تحقیقات داخلی

مرادی (۱۳۷۳) در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود موضوعی با عنوان “اعلام سود حسابداری از طریق انتشار صورت‌های مالی و رفتار قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران “را موردبررسی قرار داد تا از این طریق رفتار تغییر قیمت سهام در قبال اعلان سود حسابداری را از طریق انتشار صورت‌های مالی اوراق بهادار تهران موردبررسی قرار دهد. فرضیه اصلی این تحقیق بیان می‌دارد که بورس اوراق بهادار تهران در قبال انتشار صورت‌های مالی و اعلان سود حسابداری واکنش نشان می‌دهد به منظور تحلیل این فرضیه، هفته انتشار گزارش به عنوان هفته صفر تلقی و تغییرات قیمت طی ۷ هفته پیرامون آن آزمون میانگین‌ها و آزمون واریانس‌ها مورداستفاده قرار گرفت. نتایج تجزیه‌و تحلیل‌های انجام‌شده و آزمون‌های آماری اعمال‌شده در هر سطح احتمالی از این فرضیه که مدعی به واکنش بازار و تغییر رفتار قیمت‌ها در نتیجه انتشار گزارش‌های مالی بود به طور قوی تأیید شد اما مهم‌ترین نتیجه‌ای که از آزمون این فرضیه به دست آمد این بود که بنا به‌دلایلی‌چند ازجمله کوچک بودن وسعت و اندازه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و محدود بودن منابع اطلاعاتی غیر حسابداری ‌در مورد آن‌ ها، کماکان صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای مهم‌ترین منبع اطلاعاتی برای سهام‌داران، اعتباردهندگان، سرمایه‌گذاران و به‌طورکلی عموم دست‌اندرکاران بازار سرمایه محسوب شده و بازار از انتشار آن تأثیر می‌پذیرد و تغییر در رفتار پارامترهای بازار، به‌ویژه تغییرات در مکانیسم عرضه و تقاضای سهام منجر به تغییر قیمت‌ها می‌گردد. از سوی دیگر نتایج این تحقیق، بر عدم وجود کارایی نسبی و انطباق بورس تهران با شکل سوم از سطوح کارایی بازار سرمایه دلالت دارد چراکه در غیر این صور انتظار می‌رفت بازار جهت سودهای مورد گزارش را از طریق کانال‌های غیررسمی و قبل از انتشار صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای پیش‌بینی کرده و تغییراتی متناسب با آن در رفتار قیمت‌ها صورت پذیرد.

حجازی (۱۳۷۵) موضوع رساله دکتری خود را به بررسی “اثر اعلان سود حسابداری (سود واقعی سالیانه) بر قیمت و حجم مبادلات شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران “اختصاص داد.

به عبارت دیگر تأثیر اعلان سود حسابداری در قیمت و حجم معاملات سهام موردمطالعه قرار گرفت. در این تحقیق ۳ فرضیه به شرح ذیل موردبررسی قرار گرفت:

1. 1. اعلان سود حسابداری بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است.

1. 1. اعلان سود حسابداری بر حجم مبادلات سهام در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است.

1. سود، عامل تعیین‌کننده قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران است.

وی برای آزمون این فرضیات ۵۰ شرکت پذیرفته‌شده در بورس تهران را از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ موردبررسی قرار داد. در این بررسی ‌به این نکته نیز توجه شد که آیا سهام‌داران و یا سرمایه‌گذاران اطلاعات موردنیاز خود را از طریق اعلان سود به دست می‌آورند و این رقم می‌تواند مبنای مناسبی برای تصمیم‌گیری این دسته از استفاده‌ کنندگان از گزارش‌های مالی باشد؟ وی این موضوع را با بهره گرفتن از مدل بازار موردبررسی قرار داد و ضرورت بررسی کارایی بورس اوراق بهادار را مطرح ساخت.

بررسی آزمون فرضیه‌ها در سطح نیمه قوی نیز ضعف و یا فقدان کارایی را نشان می‌دهند؛ زیرا میانگین بازده غیرعادی یک هفته پس از برگزاری مجمع نه تنها صفر نبوده بلکه، رقم قابل‌ملاحظه‌ای می‌باشد. به نظر ایشان سود حسابداری ازاین‌جهت که می‌تواند در پیش‌بینی قیمت سهام یا جریان سود مورد انتظار ابزار بااهمیتی باشد، برای سرمایه‌گذاران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ ‌بنابرین‏، ازنظر وی اگر بین سود حسابداری و توزیع یا اعلان سود که موردعلاقه سهامدار است ارتباطی برقرار باشد، سود مورد انتظار آینده برای سهام از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود. وی همچنین در تحقیق خود حداکثر میزان مبادلات را در دو هفته قبل از برگزاری مجمع شرکت‌ها بیان می‌کند و دلیل این امر را نیز نشت اطلاعاتی ذکر نموده است

عمارلو (۱۳۷۷) در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود موضوعی را با عنوان “بررسی تأثیر تغییر Eps پیش‌بینی شده شرکت‌ها توسط مدیریت بر قیمت سهام “موردمطالعه قرار داد. فرضیه اصلی این تحقیق بیان می‌دارد که انتشار اعلامیه‌های سود پیش‌بینی شده دربردارنده محتوای اطلاعاتی مفیدی بوده و در تصمیم‌گیری استفاده‌ کنندگان مؤثر است. وی برای تحلیل این فرضیه، هفته انتشار اعلامیه را به عنوان هفته صفر تلقی نموده و تغییرات قیمت طی ۱۰ هفته پیرامون آن را موردمطالعه قرار داد. بر اساس یافته های علمی و نتایج تجربی و تحلیل‌های آماری (طبق فرآیندهای آزمون فرضیه )، در هفته مورد گزارش نسبت به سایر ‌هفته‌ها تغییر قیمت چشم‌گیری ملاحظه نشده است. نمونه های مورداستفاده در این تحقیق شرکت‌هایی می‌باشند که دارای اعلامیه‌های تعدیل سود پیش‌بینی شده در مقطع سال‌های ۱۳۷۰ تا ۳۱/۰۵/۱۳۷۷ مشاهداتی که دارای شرایط خاصی بودند. (مانند عدم تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده مبنی برافزایش سرمایه در هفته های موردبررسی و… ) انتخاب و مورد تجزیه‌و تحلیل قرار گرفته‌اند. به منظور آزمون فرضیه فوق از روش نرخ بازده غیرعادی تجمعی^[۳۸]۱ استفاده شده است. آزمون‌های استفاده شده برای این منظور، آزمون‌های علامت و رتبه می‌باشند. آماره مورداستفاده نیز تقریب نرمال توزیع دوجمله‌ای (Z) می‌باشد. نتایج تجزیه‌و تحلیل‌های انجام‌شده نشانگر این است که گزارش‌های سود پیش‌بینی شده دارای محتوای اطلاعاتی نمی‌باشد و در نتیجه اطلاعاتی را به بازار سرمایه انتقال نمی‌دهد.

جمشیدی (۱۳۷۷) مطالعه رابطه درآمد و قیمت سهام را در بورس اوراق بهادار تهران را موضوع تحقیق خود در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود قرار داده است. پرسش اصلی در پژوهش وی این است که بین درآمد و قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران، چه رابطه‌ای وجود دارد؟ آیا رابطه مشاهده‌شده می‌تواند نا به هنجاری نسبت E/P را توضیح دهد؟

بررسی این موضوع، از میان ۲۰۹ شرکت پذیرفته‌شده در بورس تهران تا پایان سا ۱۳۷۵ برحسب تاریخ پذیرش قبل از سال ۱۳۷۴ و عدم درامد منفی در سال ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵، تعداد ۱۲۴ شرکت را به عنوان نمونه انتخاب نمود. نتایج به دست‌آمده نشان می‌دهد که بین درآمد و قیمت سهام در بازار سهام تهران یک رابطه خطی وجود دارد؛ یعنی رابطه بین اجزا نسبت E/P، یک رابطه خطی با ضریب ثابت صفر به شکل در صد یا مرتبه نیست در بررسی نابهنجاری نسبت مذکور، نتیجه تحقیق نشان داد که بین بازدهی و نسبت E/P یک رابطه مشخص وجود دارد؛ یعنی سهامی که دارای نسبت E/P بالاتری هستند بازدهی بالاتری به دست می‌آورند در توضیح نابهنجاری با بهره گرفتن از رابطه مشاهده‌شده، نتایج آزمون رابطه بین بازدهی و قسمت نامعین مدل مذکور را تأیید نمی‌کند. علاوه بر این آزمون گردید که آیا نابهنجاری مذکور ناشی از قیمت هر سهم و اندازه بنگاه آن طوری که در ادبیات مالی یافت می‌شود هست یا نه؟ درنهایت نابهنجاری نسبت E/P که ناشی از قیمت هر سهم و اندازه بنگاه تأیید نشد.