پروژه های صنعتی یا به عبارتی تصمیم گیری برای انتخاب اقتصادی ترین پروژه هاست. در این بخش ابتدا مفاهیم نرخ بازگشت سرمایه و حداقل نرخ جذب کننده و سپس انواع تکنیک های مزبور با توجه به معیار تنزیلی معرفی می گردد. لازم به ذکر است در معیار تنزیلی به ارزش زمانی پول توجه خاصی مبذول می شود. دریافت ها و پرداختها را بصورت تنزیلی نشان می دهند.
۳-۳-۱- نرخ بازگشت سرمایه
یک سرمایه گذاری زمانی می تواند سود ده تلقی شود که سرمایه گذاران انتظار دریافت اصل و فرع بیشتری داشته باشند. یا به عبارتی آنها انتظار دریافت یک نرخ بازگشت سرمایه مناسب هستند. نرخ بازگشت سرمایه (ROR )^[34] برای زمانی که مدت سرمایه گذاری یک سال باشد بصورت :
سرمایه اولیه/ سرمایه اولیه – اصل فرع دریافتی سرمایه اولیه/ سود
۳-۳-۲-حداقل نرخ جذب کننده
سرمایه گذار در جستجوی نرخ مناسبی برای سرمایه گذاری است بدیهی است این نرخ مناسب برای سرمایه گذار نرخی است بیشتر یا حداقل مساوی نرخ بانک ( نرخ بهره ). حداقل نرخ جذب کننده نرخی جزء آن نرخ مناسب نیست و معمولا بیش از نرخ بهره می باشد. زیرا چنانچه سرمایه گذار مبلغ سرمایه گذاری را در بانک پس انداز کند برای دریافت مقدار بهره که نرخ بازگشت سرمایه او محسوب می شود، هیچ گونه فعالیت یا ریسکی را متحمل نمی شود؛ در حالیکه سرمایه گذاری در یک واحد تولیدی یا صنعتی غالبا همراه با ریسک بوده، به همین جهت معمولا سرمایه گذار انتظار دریافت نرخ بازگشت سرمایه ای بیش از نرخ بانک را دارد.
۳-۳-۳- روش های ارزش فعلی
مقایسه پروژه های اقتصادی، از پر اهمیت ترین تصمیمات برای هر مدیر است. قبل از تشریح این روش اشاره می گردد که کلیه تکنیک های اقتصاد مهندسی در این بخش برای پروژه های ناسازگار کاربرد دارند. پروژه های ناسازگار پروژه هایی هستند که با انتخاب یکی از آنها پروژه های دیگر اجرا نشوند و در حقیقت رابطه یا وابستگی بین پروژه ها نبوده و پروژه ها مستقل از هم هستند.
مقایسه اقتصادی پروژه ها از طریق ارزش فعلی بستگی به عمر مفید پروژه دارد. سه حالت مختلف برای استفاده از این روش موجود است که در ذیل به تشریح آن می پردازیم.
– حالت اول : عمر پروژه ها برابرند
محاسبه ارزش فعلی یک فرایند مالی همانطور که در فصل های گذشته توضیح داده شد تبدیل ارزش آینده و همچنین در یافتها و پرداختهای یکنواخت به ارزش فعلی در زمان حال یا مبدا پروژه می باشد. اگر عمر پروژه ها برابر باشند، محاسبه روش ارزش فعلی ساده ترین حالت خود را دارد. چنانچه ارزش فعلی خالص به ازای حداقل نرخ جذب کننده (MARR ) برای یک پروژه کوچک تر از صفر می باشد (NPV<0 ) آن پروژه غیر اقتصادی خواهد بود. (NPV<0 )مشخص کننده این حقیقت است که ارزش فعلی هزینه ها بیش از ارزش فعلی درآمدها می باشد و چنانچه (NPV>0 ) باشد، ارزش فعلی هزینه ها کمتر از ارزش فعلی درآمد بوده و پروژه اقتصادی است. اگر (NPV=0 ) باشد پروژه اقتصادی بوده زیرا حداقل نرخ جذب کننده برای سرمایه گذاری تامین گشته است. در مقایسه چند پروژه به طریق ارزش فعلی پروژه ای که دارای ارزش فعلی خالص بیشتری باشد اقتصادی ترین خواهد بود. اگر مبنای روش ارزش فعلی هزینه ها باشد یعنی فقط هزینه های مختلف پروژه ها در اختیار باشد، اقتصادی ترین پروژه، پروژه ای است که دارای کمترین ارزش فعلی هزینه ها باشد.
– حالت دوم : عمر پروژه ها نابرابرند روش مقایسه چند پروژه از طریق ارزش فعلی با عمرهای نابرابر، مانند حالت قبل است با این تفاوت که پروژه ها باید با عمر های برابر مقایسه شوند و به عبارت دیگر باید عمر مشترکی را برای دو یا چند پروژه انتخاب و ارزش فعلی پروژه ها را بر اساس عمر مشترک محاسبه کرد. به عنوان مثال اگر عمر پروژه A دوسال و عمر پروژه B سه سال بود عمر مشترک یا مضرب مشترک عمر مبنا قرار خواهد گرفت. کلیه هزینه ها و درآمدهای پروژه A برای سه دوره و پروژه B برای دو دوره تکرار خواهند شد. هزینه ها شامل : هزینه اولیه و هزینه های سالیانه و درآمد ها شامل: درآمد های سالیانه و ارزش اسقاطی هستند.
– حالت سوم: عمر پروژه ها نامحدود است
بسیاری از پروژه های صنعتی یا دو لتی، مخصوصا پروژه های عمومی دارای عمر نامحدود اند. سدها، سیستم های آبیاری، پل ها، نیروگاههاو. . . . . از آن جمله اند. محاسبه ارزش فعلی این گونه پروژه ها از روش خاصی پیروی می کند. برای رسیدن به فرمول مورد نیاز جهت محاسبه ارزش فعلی از رابطه یA/P استفاده و عمر پروژه، n، نامحدود فرض می شود ( =n) حد A/P وقتی n به سمت بی نهایت میل می کند عبارت است از : از رابطه فوق می توان نتیجه گرفت که P همانPV و A پرداخت یا دریافت یکنواخت (EUAB ) یا EUAC است مقدار ارزش فعلی حاصل از رابطه را سرمایه هزینه شده می نامند.
۳-۳-۵- روش هزینه سالیانه یکنواخت
در این روش درآمدها و هزینه ها را به دریافت یا پرداخت سالیانه یکنواخت تبدیل می کنیم. این تکنیک اگرچه تحت نام هزینه سالیانه یکنواخت معروف شده است ولی یک پروژه یا پرو ژه های مختلف را می توان با بهره گرفتن از این تکنیک ولی تحت نام، درآمد سالیانه یکنواخت بررسی اقتصادی نمود و یا اقتصادی ترین پروژه را انتخاب کرد. یکی از مزایای این روش برخلاف روش ارزش فعلی این است که عمر پروژه ها تغییری در محاسبات نمی دهد و در حقیقت تعیین عمر مشترک برای زمانی که پروژه ها دارای عمر های نابرابرند، نیاز نیست. به همین جهت زمانی که عمر پروژه ها نابرابر است روش EUAC سریعتر و آسانتر از روش PV خواهد بود. معمولا مقدار EUAC را می توان از سه طریق بدست آورد.
– طریقه اول محاسبه هزینه سالیانه یکنواخت
فرض کنید هزینه اولیه طرحی( P) و پس از عمر مفید (n ) سال مقدار ارزش اسقاطی آن (sv ) خواهد بود. در این طریقه محاسبه EUAC که ساده ترین طریقه است مقدارP را با بهره گرفتن از فاکتور A/Pبه هزینه یکنواخت سالیانه تبدیل می کنیم و مقدار sv را بااستفاده از فاکتور A/F به درآمد یکنواخت سالیانه تبدیل و با علامت منفی با هزینه سالیانه یکنواخت جمع جبری مینمایم رابطه زیر طریقه اول محاسبه EUAC را نشان می دهد:
EUAC=P(A/P,i%,n)-sv(A/F,i%,n)
– طریقه دوم محاسبه هزینه سالیانه یکنواخت
در این طریق ابتدا ارزش فعلی اسقاطی را محاسبه کرده واز هزینه اولیه تفریق می کنیم و سپس ارزش فعلی خالص را به هزینه یکنواخت سالیانه تبدیل می نمائیم رابطه زیر طریق دوم محاسبه EUAC را نشان می دهد:
EUAC= [P-sv(P/F. i%,n)](A/P,i%,n)
– طریقه سوم محاسبه هزینه سالیانه یکنواخت
در این طریق ابتدا تفاوت ارزش اسقاطی را از هزینه اولیه تعیین و سپس در فاکتور A/P ضرب می کنیم و حاصلضرب ارزش اسقاطی در نرخ ( حداقل نرخ جذب کننده ) را به آن اضافه می کنیم رابطه زیر طریقه سوم محاسبه EUAC را نشان می دهد :
EUAC= (P-sv)(A/P,i%,n)+sv(i)
۳-۳-۶- روش نرخ بازگشت سرمایه