خط استخدام
منابع (هزینه‌ها)
فروش

اگر سطح منابع اولیه خیلی زیاد باشد (با توجه به ) منابع را باید تا خط اخراج، کاهش داد.
اگر سطح منابع اولیه خیلی کم باشد (با توجه به ) منابع را باید تا خط استخدام، افزایش داد.
اگر سطح منابع اولیه در این فاصله باشد، سطح منابع را نباید تغییر داد.
خط اخراج در نگاره شماره ۲-۲ نشان‌دهنده‌ی تصمیمات بهینه مدیران برای اخراج نیروی کار در زمان کاهش فروش است. مدیران تا زمانی که باشد به اخراج نیروی کار ادامه خواهند داد، به طوری که NPV_c همان خالص ارزش فعلی جریان وجوه نقد حاصل از آخرین نیروی کار اضافه‌شده به شرکت است و هزینه‌های اخراج است. تا زمانی که باشد برای شرکت به‌صرفه خواهد بود تا نیروی کار را اخراج کند و هزینه‌های اخراج را متحمل شود تا اینکه نیروی کار را در شرکت نگه دارد و خالص ارزش فعلی منفی را بپذیرد (بانکر و همکاران، ۲۰۱۲).

خط اخراج در نگاره شماره ۲-۲، تصمیمات بهینه اخراج نیروی کار را نشان می‌دهد. برای مثال، در یک سطح مشخص فروش جاری شرکت، اگر تعداد نیروی کار مورد استفاده از دوره‌ی قبل بالاتر از خط اخراج باشد، شرکت به طور بهینه نیروی کار را کاهش خواهد داد تا به این خط برسد (نگاره شماره ۲-۳). در صورتی که تعداد نیروی به‌کار گرفته‌‌شده از دوره‌ی قبل، پایین‌تر از خط اخراج باشد، شرکت نیروی کار را اخراج نخواهد کرد حتی اگر خالص ارزش فعلی آخرین نیروی کار مورد استفاده منفی باشد زیرا این خالص ارزش فعلی منفی به اندازه‌ی کافی بزرگ (از نظر قدر مطلق) نیست تا هزینه‌های اخراج را توجیه کند (بانکر و همکاران، ۲۰۱۲)
به‌طور خلاصه تصمیمات تعدیل منابع که در نگاره شماره ۲-۲ و ۲-۳ نشان داده شد، به این شرح است: اگر برای یک سطح مشخص فروش، تعداد نیروی مورد استفاده از دوره‌ی قبل پایین‌تر از خط استخدام باشد (که در حالتی روی می‌دهد که میزان فروش به اندازه‌ی کافی از دوره‌ی قبل بیش‌تر شود)، شرکت تعداد نیروی کار را تا خط استخدام افزایش می‌دهد. به‌طور مشابه، اگر تعداد نیروی کار مورد استفاده از دوره‌ی قبل بالاتر از خط اخراج باشد (که در حالتی روی می‌دهد که میزان فروش به اندازه‌ی کافی نسبت به دوره‌ی قبل کاهش یابد)، شرکت تعداد نیروی کار را تا خط اخراج کاهش خواهد داد. در نهایت اگر تعداد نیروی کار مورد استفاده از دوره‌ی قبل بین خط اخراج و خط استخدام باشد، شرکت تعداد نیروی کار را تغییر نخواهد داد.
۲-۳-۲. پیش‌بینی تجربی از مدل چسبندگی هزینه‌ها
با توجه به این قاعده‌ی تصمیم‌گیری بهینه که شرح داده شد، بانکر، سیفتسای و ماشروالا^[۲۲] (۲۰۱۰) بر این پیش‌بینی توجه می‌کنند که برای یک سطح مشابه از فروش جاری شرکت، سطح بهینه منابع تعهد شده (و بنابراین سطح هزینه‌ها) به دو عامل بستگی دارد: ۱) جهت تغییرات فروش شرکت و ۲) انتظارات مدیریت (خوش‌بین یا بدبین بودن مدیریت نسبت به آینده‌ی شرکت). این پیش‌بینی با مطالب کتاب‌های موجود در زمینه‌ی حسابداری بهای تمام‌شده که بیان می‌کنند سطح کل هزینه‌ها فقط به سطح فروش شرکت، بستگی دارد در تضاد است.
در بحث راجع به چسبندگی هزینه‌ها، در یک سطح مشابه از فروش پس از یک کاهش یا افزایش^[۲۳]، سطح منابع تعهد شده در زمان کاهش فروش، بیش‌تر از افزایش فروش است (بانکر و همکاران، ۲۰۱۲). برای مثال در زمان افزایش فروش، مدیران از پایین به سطح مطلوب منابع نزدیک می‌شوند و در خط استخدام متوقف می‌شوند (نگاره شماره ۲-۳)، که خالص ارزش فعلی آخرین واحد منابع، هنوز مثبت است ( ).
به عبارت دیگر، مدیران سطح منابع کم‌تری را نسبت به حالت بهینه‌ای که هزینه‌های تعدیل وجود ندارد (خط منابع مورد نیاز)، انتخاب می‌کنند. در زمان کاهش فروش، مدیران از بالا به سطح مطلوب منابع نزدیک می‌شوند و در خط اخراج متوقف می‌شوند (نگاره شماره ۲-۳)، که خالص ارزش فعلی حاصل از آخرین واحد از منابع هنوز منفی است ( ). به عبارت دیگر، مدیران سطح منابع بیش‌تری را نسبت به حالت بهینه‌ای که هزینه‌های تعدیل وجود ندارد انتخاب می‌کنند (بانکر و همکاران، ۲۰۱۲).
جهت تغییرات فروش، همچنین بر شیب رابطه‌ی بین سطح منابع تعهد شده (هزینه‌ها) و سطح فروش تأثیر می‌گذارد. برای یک کاهش فروشِ به اندازه‌ی کافی بزرگ، این شیب به‌وسیله‌ی خط اخراج تعیین می‌شود، در حالی که برای یک افزایش فروشِ به اندازه‌ی کافی بزرگ، این شیب به‌وسیله‌ی خط استخدام تعیین خواهد شد. در نگاره‌ی شماره ۲-۲، شیب خط اخراج از شیب خط استخدام تندتر است. این مسئله برای هزینه‌هایی مانند مخارج سرمایه‌ای اساسی، مصداق بیش‌تری دارد. این هزینه‌ها را معمولاً می‌توان در یک دوره‌ی زمانی طولانی تعدیل کرد. تعدیل این چنین هزینه‌هایی در کوتاه‌مدت، هزینه‌های گزافی را بر دوش شرکت خواهد گذاشت (بانکر و همکارن، ۲۰۱۲).
برای یک سطح مشابه فروش جاری، سطح بهینه منابع تعهد شده بستگی به انتظارات مدیریت از آینده‌ی شرکت نیز دارد. زمانی که مدیران نسبت به آینده‌ی شرکت خوشبین هستند، خالص ارزش فعلی جریان وجوه نقد مورد انتظار از آخرین واحد از منابع بیش‌تر خواهد بود، که این مسئله موجب مطلوب‌تر شدن اضافه کردن منابع در زمان افزایش فروش و یا حفظ منابع موجود در زمان کاهش فروش می‌شود. بنابراین در یک سطح مشابه از افزایش و یا کاهش در فروش شرکت، سطح بهینه منابع تعهد شده زمانی که مدیران خوش‌بین هستند بیش‌تر خواهد بود (بانکر و همکارن، ۲۰۱۲).
