ICE =HCE+ SCE

ونهایتا ضریب ارزش افزوده فکری (VAIC)^[54] را از مجموع دو قسمت مربوط به کارایی سرمایه فکری و کارایی سرمایه به کار گرفته‌شده محاسبه کنید.

VAIC = ICE +CEE

هر چقدر ICE و VAIC شرکتی بالاتر باشد نمایانگر این امر می‌تواند باشد که مدیریت به صورت بهتری از پتانسیل موجود در منابع سازمانی برای ارزش آفرینی استفاده ‌کرده‌است. این روش، ارزش پولی سرمایه فکری را محاسبه نمی‌کند در عوض فاکتورهای مختلف مرتبط با کارایی سرمایه فکری رادربرگرفته و به عبارتی نشان می‌دهد که چگونه سرمایه فکری به صورتی کارا به یک سازمان ارزش می‌بخشند. (پاکدل، دریایی،۱۳۹۲، ص ۱۹)

۲-۲-۱۴-۱۴) مدل پایش دارایی‌های نامشهود:

مدل پایش دارایی نامشهود در سال ۱۹۹۷ میلادی توسط کارل اریک سویبی معرفی شده است. هسته اصلی این مدل، چارچوبی است که در قالب آن تعداد زیادی از شاخص‌های مرتبط با دارایی‌های نامشهود به شکل ساده‌شده قرار دارند این امکان را فراهم آورده است که این مدل عمومی، قابل کاربری در تمامی صنایع و سازمان‌های فعال در آن صنایع را دارا باشد. در این مدل دارایی‌های نامشهود به سه مؤلفه اصلی تقسیم‌بندی می‌شود: ساختار بیرونی، ساختار داخلی و شایستگی فردی. (پاکدل ودریایی،۱۳۹۲، ص ۱۹)

۲-۲-۱۴-۱۵) مدل شاخص سرمایه فکری:

مدل شاخص سرمایه فکری جزو مدل های کارت امتیازی است که در سال ۱۹۹۷ میلادی توسط یوهان روس و همکارانش، ^[۵۵]معرفی شده است.مدل شاخص سرمایه فکری،برای یکپارچه‌سازی شخص‌های منفرد در قالب یک شاخص و ارتباط دادن تغییر است در سرمایه فکری به تغییرات در بازار است.روس و همکارانش،بر این باورند که علاوه بر سنجش موجودی،جریان دارایی نامشهود نیز بایستی مورد سنجش قرار گیرد.سنجش موجودی، ارجاعی است بر سنجیدن مقدار دارایی نامشهود و سنجش جریان بر تبادل دارایی‌های نامشهود به سرمایه مالی و بالعکس،وهم چنین به سایر صور دارایی نامشهود متمرکز است.(پاکدل،دریایی،۱۳۹۲،ص۲۱)

۲-۲-۱۴-۱۶) مدل سنجش و حسابداری سرمایه فکری (مجیک):

مدل سنجش و حسابداری سرمایه فکری جزو مدل های کارت امتیازی است که در سال ۲۰۰۴ میلادی و توسط کمیسیون اروپا معرفی شده است. مجیک در واقع یک پروژه تحقیق و توسعه است که با حمایت مالی کمیسیون اروپا و سایر مشارکت‌کنندگان، باهدف توسعه مدل و سامانه سنجش سرمایه فکری آغاز شد. در تعریفی که بر پایه آن مدل مجیک استوار گردیده است، به سرمایه فکری از چهار منظر نگریسته می‌شود: سرمایه انسانی: که شامل تمامی مهارت‌ها، تخصص‌ها و شایستگی‌های سازمان برای واکنش مطابق نیازهای بازار و نیازهای مشتریان است. سرمایه سازمانی: که شامل قابلیت‌های سازمان، فرایندها وزیر ساخت‌های سازمانی برای تولید محصولات و خدمات در بازار است. سرمایه بازار: که نمایانگر شایستگی‌های سازمان برای تعامل با رابط‌های بیرونی سازمان چون مشتری، شرکا، تأمین‌کنندگان و سایر ذینفعان سازمانی است. سرمایه نوآوری: توانایی سازمان در نوآوری، بهبود و توسعه‌ پتانسیل به کار گرفته‌شده و همین طور ایجاد ارزش و ثروت بلندمدت. (پاکدل،دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۱)

۲-۲-۱۴-۱۷) مدل های تجسمی:

این مدل ها، نقشه‌ها و تصاویری مجازی از نحوه تعامل سرمایه فکری در خلق ارزش برای سازمان ایجاد می‌کنند که در دست‌یابی به اطلاعاتی پیرامون چگونگی توسعه‌ سرمایه فکری سازمان و نقاط ضعف و قوت آن، می‌تواند برای سازمان مفید باشد. این مدل ها به طور معمول به ترسیم شکلی تجسمی از فرایندهای مرتبط با منابع نامشهود سازمان و سرمایه فکری با توابع هدف، در بررسی کمک می‌کنند. این مدل ها به طور عمومی مدل‌های گروه محور بوده وبر پایه تصمیم‌گیری و خرد جمعی پیرامون جزئیات آن عمل می‌شود. در ادامه‌ بحث به معرفی و بررسی چندین مدل از مدل های تجسمی پرداخته خواهد شد. (پاکدل،دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۱)

