• • • محیط را آماده کنید: مواد و تجهیزات لازم برای مشاهده و یا شنیدن رسانه را مرتب کنید از درستی تجهیزات قبلا رزرو شده اطمینان حاصل فرمایید. همچنین تهویه، نور و حرارت، محیط نمایش، مسئله­ حمل و نقل، و احتمالا امور ایمنی را مورد بررسی قرار دهید.

    

  

• • کلاس را آماده کنید: در ابتدای کار رسانه را معرفی کنید. سپس بعد از روشن کردن آن دلایل استفاده از آن وسیله در این زمان را بیان کنید. بیان کنید که رسانه چه چیزهایی را تحت پوشش قرار می­دهد و آنچه را که آموختنش با بهره گرفتن از رسانه های به خصوص مهم است، مورد تأکید قرار دهید و همچنین باید به دانش آموزان بگویید که در انتهای کار بایستی چه کارهایی انجام دهند.

• • از رسانه ­ها استفاده کنید: رسانه را از حیث فنی به درستی مورد استفاده قرار دهید. به طور مثال در فیلم متحرک از تنظیم درست تصویر، میزان و کیفیت صدا و مشاهده به طور ماهرانه و حرفه­ای نمایش فیلم، مطمئن شوید.

• پیگیری کنید: پس از استفاده از رسانه درباره محتوای آن پرسش و پاسخ و بحث نمایید. در صورت نیاز از طریق یک آزمایش و یا کار عملی تجربه­ مطرح شده­ای در رسانه ­ها را تکرار کنید. در این صورت برای اجرای کارها و مهارت­ هایی که توسط فراگیران انجام می­ شود، نظارت کنید. به طور کلی ارزش تجربه (استفاده از رسانه) مورد ارزیابی قرار دارد و نتایج را در آرشیو مرکز رسانه­های آموزشگاهی بایگانی کنید زیرا اظهار­نظرهایی که در مرکز رسانه ­ها نگهداری می­شوند، می ­توانند برای کسانی که بعدا از رسانه­های مورد نظر استفاده خواهد کرد بسیار مفید و ارزنده باشند (احدیان، ۱۳۸۶).

۲-۱-۸- اصول چندرسانه ای:

مایر از صاحب­نظران سرشناس حوزه­ تعلیم و تربیت در طراحی محصولات آموزشی چند رسانه­ ای، هفت اصل را به عنوان نکات کلیدی بر­شمرد، که شامل:

۲-۱-۸-۱- اصل چند رسانه­ ای^[۲۴]: یادگیری بیشتر فراگیران از کلمات و تصاویر در مقایسه با کلمات صرف است. ارائه­ همزمان تصاویر و کلمات این فرصت را در اختیار فراگیران قرار می­دهد تا به ایجاد الگوهای ذهنی کلامی و تصویری و برقراری ارتباط بین آن­ها بپردازند.

۲-۱-۸-۲٫ اصل مجاورت زمانی^[۲۵]: ارائه­ همزمان کلمات و تصاویر منجر به یادگیری بهتر فراگیران خواهد شد. ارائه­ همزمان، بخش­های مرتبط انیمیشن و گفتار، این فرصت را در اختیار فراگیر قرار می­دهد تا بازنمایی­های ذهنی کلمات و تصاویر ارائه شده را به طور همزمان در حافظه فعال خود نگه دارد و در نتیجه ارتباط ذهنی بین این بازنمایی­های کلامی و دیداری برقرار سازد.

۲-۱-۸-۳- اصل مجاورت فضایی^[۲۶]: ارائه­ کلمات و تصاویر مرتبط در مجاورت یکدیگر بر روی صفحه­ی کاغذ یا رایانه ظاهر می­شوند زیرا لازم است فراگیران برای کاهش تصاویر و کلمات مرتبط، از منابع شناختی خود استفاده کنند.

• • • 1. اصل انسجام^[۲۷]: به حداقل رساندن کلمات و تصاویر غیر ضروری.

۲-۱-۸-۵- اصل چگونگی وجه­حسی^[۲۸]: ارائه­ کلمات و تصاویر در قالب انیمیشن گفتاری و متن نوشتاری. یعنی هنگامی که کلمات موجود در یک پیام چند رسانه­ ای در قالب متون گفتاری ارائه می­شوند، یادگیری فراگیران به مراتب بهتر خواهد بود.

۲-۱-۸-۶-اصل افزونگی^[۲۹]: ارائه­ کلمات در قالب انیمیشن گفتاری صرف به جای انیمیشن گفتاری و متن نوشتاری. هنگامی که کلمات و تصاویر هر دو به صورت دیداری ارائه می­شوند، کانال دیداری دچار اضافه بار شناختی خواهد شد. یکی از مزایای راهکارهای دیداری در این دسته از دانش آموزان این است که دانش آموزان می ­توانند از آن­ها در طول مدتی که اطلاعات را پردازش ‌می‌کنند، استفاده نمایند. اطلاعات شفاهی، مدت زمان زیادی در دسترس باقی نمی­ماند و اطلاعات شفاهی برای دانش ­آموزان که در پردازش زبانی مشکل دارند و به زمان بیشتری برای پردازش نیاز دارند، اگر اطلاعات تنها به صورت شنیداری منتقل گردد، درک پیام را در آن­ها به وجود نمی­آورند.