در حالی که مطالعات اخیر در زمینه چسبندگی هزینه‌ها به بررسی ارتباط بین سطح فروش و منابع (هزینه‌های) تعهد شده می‌پردازند، مطالعات اولیه در زمینه چسبندگی هزینه‌ها مانند اندرسون، بانکر و جاناکرامان (۲۰۰۲)، بر ارتباط بین تغییرات فروش و هزینه‌ها تمرکز دارند. در این رویکرد، افزایش منابع فقط زمانی شروع خواهد شد که سطح موجود منابع به میزان کافی کم باشد تا پایین‌تر از خط استخدام در سطح جدید (افزایش) فروش قرار گیرد. به‌طور مشابه، حذف منابع فقط زمانی شروع خواهد شد که سطح منابع موجود به میزان کافی زیاد باشد تا در سطح جدید (کاهش) فروش، بالاتر از خط اخراج قرار گیرد.
اندرسون، بانکر و جاناکرامان (۲۰۰۲) استدلال می‌کنند که مدیران به صورت بهینه در زمان کاهش فروش، بعضی از منابع بلااستفاده را برای جلوگیری از متحمل شدن هزینه‌های تعدیل در زمان حذف منابع، حفظ خواهند کرد. هزینه‌های زیاد تعدیل، حذف منابع را در زمان کاهش فروش با محدودیت مواجه می‌کند.
۲-۴. پیشینه تحقیق
در ادامه خلاصه‌ای از نتایج تعدادی از تحقیقات خارجی و داخلی که مرتبط با پدیده محافظه‌کاری و چسبندگی هزینه‌ها می‌باشد، ارائه‌شده است.
۲-۴-۱. تحقیقات خارجی
تحقیق باسو (۱۹۹۷)
در این تحقیق به بررسی محافظه‌کاری و عدم تقارن زمانی سود پرداخته شده است. نتایج این تحقیق که مربوط به یک دوره‌ی ۲۸ ساله از ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۰ می‌باشد، نشان می‌دهد که اخبار بد سریع‌تر از اخبار خوب در سود منعکس می‌شود که بیانگر محافظه‌کاری است. با توجه به نتایج این تحقیق حساسیت سود نسبت به بازده منفی سهام بین ۲ تا ۶ برابر بیش‌تر از حساسیت سود نسبت به بازده مثبت سهام است. همچنین تأثیر بازده منفی سهام بر سود، از پایداری کم‌تری برخوردار است و جهت حرکت سود تمایل بیش‌تری دارد تا در دوره‌ی بعد معکوس شود.
تحقیق گیولی و هاین^[۲۴] (۲۰۰۰)
این تحقیق به بررسی ویژگی‌های سری زمانی سود، جریان وجوه نقد و اقلام تعهدی می‌پردازد. به عبارت دیگر این تحقیق به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا گزارشگری مالی، محافظه‌کارتر شده است؟ نتایج این تحقیق مربوط به یک دوره‌ی زمانی ۴۹ ساله از ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۸ است و به‌طور کلی بیان می‌کند که گزارشگری مالی محافظه‌کارتر شده است، هرچند که این افزایش از الگوی چرخه‌ای برخوردار است و افزایش در محافظه‌کاری به صورت یکنواخت و پایدار نبوده است.
تحقیق گاکس، مارین و پاوچت^[۲۵] (۲۰۰۱)
این تحقیق به بررسی شرایط قراردادهای نیروی کار و تقاضا برای نیروی کار می‌پردازد. به عبارت دیگر، این تحقیق ارتباط بین هزینه‌های استخدام و اخراج نیروی کار و قراردادهای دائمی و موقتی بین شرکت و نیروی کار را مورد بررسی قرار می‌دهد. نتایج تحقیق که بر مبنای داده‌های ۹۱۵ شرکت تولیدی فرانسوی قرار دارد عبارت است از: ۱) اخراج نیروی کار در قراردادهای دائمی بسیار هزینه‌بر تر از قراردادهای موقتی است، ۲) تعدیل تعداد نیروی کار در قراردادهای موقتی بسیار کم‌هزینه‌تر از قراردادهای دائمی است و ۳) عدم تقارن بین هزینه‌های استخدام و اخراج نیروی کار برای نیروی کار فعال در بخش غیرتولیدی مهم‌تر و بیش‌تر از نیروی کار فعال در بخش تولیدی است.
تحقیق اندرسون، بانکر و جاناکرامان (۲۰۰۲)
اولین تحقیقی که به صورت تجربی به بررسی چسبندگی هزینه‌ها می‌پردازد، تحقیق اندرسون، بانکر و جاناکرامان می‌باشد. این تحقیق به بررسی چسبنده بودن هزینه‌های عمومی و اداری و فروش پرداخته و مدل سنتی رفتار هزینه‌ها را که بیان می‌کند هزینه‌ها متناسب با سطح فعالیت تغییر می‌کند به چالش کشید. نتایج این تحقیق بیان می‌دارد که به ازای ۱% افزایش در فروش، هزینه‌ها ۵۵/۰% افزایش می‌یابند در حالی که به ازای ۱% کاهش در فروش، هزینه‌ها ۳۵/۰% کاهش می‌یابند.
تحقیق بال و شیواکومار^[۲۶] (۲۰۰۵)
این تحقیق به بررسی رابطه بین شناسایی زیان و کیفیت گزارشگری مالی در شرکت‌های خصوصی می‌پردازد. با وجود این‌که در کشور انگلستان، شرکت‌های دولتی و خصوصی با قوانین مالیاتی، حسابرسی و استانداردهای حسابداری مشابهی روبه‌رو هستند، اما این محققین پیش‌بینی کردند که گزارشگری مالی شرکت‌های خصوصی به دلیل تقاضای متفاوت بازار از کیفیت کم‌تری برخوردار هستند. در این تحقیق منظور از کیفیت، مفید بودن صورت‌های مالی برای تمام گروه‌های ذی‌نفع در شرکت است. نتایج این تحقیق بیان‌گر آن است که کیفیت سود شرکت‌های خصوصی کم‌تر از شرکت‌های دولتی است.
تحقیق بوشمن و پیوتروسکی^[۲۷] (۲۰۰۵)
این تحقیق به بررسی انگیزه‌های گزارشگری مالی برای محافظه‌کاری حسابداری می‌پردازد. در این تحقیق تأثیر مؤسسات و نهادهای سیاسی و قانونی بر محافظه‌کاری حسابداری مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج تحقیق که بر اساس یک دوره‌ی ۱۰ ساله از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۱ می‌باشد، بیانگر آن است که شرکت‌هایی که در کشورهای با سیستم قانونی قوی فعالیت می‌کنند، اخبار بد را سریع‌تر از شرکت‌هایی که در کشورهای با سیستم قانونی ضعیف فعالیت می‌کنند شناسایی می‌کنند. همچنین کیفیت قوانین بالاتر، استفاده از اوراق قرضه بیش‌تر و ساختار مالکیت پراکنده‌تر منجر به محافظه‌کاری بیش‌تر می‌شود. در نهایت شرکت‌هایی که در کشورهای مشمول قانون عمومی شرکت‌ها فعالیت می‌کنند و در معرض ریسک سلب مالکیت به‌وسیله ایالت (دولت) هستند و یا درصد مالکیت دولتی آن‌ها بیش‌تر است، سرعت شناسایی اخبار خوب نسبت به اخبار بد بیش‌تر است.