۲-۲-۱۴-۱۸) منشور عملکرد:

این مدل در سال ۲۰۰۲ میلادی توسط دیوید نیلی و همکارانش^[۵۶] معرفی شده است. مدل منشور عملکرد چارچوبی نوآورانه جهت سنجش و مدیریت عملکرد است که در زمره نسل دوم مدل های سنجش به حساب می‌آید. مهم‌ترین مزیت این مدل نسبت به سایر مدل ها را می‌توان در توجه ‌و تمرکز ویژه بر ذینفعان سازمان دانست. پیوستاری از ذینفعان سازمان که شامل: مشتریان و واسطه‌ها، کارکنان، تأمین‌کنندگان و تنظیم‌کنندگان می‌شود. اساس این مدل بر شناسایی تقاضاها و انتظارات ذینفعان از سازمان و در مقابل، هر آنچه که سازمان از ذینفعان، همکاری وهم بخشی ذینفعان، استراتژی، فرآیندها و قابلیت‌ها، پنج منشور عملکرد به حساب می‌آیند. به طور کلی می‌توان فرایند پیاده‌سازی مدل منشور عملکرد را در پنج گام مفهومی و بنیادین زیر خلاصه کرد:

• • شناسایی ذینفعان کلیدی سازمان، نیازها و انتظارات ذینفعان کلیدی سازمان به منظور تعیین عمل‌های مؤثر در ایجاد رضایت در ذینفعان سازمان.

• • بررسی و اتخاذ استراتژی هایی متناسب به منظور تأمین عامل‌های تأثیرگذار بر رضایت ذینفعان سازمان.

• • شناسایی فرآیندهای حیاتی در راستای پیاده‌سازی استراتژی اتخاذشده در گام پیشین.

• • شناسایی و توسعه قابلیت‌های سازمانی مرتبط با اجرای فرآیندهای تعریف‌شده در گام قبلی.

• تعریف دامنه همکاری وهم بخشی ذینفعان، به منظور دستیابی و توسعه قابلیت‌های یادشده در گام قبل. (پاکدل، دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۳-۲۲)

۲-۲-۱۴-۱۹) مدل نقشه‌ی دارایی‌های دانشی (کی_ای_ام)^[۵۷]:

مدل نقشه‌ی دارایی‌های دانشی در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط برتالد مار وجیووانی اسکیما^[۵۸] معرفی شده است. نقشه‌ی دارایی‌های دانشی به مدیران در دست‌یابی به شناختی گسترده‌تر نسبت به دانش سازمانی از نظر‌گاه چشم‌انداز داخلی و خارجی کمک کی رساند. در واقع نقشه‌ی دارایی‌های دانشی امکان شناسایی فضاهای دانشی حیاتی برای سازمان را ایجاد می‌کند. در این مدل دارایی‌های دانشی برون داد و منابع مهم سازمانی، یعنی: منابع ذینفعان و منابع ساختاری پنداشته می‌شود که بر اساس آن چارچوبی برای طبقه‌بندی دارایی‌های دانشی سازمان معرفی شده است. (پاکدل، دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۳)

۲-۲-۱۴-۲۰) مدل های تجویزی سنجش سرمایه فکری:

مدل های تجویزی در حقیقت رهنمودهایی برای سنجش و تهیه اظهارنامه‌های سرمایه فکری به حساب می‌آیند. ضرورت طرح این مدل ها، تقاضای بازار سرمایه و سهام‌داران برای شناسایی ظرفیت‌های فکری موجود در سازمان‌هاست. لذا برای یکسان‌سازی عرضه اظهارنامه‌های سرمایه فکری، دولت‌ها و انجمن‌های مختلف دست به طراحی چارچوب‌های واحد در قالب رهنمودهای محلی یا ملی و فراملی زده‌اند. در ادامه به معرفی برخی از مدل های مهم پرداخته خواهد شد. (پاکدل، دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۵)

۲-۲-۱۴-۲۱) رهنمود نوردیکا:

رهنمود نوردیکا یا مدل سرمایه فکری-مدیریت و گزارش دهی در زمره چارچوب‌های تهیه اظهارنامه‌ی سرمایه فکری است که در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط سرمایه‌گذاری صنعتی اروپای شمالی شده است. هدف از تهیه راهنمای نوردیکا، ایجاد چارچوب راهنما برای شرکت‌ها در جهت مدیریت و گزارش دهی سرمایه فکری بوده است. در قالب این راهنما، تجربیات موفق شرکت‌های واقع در اروپای شمالی در زمینه پیاده‌سازی چارچوب‌های مدیریت و گزارش دهی سرمایه فکری و همچنین تهیه اظهارنامه‌ی سرمایه فکری مورد بررسی قرارگرفته است. در این مدل راهنما، موضوعات پر اهمیت در تهیه اظهارنامه سرمایه فکری پیشنهادشده‌اند. (پاکدل، دریایی،۱۳۹۲، ص ۲۵)

۲-۲-۱۴-۲۲) رهنمود مرتیام^[۵۹]: