“
ب)تأمین امنیت و آرامش
ج) احساس بیطرفی و احساس مساوات و عدالت
د) جبران خسارت و اعاده وضع به حال سابق
ن) قضازدایی
و) پیشگیری از تکرار جرم
ه) کاهش هزینه ها
مطابق تحقیقات متعدد محقیقن مختلف آثار اعمال برنامه های میانجیگری کیفری حاکی از نتایج مثبتی برای بزهدیده و بزهکار و جامعه و دستگاه عدالت کیفری بوده است. بزهدیدگان و بزهکاران از نتایج برنامه ها ابراز رضایت نمودهاند از پرونده های بیشتری قضازدایی کیفری شده است. این برنامه ها در بسیاری از موارد اثر کاهندهای بر آمار تکرار جرم مجرمین داشتهاند. احساس اعتماد عمومی مردم نسبت به دستگاه عدالت کیفری افزوده شده و عدالت به شکل ملموستری در بین افراد توزیع شده است. درصد بالایی از بزهدیدگان خسارتزدایی شده و موقعیت آن ها در نظام عدالت کیفری بهبود یافته است و بالاخره اینکه طبق برخی تحلیلها هزینه های اعمال عدالت کیفری ( کشف، تعقیب، رسیدگی، اجرای مجازات، اقدامات اصلاح و تربیت و غیره به نحو محسوس کاهش یافته و در این موارد صرفهجویی قابل ملاحظهای مشاهده شده است. اما این تحقیقات بایستی به مسائلی نیز پاسخ کافی بدهند. برنامه های عدالت ترمیمی به علت نوپا بودن و نیز از طرفی تنوع مدلهای مختلف بایستی بازهم در طول زمانهای متوالی مورد مطالعه مکرر قرار گیرند، چراکه احساس میشود که در مورد حکم به سودمندی یا عدم سودمندی چنین برنامه هایی زمان بیشتری نیاز است. و این امر محتاج به آزمایشهای متعدد این برنامه ها و مکالمه دقیق و برنامهریزی شده این برنامههاست که تا آنجا که دیده میشود تحقیقات معدودی از این خصیصه بهرهمند بودهاند.
در مورد مسأله رضایتمندی بزهدیدگان و بزهکاران از چنین برنامه هایی نیز بایستی مسائلی که بر این ابراز رضایت تأثیرگذار هستند به طور دقیق بررسی شده و به آن ویژگیها و عوامل بها داده شود. نبایست از نظر دور داشت که این رضایتمندی تابعی از شرایط و اوضاع و احوال حاکم بر پرونده و ویژگیهای مختلف افراد شرکت کننده میباشد. برنامهای ممکن است برای بزهدیده بسیار رضایتبخش باشد در حالی که ممکن است بزهکار چنین را در مورد برنامه نداشته باشد. مباحثی همچون مباحث جبران خسارت، احساس بیطرفی و مساوات، امنیت و آرامش نیز تحت حکم مسأله رضایتمندی قرار میگیرند. چرا که وجود چنین امکاناتی در میانجیگری است که باعث رضایتمندی بزهدیده و بزهکار میگردد. در هر حال در اعمال برنامه های میانجیگری کیفری در این موارد نیز بایستی حساسیتها و دقتنظر ویژهای را در مورد جمع منافع و دیدگاههای بزهدیده و بزهکار ، جامعه و مقالات دستگاه عدالت کیفری داشته باشیم. با این وجود که نتایج تحقیقات در مورد اثر مثبت برنامه های میانجیگری در مورد مسأله تکرار جمع امیدواریهایی را ایجاد نموده است. اما مسأله تکراک جرم و بررسی نتایج تجربی آن نیز مواجه با محدودیتهایی است و نمی توان به طور قطع در این زمینه پیشداوری نمود. امکان دارد برنامه میانجیگری خاصی، نتایج مثبتی را از لحاظ پیشگیری از تکرار جرم از خودشان ندهد. در این موارد نیز ما نبایستی تنها به این دلیل از اعمال برنامه ها چشم بپوشیم و منکر سایر آثار مثبت میانجیگری گردیم و از طرف دیگر نیز امکان این میباشد که برنامه میانجیگری خاصی اثر مثبتی بر کاهش نرخ تکرار جرم نشان بدهد. در اینجا نیز نباید نقش سایر عوامل مؤثر در این زمینه را نادیده بگریم و یا اینکه از آثار غیر مطلوب احتمالی آن برنامه ها چشم بپوشیم.
نبایستی از نظر دور داشت که در ارتکاب جرایم و تکرار آن ها عوامل بسیار گستردهای میتواند دخیل باشد. عوامل شخصی و ویژگیهای جسمی و فیزیکی و روانی و پیشزمینههای بیولوژیکی و وراثتی، خانوادگی، وضعیت اقتصادی و عوامل محیطی، مانند محیط جغرافیایی و اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، حقوقی، جامعه و شخص بزهکار همگی میتوانند در سرمایهگذاری واقعه مجرمانه مشارکت فعالی داشته و مهمی را در آن داشته باشند بنابرین هرچند در بسیاری از موارد میانجیگری تا حدودی اثر مثبتی در زمینه پیشگیری از تکرار جرم داشته است با این وجود نبایستی انتظار داشت که فرایند عدالت ترمیمی به تمام ریشههای ارتکاب جرایم دست یافته و آن ها را بخشکاند. میانجیگری کیفری سوای آثار پیشگری کنندگی، در طرف دیگر بدون شک حساسیتهای ویژهای را در مورد بزهدیده و جامعه در خود دارد. بنابرین بایستی در مورد انتظارات از چنین برنامه هایی نیز واقعبینانهتر و با جامعنگری بیشتری عمل بنماییم. همینطور در مورد مسأله هزینه های اعمال برنامه های عدالت ترمیمی و تا حدودی در مورد مسأله قضازدایی و فواید آن نیز بایستی واقعبینانهتر عمل نمود. با در نظر گرفتن مجموع آمار و ارقام در مورد هزینه ها و حرفه های اقتصادی برنامه های میانجیگری کیفری، نبایستی از نظر دور داشت که مسأله هزینه های اعمال برنامه های میانجیگری نبایستی به یک سویهنگری بررسی شود. حقیقت این است که در اینجا نیز عوامل متعددی میتواند در میزان هزینه ها به عنوان عوامل تأثیرگذار تلقی گردد. نوع جرم ارتکابی، نوع تأمین بودجه آن ها خصوصیات و سوابق شرکتکنندگان در میانجیگری، استفاده یا عدم استفاده از میانجیگران داوطلب آموزشدیده، استفاده از پرسنل دستگاه عدالت کیفری به عنوان میانجیگر و تحلیل مقدار مان و هزینه لازم برای آموزش این افراد و سازماندهی این برنامه ها وهله اعمال برنامه همگی میبایستی در برآورد هزینه ها مورد بررسی قرار گیرد. ملاحظات اقتصادی آن به بررسی کاهش فرایاد درآمدهای حاصل از اعمال مجازاتهای نقدی همگی میتوانند به عنوان عوامل تأثیرگذار مورد توجه قرار گیرند.
مبحث یکم : عدالت ترمیمی، عدالت کیفری، تاریخچه، خاستگاه و مبانی عدالت ترمیمی و عدالت کیفری
گفتار اول : عدالت ترمیمی
“
[شنبه 1401-09-19] [ 06:29:00 ب.ظ ]
|