تحقیق خان و واتس (۲۰۰۹)
این تحقیق به بررسی محافظه‌کاری حسابداری می‌پردازد. در این تحقیق از سه متغیر اندازه‌ی شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و اهرم برای اندازه‌گیری محافظه‌کاری حسابداری استفاده‌شده است. نتایج این تحقیق که بر مبنای ۱۱۵،۵۱۶ مشاهده (سال – شرکت) برای یک دوره‌ی ۴۳ ساله از ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۵ قرار دارد، نشان می‌دهد که اندازه‌ی شرکت با محافظه‌کاری رابطه‌ای معکوس وجود دارد. همچنین اهرم با محافظه‌کاری رابطه‌ای مستقیم دارد. در این تحقیق رابطه‌ای بین نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و محافظه‌کاری مشاهده نشده است.
تحقیق بانکر، سیفتسای و ماشروالا (۲۰۱۰)
این تحقیق به بررسی خوشبینی مدیران، تغییرات فروش نسبت به دوره‌ی قبل و رفتار چسبندگی هزینه‌ها می‌پردازد. این محققین تغییرات در هزینه‌های عمومی و اداری و فروش را برای استخراج چگونگی تصمیمات مدیران نسبت به تغییرات فروش در دوره‌ی قبل و دوره‌ی جاری مورد بررسی قرار داده‌اند. در این تحقیق علائمی (نشانه‌هایی) مانند تغییرات مثبت پی در پی فروش طی سال‌های گذشته، سفارش‌های دریافتی برای دوره‌های بعد و رشد GDP که مدیران از آن‌ها برای قضاوت در مورد آینده‌ی شرکت استفاده می‌کنند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. پیش‌بینی و نتیجه‌گیری نهایی این تحقیق دال بر این است که زمان که علائم، نشان‌دهنده‌ی آینده و وضعیت بهتری برای شرکت است، هزینه‌ها به سمت بالا تغییر می‌کنند و حرکت آهسته‌تری (رو به پایین) نسبت به کاهش فروش نشان می‌دهند.
تحقیق یاسوکاتا و کاجیوارا^[۲۸] (۲۰۱۱)
این محققین به بررسی رابطه‌ی بین چسبندگی هزینه‌ها و تصمیمات اختیاری مدیریت پرداخته‌اند. در این پژوهش، چسبندگی هزینه‌ها با توجه به سطح فروش برآوردی مدیریت (برای دوره‌ی آتی) مورد آزمون قرار گرفته است. نتیجه این تحقیق بیانگر وجود رابطه‌ی قوی و معنادار بین چسبندگی هزینه‌ها و تصمیمات مدیریت است. به عبارت دیگر، هرچه مدیریت انتظار افزایش فروش بیش‌تری را برای سال آتی داشته باشد، هزینه‌ها چسبنده‌تر هستند.
تحقیق چن و سوگیانیس^[۲۹] (۲۰۱۲)
این تحقیق به بررسی مشکلات نمایندگی، حاکمیت شرکتی و رفتار نامتقارن هزینه‌های عمومی، اداری و فروش می‌پردازد. منظور از رفتار نامتقارن هزینه‌های عمومی، اداری و فروش این است که این هزینه‌ها زمانی که تقاضا افزایش می‌یابد با سرعت بیش‌تری افزایش می‌یابند نسبت به زمانی که تقاضا کاهش می‌یابد و این هزینه‌ها کاهش می‌یابند. این محققین از متغیرهای جریان وجوه نقد آزاد، دوره‌ی تصدی مدیران و مزایا و پاداش مدیریت برای اندازه‌گیری مشکلات نمایندگی استفاده کردند. همچنین برای بررسی حاکمیت شرکتی از متغیرهای اندازه‌ی هیئت مدیره، استقلال هیئت مدیره، سهامداران نهادی و مقررات منع تصدی دائمی مدیران استفاده کردند. این محققین با بررسی ۱۵۰۰ شرکت برای یک دوره ۱۰ ساله از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۵ به نتایج محکمی دال بر وجود رابطه‌ی مثبت بین عدم تقارن هزینه‌های عمومی و اداری و انگیزه‌های مدیریت (مشکلات نمایندگی) دست یافتند. به علاوه این ارتباط مثبت بین مشکلات نمایندگی و عدم تقارن هزینه‌های عمومی، اداری و فروش در شرکت‌های با حاکمیت شرکتی ضعیف، واضح‌تر و آشکارتر است.
تحقیق بانکر و همکاران (۲۰۱۲)
این تحقیق به بررسی عدم تقارن زمانی سود ناشی از محافظه‌کاری و چسبندگی هزینه‌ها می‌پردازد. نتایج این تحقیق که برمبنای یک دوره‌ی ۴۶ ساله از ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۸ قرار دارد، نشان می‌دهد که پدیده محافظه‌کاری و چسبندگی هزینه‌ها به‌طور همزمان وجود دارد. این تحقیق که عدم تقارن زمانی سود را در چهار سطح مختلف سود (سود خالص، سود قبل از کسر اقلام متوقف‌شده و اقلام غیرمترقبه، سود عملیاتی پس از کسر استهلاک و سود عملیاتی قبل از کسر استهلاک) مورد بررسی قرار داده است، نشان می‌دهد که در نظر نگرفتن اثر چسبندگی هزینه‌ها موجب می‌شود میزان محافظه‌کاری بین ۱۶% تا ۴۴% (با توجه به سطوح مختلف سود) بیش از اندازه‌ی واقعی آن برآورد شود.
۲-۴-۲. تحقیقات داخلی
تحقیق قائمی و نعمت‌الهی (۱۳۸۵)
این تحقیق به بررسی رفتار هزینه‌های عمومی، اداری و فروش و بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته در شرکت‌های تولیدی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. هدف از انجام این تحقیق، یافتن رابطه علت و معلولی بین درآمد فروش و هزینه‌ها و بررسی صفت چسبندگی دو هزینه مذکور بوده است. نتایج این تحقیق که بر مبنای ۷۷ شرکت از شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران برای یک دوره‌ی ۹ ساله از ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۳ می‌باشد، بیانگر آن است که هزینه‌های شرکت‌ها در هر دو سطح هزینه‌های عمومی، اداری و فروش و بهای تمام‌شده کالای فروش رفته چسبنده هستند. طبق نتایج تحقیق، به‌طور متوسط با افزایش ۱% درآمد فروش، ۴۱/۰% افزایش هزینه‌های عمومی، اداری و فروش وجود دارد و با کاهش ۱% درآمد فروش، ۱۶/۰% کاهش هزینه‌های عمومی، اداری و فروش وجود دارد. همچنین به‌طور متوسط با افزایش ۱% درآمد فروش، ۹۷/۰% افزایش بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته وجود دارد و با کاهش ۱% درآمد فروش، ۷۷/۰% کاهش بهای تمام‌شده کالای فروش‌رفته وجود دارد.
تحقیق نمازی و دوانی (۱۳۸۹)
این تحقیق به بررسی تجربی رفتار چسبندگی هزینه‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. نتایج تحقیق که بر مبنای داده‌های ترکیبی و به صورت غیرمتوازن و برای یک دوره‌ی ۱۰ ساله از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶ می‌باشد و در کل دربردارنده‌ی ۳،۰۵۴ مشاهده (سال-شرکت) می‌باشد بیان می‌دارد که در ازای ۱% افزایش در سطح فروش، هزینه‌های عمومی، اداری و فروش ۶۵/۰% افزایش می‌یابند در حالی که در ازای ۱% کاهش در سطح فروش، هزینه‌های عمومی، اداری و فروش ۴۱/۰% کاهش می‌یابد. همچنین نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شدت چسبندگی هزینه‌ها در دوره‌هایی که در دوره‌ی قبل از آن کاهش فروش روی داده است، کم‌تر و برای شرکت‌هایی که نسبت جمع دارایی‌ها به فروش بزرگ‌تری دارند، شدت چسبندگی هزینه‌ها بیش‌تر است.
تحقیق ستایش و جمالیان‌پور (۱۳۸۹)
در این تحقیق با بهره گرفتن از مدل‌‌های مختلف محافظه‌کاری به بررسی وجود محافظه‌کاری در گزارشگری مالی پرداخته ‌شده است. در این تحقیق برای بررسی محافظه‌کاری از سه رویکرد مختلف استفاده‌شده است. رویکرد اول، استفاده از مدل باسو (۱۹۹۷) است. در رویکرد دوم از مدل گیولی و هاین (۲۰۰۰) استفاده‌شده که در آن سود انباشته به اقلام تعهدی و اختیاری تفکیک می‌شود. رویکرد سوم نیز استفاده از مدل بیور و ریان (۲۰۰۰) می‌باشد که به بررسی رابطه‌ی بین ارزش بازار و ارزش دفتری خالص دارایی‌ها و محافظه‌کاری می‌پردازد. نتایج تحقیق که بر مبنای ۱۹۴ شرکت از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران برای یک دوره‌ی ۱۱ ساله از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۷ قرار دارد بیانگر عدم وجود پاسخ نامتقارن میان سود و محافظه‌کاری چه در سطح کلیه شرکت‌ها و چه در سطح صنایع مختلف است. نتایج حاصل از بررسی رابطه‌ی ارزش بازار و ارزش دفتری نشان می‌دهد که در هر دو سطح تحقیق، اعم از کل شرکت‌ها و صنایع مختلف، محافظه‌کاری وجود داشته و روند آن نیز صعودی است.
تحقیق مهرانی، وافی‌ثانی و حلاج (۱۳۸۹)
این تحقیق به بررسی رابطه‌ی بین قراردادهای بدهی و اندازه‌ی شرکت با محافظه‌کاری می‌پردازد. در این تحقیق با بهره گرفتن از سه رویکرد مختلف ۱) رابطه‌ی بین سود و بازدهی سهام، ۲) اقلام تعهدی و ۳) ارزش‌های بازار به بررسی محافظه‌کاری پرداخته ‌شده است. نتایج تحقیق که بر مبنای ۸۵ شرکت از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران برای یک دوره‌ی ۴ ساله از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۵ می‌باشد حاکی از رابطه‌ی مثبت معنادار بین بدهی و محافظه‌کاری در هر دو معیار مبتنی بر اقلام تعهدی و مبتنی بر ارزش بازار است. در ضمن با توجه به این‌که رابطه‌ی منفی بین اندازه‌ی شرکت و محافظه‌کاری تنها در معیارهای مبتنی بر ارزش بازار مورد تأیید قرار گرفته است در کل این‌گونه نتیجه‌گیری شده که نمی‌توان استنباط کرد که بین اندازه‌ی شرکت و محافظه‌کاری رابطه‌ی منفی و معنادار وجود دارد. به‌علاوه با بهره گرفتن از رابطه‌ی بین سود و بازدهی سهام، وجود محافظه‌کاری مشاهده نشده است.
تحقیق حساس‌یگانه و شهریاری (۱۳۸۹)
این تحقیق به بررسی رابطه‌ی بین تمرکز مالکیت و محافظه‌کاری می‌پردازد. در این تحقیق دو فرضیه مقابل هم یعنی نظارت فعال و منافع شخصی در زمینه‌ی تمرکز مالکیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. فرضیه‌ی نظارت فعال بیان می‌کند که سهامداران عمده‌ی شرکت، از قدرت رأی دهی خود برای نظارت فعال بر عملیات شرکت و تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند؛ در حالی که فرضیه‌ی منافع شخصی بیان می‌کند که مالکان عمده از قدرت خود در جهت اداره‌ی شرکت در مسیر دلخواهشان استفاده می‌نمایند. نتایج این تحقیق که بر مبنای ۲۸۵ مشاهده (سال- شرکت) از شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران برای یک دوره‌ی ۵ ساله از ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ می‌باشد بیان‌گر رابطه‌ی منفی معنادار میان تمرکز مالکیت و محافظه‌کاری است که مطابق با فرضیه‌ی منافع شخصی و ناهماهنگ با فرضیه‌ی نظارت فعال است.

(الزهاوی، ۱۹۷۲،ج۱ : ۲۹۰)
(آیا ظل الله (سایۀ خدا بر زمین) در روی زمین الهی دستور مخالف با احکام الهی و قرآن حکم میکند؟!)
ظل الله، کنایه از سلطانی است که باید تمامی احکام الهی را در روی زمین اجرا کند و به همین علت او را ظل الله میخوانند. شاعر در این بیت با زبانی طنز، اشاره دارد به شخص اولی که باید مجری قوانین الهی باشد را مخالف احکام الهی میداند. همچنین در بیت زیر “ابن عم” کنایه از تمامی انسانهاییست که در جنگ جهانی کشته میشدند و یا میکشتند.

ما رَأت عَینی أشَدُّ و أبقی
مِن عَداءِ الإنسانِ للإنسانِ

فَتکُه بِإبن عَمِّه وَ هو مِنهُ
فوقَ فَتکِ الحیوانِ لِلحیوانِ

(الزهاوی،۱۹۵۵: ۳۱۵)
(من چیزی بدتر و ماندگارتر از دشمنی انسان با انسان ندیدهام، آن زمان که انسان پسرعمّ اش را میکشد واین بدتر از این است که حیوانی، حیوان دیگری را بکشد)
زهاوی در جایی دیگر با اشاره به دیدگاه ظاهرنمایانی که اعمال خود را فقط برای دوری از جهنم و رسیدن به بهشت بویژه حوریان بهشتی، انجام میدهند، چنین میگوید:

فَما بَقیت تَنهاهُ نارُ جَهَنّم وَ لا لَبِثَت تَعزیه حورٌ وَ غِلمان
(ناجی،۱۹۶۳: ۳۳۳)
(حتی ترس از آتش جهنم و اشتیاق به حوریان و غلامان بهشتی آدمی را از کارهای ناپسند باز نمیدارد.)
بیت دوم کنایه از ظاهربینی مردمی است که دیگر حتی به خاطر ظواهر بهشتی و یا دوری از جهنم هم به عبادت خدا نمیپردازند. بهار هم در بیت زیر با بهره گرفتن از کنایه چنین میگوید:
هیچ دانی که چه کردیم بمادر من و تو یا چه کردیم بهم، جان برادر من و تو
سعی کردیم بویرانی کشور من و تو
(بهار ،۱۳۵۸،ج۱ : ۱۹۰)
مادر در این بیت کنایه از سرزمین ایران است که با نادانی مردم و ظلم و ستم حکام رو به ویرانی گذاشته است. همچنین در عبارت زیر چنین میگوید:
هرکس برای خویش کلاهی تهیه دید بهر حقیر جز سـر کچل نماند
(همان: ۴۵۰)
مصراع اول کنایهایست، برای کارگزارانی که از بیتالمال سوءاستفاده کرده و برای خود مال و ثروت و یا قدرت بدست میآورند. بخشی دیگر از ابیات کنایهای شعر زهاوی و بهار شامل تعریض است همچون ابیاتی که زهاوی دربارۀ سیریناپذیری مردان عرب در ازدواج را میسراید:
جَعلَ اللهُ نِسـاءَ القومِ لِلقــومِ مِتاعــا
فَانکِحـوا مِنهُنَّ مَثنی وَ ثُـلاثاً و رُباعـا
(ناجی،۱۹۶۳: ۳۳۵)
(خداوند زنان را کالا و ابزاری برای مردان قرار داده است، پس با دو یا سه و یا چهار زن ازدواج کنید)
بهار همچون زهاوی در برابر نادانی و کمخردی مردم چنین میگوید:
عاقل آن نیست که فضلی و کمالی دارد عاقل واقعی آن است که مالی دارد
(بهار،۱۳۵۸،ج۱ : ۳۰۶)
در این شعر کنایه دارد به عمق جهالت و نادانی مردم، که مال و ثروت را برتر ار هر چیزی حتی عقل و شعور میپندارند. در ابیات دیگر آنها از تلویح، رمز و اشاره و ایماء هم استفاده شده است همچون ابیات زیر: (ناجی،۱۹۶۳: ۳۳۷)

الصراطُ کَحَدِّ الحِسـ
ـامِ یَعلـو السَعـیرا

برنامه‌ریزی فعالیتی است که بشر از آغاز به آن مشغول بوده است. هیچ اقدامی برای رسیدن به هدف هرچه باشد به نتیجه نمی­رسد، مگر آنکه شامل برنامه­ ریزی باشد. اقدامات لازم برای نیل به هدف به طور اصولی از مراحل زیر می­گذرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مشخص کردن هدف‌ها
انتخاب وسایلی که برای رسیدن به هدف‌ها به کار می‌رود
به کار بردن این وسایل
این سه مرحله روی هم فرایند برنامه‌ریزی را تشکیل می‌دهند. با توجه به این توضیحات ارائه شده، برنامه‌ریزی را چنین می‌توان تعریف نمود: “تصمیم آگاهانه جهت یافتن راه های مناسب برای رسیدن به مطلوب‌های انسانی و تأمین منابع لازم، برنامه‌ریزی محسوب می­گردد” ( استعلاجی و عبدالرضا مسلمی، ۱۳۸۰: ۱۰ ). برنامه‌ریزی دارای تعاریف زیادی می‌باشد، برای درک بهتر مفهوم برنامه‌ریزی و آشنایی با دیدگاه های دیگر در مورد آن در زیر چند نمونه از آنها ذکر می‌شود:
برنامه­ ریزی فرآیندی است آینده­نگر که به شدت تحت تأثیر گذشته و حال است. برنامه‌ریزی دانش علمی و تکنولوژیک را با فعالیت­های ساخت اجتماعی مرتبط می­سازد (Fridman,1987, 38).
“پیتر هال” برنامه‌ریزی را چنین تعریف می کند: «برنامه­ ریزی، به عنوان فعالیتی همگانی، فراهم آوردن سلسله‌ای از کارهای منظم است که به دسترسی به هدف کلی و یا هدف‌های کلی بیان شده می‌ انجامد» (سیف‌الدینی، ۱۳۸۳: ۳۲). “واترسون” برنامه‌ریزی را چنین تعریف می‌کند: برنامه‌ریزی، فعالیتی سازمان­یافته و تلاشی هوشیارانه، به منظور گزینش بهترین راه‌ حل ‌های پیشنهادی موجود، برای دسترسی به هدف­های کلی ویژه است. برنامه­ ریزی، نشان دهنده بکارگیری بخردانه دانش انسان برای فرایند دستیابی به تصمیم‌هایی است که همچون بنیانی برای فعالیت انسان، عمل می‌­کنند. هسته مرکزی این فعالیت، ایجاد رابطه بین هدف‌های نهایی و ابزار دستیابی به آنها، با هدف دسترسی به هدف‌های نهایی، با بهره گرفتن از باکفایت‌ترین و کارآمدترین استراتژی‌ها است» (همان کتاب، ص ۳۰).”فریدمن” برنامه­ ریزی را نوعی تفکر درباره مسائل اجتماعی، اقتصادی تعریف نموده که جهت‌گیری و آینده‌نگری به صورت علمی، در روابط، اهداف و تصمیمات همه جانبه دارا بوده و بشدت در زمینه خط­مشی و برنامه از جامعیت برخوردار باشد (زیاری، ۱۳۸۳: ۱۹) و از لحاظ سیستمی به منظور بهبود زندگی انسانها سیستم­ها را تحت کنترل خود درآورد ( Fridman & Alonso, 1964,61).
برنامه­ ریزی شهری^[۴]
همانطور که در تعریف برنامه­ ریزی بیان گردید٬ برنامه­ ریزی کلا عبارت است از یک فعالیت علمی و منطقی٬ در جهت رسیدن به هدف­های مورد توجه جامعه. اگر این مبنا مورد قبول واقع شود برنامه­ ریزی شهری عبارت است از تامین رفاه شهرنشینان٬ از طریق ایجاد محیط بهتر٬ مساعدتر٬ آسان تر٬ سالمتر٬ ودلپذیرتر (شیعه، ۱۳۸۳ : ۱۰۱). برنامه­ ریزی شهری٬ در واقع در جهت تامین نیازهای خدمات شهری٬ و در نظر گرفتن عوامل مختلف اقتصادی و اجتماعی در یک سیستم برنامه­ ریزی شهری جامع و پویا٬ مشخص کردن سیاست­ها و برنامه ­های توسعه شهری٬ هماهنگ کردن آنها با سایر برنامه ­های عمرانی در سطح منطقه­ای و کشوری و تنظیم برنامه ها و طرح­ها در دوره زمانی معین است(زیاری،۱۳۸۳ : ۵۵-۵۴ ). برنامه­ ریزی شهری پویا­ست و علت پویایی آن این است که شهر مانند یک موجود زنده است که مقداری مکانیسم این ارگانیسم را متاثر می­ کند. بنابراین، جهت تامین نیازهای خدمات شهری و در نظر گرفتن عوامل مختلف اقتصادی و اجتماعی در یک سیستم برنامه­ ریزی شهری جامع و پویا٬ مشخص کردن سیاست­ها و برنامه ­های توسعه شهری٬ هماهنگ کردن آن­ها با سایر برنامه ­های عمرانی در سطح منطقه­ای و کشوری، و تنظیم برنامه­ ها و طرح­ها در دوره زمانی معین از اولویت ویژه­ای برخوردار است(شیعه، ۱۳۸۳ : ۱۰۲ ).