۲-۱-۸-۷- اصل تفاوت­های فردی^[۳۰]: تاثیر بیشتر چندرسانه ای بر فراگیران کم معلومات در مقایسه با فراگیران که از معلومات بالا برخوردارند (مایر، ترجمه ی موسوی، ۱۳۸۴).

۲-۱-۹- اهمیت و دلایل استفاده از چندرسانه ای:

با توجه به نقش و تاثیر کلی رسانه­های آموزشی در آموزش و یادگیری، یکی از دلایل عمده­ی استفاده و به کارگیری رسانه­های آموزشی در فرایند آموزش و یادگیری، نقشی است که حواس مختلف در یادگیری دارا هستند. اساسی­ترین هدف تکنولوژی آموزشی یادگیری بهتر و عمیق­تر است و یکی از راهکارهای وصول ‌به این هدف به کارگیری کامل حواس ‌می‌باشد. نتایج تحقیقات نشان داده ­اند که حواس مختلف نقش واحدی را در یادگیری دارا نیستند. یافته ­های زیر این تفاوت را به خوبی نشان می­ دهند. این یافته­ ها مشخص می­ کند که در یک انسان معمولی چند درصد از یادگیری به کارگیری حواس پنج گانه صورت ‌می‌گیرد:

• • ۷۵% یادگیری از طریق کاربرد حس ” بینایی” صورت ‌می‌گیرد.

• • ۱۳% یادگیری از طریق کاربرد حس “شنوایی” صورت ‌می‌گیرد.

• • ۶% یادگیری از طریق کاربرد حس ” لامسه” صورت ‌می‌گیرد.

• • ۳% یادگیری از طریق کاربرد حس “بویایی” صورت ‌می‌گیرد.

• ۳% یادگیری از طریق کاربرد حس “چشایی” صورت می‌گیرد.

ملاحظه می­ شود که قسمت اعظم یادگیری انسان (۷۵%) از طریق کاربرد حس بینایی صورت ‌می‌گیرد. بعد از آن حس شنوایی (۱۳%) است. معهذا در بسیاری از موارد معلمان بر کاربرد ۱۳% حس شنوایی تأکید فراوان دارند در حالی که نتایج تحقیقات و پژوهش­هایی که در زمینه­ ” گوش دادن” به عمل آمده است اطلاعات زیر را در اختیار ما قرار می­ دهند:

شاگردان قادرند که تنها قسمت ناچیزی از آنچه را که شنیده­اند به خاطر بسپارند (شاید حدود یک پنجم تا یک سوم). حتی اشخاص بالغ نیز به طور متوسط قادر به حفظ کردن ۵۰% از شنیده­ها در ذهن خود هستند. حدود دو ماه بعد، این میزان به نصف نیز کاهش خواهد یافت (احدیان، ۱۳۸۶).

۲-۱-۱۰ – مزایای چندرسانه ای:

از مزایای چند رسانه­ ای ‌می‌توان به ایجاد خلاقیت، صرفه­جویی در زمان، حذف فعالیت­های غیرمفید، افزودن زمان برای ارتباط با شاگرد و مباحثه، ارائه­ مطالب در قالب­های متنوع، شناسایی سبک­های متفاوت یادگیری، یادگیری فعال همراه، بازخورد، امکان تکرار، یادگیری متناسب با سرعت ویژه­ی فراگیر ضمن کنترل فزایند یادگیری، تسهیل مشارکت در فعالیت­ها، برقراری تعامل و رابطه­ دوسویه با کاربر (رضوی، ۱۳۸۶).

• • چند رسانه­ ای­ها تجارب یادگیری چندحسی را در اختیار دانش آموزان قرار می­ دهند.

• • چند رسانه­ ای­ها دانش ­آموزان را قادر می­سازد تا پیام­های خود را به صورت تصویری تهیه و در تکالیف و تولیدات دیگر خود تلفیق کنند و منابع موجود را از راه های مختلف جستجو کرده یا به گردش در آن­ها بپردازند.

• • علایق و نیازهای شخصی خود را به اطلاعات مختلف دست یابند، در نتیجه کنترل بسیار بیشتری بر فرایند خواندن خواهند داشت (ذوفن، ۱۳۸۸).

• • تناسب آموزش با توانمندی­های یادگیرندگان، ایجاد محیط یادگیری برانگیزاننده و به دور از رقابت های ناسالم (هال و همکاران^[۳۱]، ۲۰۰۰).

• • مهمترین مزیت چند رسانه­ ای نسبت به شکل­های دیگر آموزش، انعطاف­پذیری در ارائه و دست­یابی سریع به اطلاعات و فراهم­سازی بازخورد است. هدف اصلی از کاربرد چند رسانه­ ای، کمک به یادگیری دانش ­آموزان و ارتقای سواد آن­هاست (آرکان و آکویونلو^[۳۲]، ۲۰۰۸).