کاربری اراضی^[۵]
مفهوم کاربری اراضی به معنای به کارگیری زمین برای اهداف به خصوص توسط انسان می‌باشد. (meyer, 1994, 10) کاربری زمین به طور ذاتی درباره‌ی تمام جنبه‌های فضایی یا فعالیت‌های انسانی در زمین و طریقه‌ای که سطح زمین می‌تواند برای نیازهای مختلف آماده شود و از آن بهره‌برداری گردد بحث می‌کند. (Robing, 1989, 19-20) و یا کاربری زمین جنبه‌های فضایی همه‌ی فعالیت‌های انسانی را در روی کره‌ی زمین برای رفع نیازهای مادی و فرهنگی او نشان می‌دهد. (Northam, 1975, 168).
کاربری زمین در واقع بهره‌برداری صحیح انسان از طبیعت است که در چند دهه اخیر از سوی پژوهشگران به ویژه دانشمندان علم جغرافیا به کار رفته است. در واقع این واژه استفاده از امکانات و توانایی زمین را نشان می‌دهد به عبارت دیگر نحوه‌ی استفاده از زمین و کارکردی که به آن تعلق می‌گیرد را کاربری زمین گویند این کارکرد ممکن است در مقیاس منطقه باشد و یا در مقیاس سکونت‌گاه‌های انسانی و شهر مد نظر باشد (عسکری، رازانی و رخشانی، ۱۳۸۱: ۵) بر همین مبنا برنامه‌ریزان معمولاً زمین را از نظر میزان کاربرد و اثرات آن به محل، محیط و جامعه دسته­بندی می‌کنند (سیف‌الدینی، ۱۳۷۸: ۲۵۹).
رشد و توسعه شهری^[۶]
رشد شهری اضافه شدن مناطق و محله­های جدید و گسترش خودرو و بی­رویه شهرها را شامل می­ شود. توسعه فیزیکی و رشد جمعیت شهری به سرعت تغییرات و دگرگونیهای را در شکل شهر بوجود می­آورند که به صورت گسترش فیزیکی شتاب آلود و به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بروز می­ کند٬ رشد شهری به نوعی حاکی از عدم وجود برنامه­ای خاص و یا متعادل با گسترش و افزایش جمعیت است بطور کلی افزایش کاربری مسکونی و تخصیص حداقل سرانه­ها و فضاها به سایر کاربری­ها پیشی گرفتن رشد بر توسعه یا تقدم مقیاس بر عملکرد و برتری کمیت بر کیفیت نام دارد (همپانژاد ،۱۳۸۸: ۱۸ ). توسعه عبارت از تغییرات کمی و کیفی که هدفش بهبود توسعه یافتگی اجتماعی– اقتصادی و ارتقای معنوی باشد (صابری فر٬ ۱۳۷۸ ، ۲۸ ). به بیانی دیگر توسعه عبارت است از وسعت دادن یک پدیده در ابعاد مختلف که جامعیت داشته و دربرگیرنده توسعه اقتصادی٬ سیاسی٬ فرهنگی و تغییرات رفتار فردی نیز می­باشد(زمردیان٬ ۱۳۷۴ : ۱۴ ).
توسعه شهری به عنوان یک مفهوم فضایی را می­توان به معنای تغییرات در کاربری زمین و سطوح تراکم جهت رفع نیازهای ساکنان شهر در زمینه­ مسکن٬ حمل و نقل و اوقات فراغت تعریف کرد (۱۹۹۶, ۲۶۶ ,mukomo). هر چند اغلب اصطلاحات رشد و توسعه فیزیکی شهر به جای یگدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. اما باید اذعان کرد که هر دو دارای مفاهیم جداگانه هستند به طوری که اکثر متخصصین برنامه­ ریزی شهری معتقدند رشد شهری و گسترش خودرو باعث رشد بی­رویه شهرک­ها٬ مناطق مسکونی و افزایش بی اصول و نا برابر سطوح مختلف شهری است ( وبر، ۳۹:۱۳۶۹).
مفهوم توسعه فیزیکی^[۷]
از ترکیب انواع فضاها یا کاربری­های مسکونی٬ تجاری٬ صنعتی٬ تفریحی٬ و مذهبی ایجاد ارتباط و حرکت در زمان و مکان بین فضاهای یاد شده پیکره­ای به وجود می ­آید که به صورت یک سیستم فیزیکی یا کالبدی عمل می­ کند. این پیکره را می­توان یک کالبد به حساب آورد و گسترش این پیکره را توسعه کالبدی یک شهر یا یک مکان جغرافیایی قلمداد کرد (زنگی­آبادی٬ ۱۳۷۶: ۱۹۲ ). به عبارتی دیگر مفهوم توسعه فیزیکی عبارت است از افزایش و گسترش وسعت شهر در اراضی پیرامونی خود یا الحاق مراکز سکونتی اطراف شهر به شهر اصلی به طوری که کاملا در شهر مادر ادغام گردند (دهاقانی٬ ۱۳۷۸ : ۴۱۲).
فضای شهری
مفهوم فضا به کلیه فعالیت­های و ساختارهای شکل گرفته در مکان اطلاق می­ شود. فضا یک مقوله بسیار عام است. فضا تمام جهان هستی را پر می­ کند و ما را در تمام طول زندگی احاطه کرده است(هدمن و یازوسکی٬ ۱۳۸۱ : ۶۷ ). فضای شهر٬ شامل کلیه سازه­های شهری از جمله خیابان­ها٬ ساختمان­ها٬ میدان ها و آب نماها٬ پارک­ها٬ فضای سبز٬ پل­ها و سایر عناصر شهری است. خیابان­ها مهم­ترین٬ حساس­ترین٬ و بیشترین فضاهای عمومی یک شهر را تشکیل می­ دهند. حساسیت و اهمیت خیابان­ها و به طور کلی شبکه ارتباطی به دلایل زیر است : (بحرینی ٬ ۱۳۷۵ :۳-۱)
۱- سطح زیادی از فضاهای عمومی را به خود اختصاص می­دهد.
۲- عنصر اصلی فرم­دهی به شهر هستند.
۳- محل اتصال و ارتباط فضاهای دیگر شهر هستند.
۴- نماد اجتماعی و فرهنگی­اند.
۵- مهمترین وسیله و ابزار طراحی شهری­اند.
فضای شهری یک نمونه از فضای جغرافیایی است. مرکز شهر یا بافت قدیم به دلیل مرکزیت٬ مهمترین فضای شهری است. فضای شهری توسعه فرایندهای طبیعی٬ نظام یافته به وسیله انسان٬ شرایط اجتماعی٬ سیاسی و به طور کلی فرهنگی جامعه شکل می­گیرد. در واقع فضای شهری٬ بخشی از سطح زمین است که به همراه درونمایه مادی و اجتماعی و فرهنگی به وجود می ­آید. از این رو فضای جغرافیایی شامل طبیعت و همه منابعی است که می تواند به طور مستقیم و غیر­مستقیم با نیازهای انسانی برخورد کند و چهره جدیدی از سطح زمین را به عنوان فضای شهری بسازد. بدین­سان که فضای جغرافیایی یک حوزه زیستگاهی است که از شرایط طبیعی و ساختارهای اجتماعی جامعه شکل می­گیرد (شکویی ، ۱۱۸:۱۳۷۵). با رشد و توسعه فرهنگی از قرن بیستم به بعد نقش فرهنگ در ایجاد تغییر و تحول فضاهای شهری بیشتر شده است. به طور کلی بعضی از محققان معتقدند که هر فعالیتی که انسان انجام می­دهد اساسا متکی به فرهنگ اوست. فرهنگ مجموعه ­ای از عقاید٬ آداب و رسوم٬ نسبت­ها٬ مقررات حاکم و خلاصه شیوه زندگی انسان­هاست. هویت هر شهر علاوه بر ویژگیهای محیط طبیعی و نحوه رفتار و گویش و لباس پوشیدن مردم٬ از طریق فضاهای شهری آن شهر شناخته می­ شود.از جمله مهمترین عناصر تشکیل دهنده هر شهر٬ فضاهای شهری آن است که با شناخت آنها شهر قابل بازشناسی می­گردد. پس برای اینکه شهری هویت قوی و به یاد ماندنی داشته باشد٬ باید فضاهای عمومی شهر دارای فرم متناسب٬ منطقی و زیبا پاسخگو به عملکرد مرتب بر آنها باشند(لاری بقال، ۱۳۸۰ : ۶۵ ).
بافت شهری
بافت شهر عبارت است از دانه­بندی و در­هم تنیدگی فضاها و عناصر شهری که به تبع ویژگی­های محیط طبیعی، به­ ویژه توپوگرافی و اقلیم در محدوده شهر یعنی بلوک­ها و محله­های شهری به طور فشرده و یا گسسته و با نظمی خاص جایگزین شده ­اند(توسلی ، ۱۳۶۸ :۵ ). بافت هر شهری کمیتی پویا و در حال تغییر است که وضع کالبدی شهر و چگونگی رشد و گسترش آن را در طول زمان نمایان می­سازد. بافت هر شهر، ابتدا دانه­بندی فضای کالبدی شهر، یعنی فضاهای خالی و پر تراکم آن­ها را نسبت به یکدیگر مشخص می کند. همچنین چگونگی و فاصله بین عناصر شهری را معین می­­­کند. بافت شهر شبکه گذرگاهی و نحوه توزیع فضایی آنها را نشان می­دهد. ابعاد و اندازه هر یک از فضاهای کالبدی در افق و در ارتفاع با صورت عمودی و یا افقی می ­تواند نماینگر نوع و حجم بافت خاصی از شهر باشد. فضاهای خالی گویای ویژگی­های خاص شهری­اند. مثلا فضاهای خالی موجود در مرکز محله­های شهری و راه­های مهم و تقاطع­ها و در مجموع بافت،گویای وجود مراکز و هسته­های شهری و محله­ای هستند. بافت هر شهر نحوه شکل­ گیری و مراحل رشد و توسعه شهر را در طول تاریخ نشان می­دهد. یکی از عوامل اصلی و بسیار مهم شکل­ گیری بافت شهر در گذشته عوامل محیط طبیعی بوده است. سه عامل توپوگرافی زمین، آب و هوا و منابع آب، عوامل اساسی و مهم طبیعت­اند که در بافت شهرهای قدیمی ایران تاثیر عمیقی به جای گذاشته­اند(سلطان زاده ، ۱۳۶۹ : ۲۹۹ ). بافت شهری از سه عنصر مرتبط به هم تشکیل شده است :
۱- طراحی شبکه ­های ارتباطی که آرایش شبکه خیابان­ها و گذرها و الگوی تفکیک زمین و بناها را مشخص می­سازد و تحت تاثیر شیوه زندگی و معیشت و فرهنگ شهروندان است.
۲- الگوهای کاربری که کاربری­های زمین و فضاها را نشان می­دهد.
۳- طراحی فضاها یا ساختارهای کالبدی بر روی زمین که در مجموع، بافت شهری را تشکیل می دهد.
نظریات مورفولوژیکی و توسعه فیزیکی شهر
نظریات مورفولوژیکی در علم جغرافیا٬ از مفهوم چشم­انداز گرفته شده است که ابتدا توسط کارل ریتر جغرافیدانان آلمانی وارد ادبیات جغرافیایی گردید. بعدها این مفهوم را با طیف گسترده­ای٬ جغرافیدانانی نظیر « ریشتهوفن » و « ویدال دولابلاش » به کار گرفتند و « کارل ساور » با گسترده­ترین شکلی آن را به ادبیات جغرافیایی آمریکا اضافه کرد ( شکویی ٬ ۱۳۷۵: ۱۷ ). همین امر سبب شده است که ۱۲ درصد بررسی­ها و تحقیقات جغرافیایی که در زمینه ساخت داخلی شهرها صورت می­گیرد، مربوط به مورفولوژی شهری است که طرح شهر٬ فرم ساختمان­ها و الگوی بهره­ گیری از زمین و ساختمان را شامل می­ شود ( شکویی ٬ ۱۳۷۴ : ۱۵۹ ). به طور کلی باید گفت که مورفولوژی شهری٬ مطالعه نظام یافته ( سیستماتیک ) از تکوین رشد٬ فرم٬ طرح٬ ساخت٬ کارکرد و توسعه شهر٬ با توجه به ساختهای اجتماعی و اقتصادی است ( همان کتاب ٬ ص۲۶۶ ). که موارد مورد مطالعه در آن عبارت است از٬ ۱- کارکرد هسته اصلی شهر٬ در شکل­ گیری آن و تحلیلی بر جغرافیای تاریخی شهر ۲- تاثیرات کارکرد مناطق داخلی شهر و رابطه میان کارکرد و فرم ۳- سبک معماری در بخش قدیم وجدید شهر ۴- فرهنگ و مورفولوژی شهر ۵- قیمت زمین وتاثیر آن در مورفولوژی شهر ۶- نقش تاسیسات عمومی مثل بیمارستان­ها، دانشگاه­ها٬ ورزشگاه­ها، زیارتگاه­ها و مساجد در مورفولوژی شهری ۷- نقش پادگان­ها٬ ترمینال­ها، گورستان­ها٬ فرودگاه­ها و میدان­ها در مورفولوژی شهری ۸- تاثیر عوامل طبیعی مثل مسیر رود٬ دره­ها٬ کوهستان٬ دشت٬ مسیرهای آب قنات٬ و اقلیم در مورفولوژی شهری و …. (همان کتاب ٬ص ۲۶۵ ). بنابراین با بهره جستن از دیدگاه های مورفولوژیکی به راحتی می­توانیم چگونگی شکل­ گیری شکل­ گیری شهرها و عملکردهای آن را بررسی کرد و به توسعه شهر که در آینده اتفاق خواهد افتاد٬ جهت دهیم. این عمل سبب می­ شود مناطق کارکردی به موازات توسعه شهر٬ کارکرد خود را وسعت بخشند و شهروندان به راحتی بر امکانات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
توسعه فیزیکی شهر از دیدگاه اکولوژیک
اشغال زمین شهری در جریان زمان را٬ در الگوهای دینامیکی مختلف می­توان نشان داد. این روش را اولین بار « تونن » روی اراضی روستایی معمول داشته و از سال ۱۹۲۰ به این طرف٬ در ایالات متحده آمریکا و سپس در فرانسه نظر جامعه­شناسان به نحوه اشغال زمین و بافت اکولوژیکی شهر جلب شده است. بر این اساس گروهی از محققان آمریکایی نظیر « برگس » در ساختارهای اکولوژیکی سکونتگاهای شهر شیکاگو به مطالعه و تحقیق پرداخته­اند. روش آنان در اکولوژی شهری٬ بی­ شباهت به روش­های معمول در اکولوژی گیاهی نبود. چه به­همان­گونه که در اکولوژی گیاهی٬ فرایندهای هجوم و استیلا و تسلط و حاکمیت و بالاخره جانشینی و یا به سخنی دیگر توالی و تسلسل مورد توجه اکولوژیست­هاست ( فرید٬ ۱۳۸۲ : ۱۳۷ ). که اولین بار توسط ارنست­هاگل مطرح شد و سپس مورد توجه جامعه­شناسان شهری و برنامه­ ریزان شهری قرار گرفت و سعی نمودند در ساختن شهرها به این الگوها و طرح­ها توجه خاصی نشان دهند٬ به دلیل آنکه در اواخر قرن نوزدهم در حدود سال۱۸۷۰٬ شهرهای بزرگ پیوسته رو به رشد نهادند که در این مورد تئوری­های مختلف و طرح­های گوناگونی جهت رشد و توسعه شهرها ارائه شده است که به برخی از مهمترین و معروف­ترین تئوری­های طرح اشاره می­کنیم.
نظریه­ های هسته­های متعدد شهر یا شهر چند هسته­ای
اساس این تئوری بر این اصل قرار دارد که شهرهای کوچک٬ تنها دارای یک عملکرد و یا هسته واحد می باشند، اما شهرهای بزرگ امروز همگی دارای هسته­های متعددی هستند که در داخل شهرها٬ ارتباط مسیرهای حمل و نقل٬ تشکیل این هسته­ها را امکان پذیر می­سازد ( شیعه ٬ ۱۳۷۶ : ۶۴ ).
قابل ذکر است که این نظریه از چانسی­هاریس و ادوارد اولمن از جغرافی­دانان مشهور آمریکایی می­باشند که با بهره گرفتن از نظرات ارنست برگس و همرهویت نظریه تازه­ای با عنوان ساخت چند هسته­ای شهر مطرح نمودند. این دو معتقدند که عناصر شهری مختلفی همانند تجاری٬ مسکونی و صنعتی٬ ضمن ایجاد مرکزیتی در هسته٬ استفاده از زمین­های شهری در اطراف خود را امکان پذیر نمود و فعالیت­های گوناگون فرهنگی٬ اجتماعی و اقتصادی به دور هسته­ها شکل می­گیرد و در آن همانند نظریه متحدالمرکز شامل بخش­های متنوع می­باشد.
نظریه ساخت دوایر متحدالمرکز
الگوی ساخت شهر٬ بر این اصل استوار است که توسعه شهر از ناحیه مرکزی به طرف خارج شهر صورت گرفته و تعداد مناطق متحد­المرکز را تشکیل می­دهد. این مناطق با ناحیه مشاغل مرکزی شروع شده و به وسیله منطقه در حال تحول٬ احاطه می­ شود. که خود در حال تبدیل به ادارات و صنایع سبک بوده و یا به واحدهای مسکونی کوچکتری تبدیل می­شوند٬ این قسمت ناحیه­ای است که مهاجرین شهر به طرف آن جلب می­گردند ( همان کتاب ٬ ص ۶۰ ). این نظریه از سوی ارنست برگس مطرح شد و به طور کلی نظریه وی بر آن است که در توسعه شهر به شکل دوایر متحدالمرکز٬ ارزش زمین­ها در بخش مرکزی نسبت به بخشهای دیگر متفاوت است.
نظریه ساخت ستاره­ای شکل
نظریه مناطق متداخل ارنست برگس نشان دهنده حالتهای یک شهر ساکن و ثابت نیست٬ بلکه در بیشتر موارد به علت رشد و توسعه شهر٬ متحرک و غیر ثابت به نظر می­رسد ( شکویی ٬ ۱۳۷۴ : ۵۱۸ ).
توسعه شهر نیز ممکن است به دو صورت انجام شود:
۱-توسعه شهر از اطراف خود
۲-توسعه شهر از طریق عمل تمرکز در داخل آن
به موازات افزایش جمعیت٬ سازمان­ها و تاسیسات بخش مرکزی شهرها مراحل مختلف اکولوژی شهری ( جدایی­گزینی٬ هجوم و جایگزینی٬ توالی و تسلسل و …) ظاهر می­ شود و در اثر ایجاد موج توسعه شهر به نواحی اطراف و بیرونی خود توسعه می­یابد. حرکت جمعیت٬ تاسیسات٬ منابع و سازمان­های شهری به اطراف شهرها به یک شکل عمل نمی­نمایند و از جهات مختلف شهر به سوی ناحیه مرکزی آن به یک مقیاس صورت نمی­گیرند. در مقابل توسعه شهر٬ وجود موانع طبیعی مانند شیب­های تند٬ تپه­ها و کوهها عواملی بازدارنده­اند. لذا شهر یا بدان جهت توسعه پیدا نمی­کند و یا در صورت توسعه مشکلات و افزایش هزینه­ های را به دنبال دارد.در این الگو٬ دگرگونی­هایی که در نتیجه عملکرد امکانات حمل و نقل و شبکه راه ­ها در سطوح شهری مشاهده می­گردد٬ شکل دایره­ای مناطق متحدالمرکز تعدیل یافته و به شکل شعاعی و یا ستاره­ای تبدیل می شود و به توسعه شهر٬ ساخت ستاره­ای می­بخشد ( شیعه ٬ ۱۳۷۶ : ۶۳ ).
نظریه محوری یا توسعه قطاعی شهر
در توجیه نظریه ساخت قطاعی شهر٬ باید گفت که چنین توسعه­ای را نمی­ توان مغایر با نظریه دوایر متحدالمرکز دانست٬ بلکه تغییر و تعدیل در جهات مختلف این نظریه است بر خلاف نظریه دوایر متحدالمرکز در نظریه ساخت قطاعی شهر٬ شهرها نمی ­توانند برای همیشه حالت دایره­ای شکل بودن مناطق داخلی خود را حفظ کنند٬ بلکه حالت قطاعی بیش از دایره­ای٬ زمینه مساعدی را جهت توسعه به دست می ­آورد. در این نظریه عامل اجاره خانه می ­تواند به عنوان٬ مطالعه شهری را عملی سازد ( شیعه٬ ۱۳۷۶ :۶۱ ).گفته شد که نظریه قطاعی نسبت تئوری مناطق متحدالمرکز٬ مرغوب­تر به نظر می­رسد زیرا امکان استقرار طبقه اجتماعی را در یک قسمت و یا یک طرف شهر به وجود آورد. لازم به ذکر است که این نظریه توسط همر هویت در سال ۱۹۳۴ مطرح شده است.
نظریه شهر خطی
عامل اصلی ایجاد مجتمع­های خطی شکل می­توانند راه ها٬ ارتباطات٬ رودها و سواحل و دریاها باشد که شهر در کنار آنها به صورت خطی شکل می­گیرد و توسعه می­یابد. بر اساس این نظریه در گذشته شهرها در اغلب اوقات حوضه­های شهری توسعه خود را از شکل ستاره­ای شروع نموده و به شکل دایره­ای نزدیک می­کردند. ولی توسعه شبکه راه ها و مسیرهای اصلی ارتباطی٬ تمایل توسعه شهر را در مسیر چنین شبکه ­های به صورت خطی قرار می­دهد ( شیعه ٬ ۱۳۷۶ : ۶۶ ).

• بررسی معانی نحوی

در بررسی معانی نحوی، به طور تصادفی ۱۰ غزل با مضامین و ساختارهای مختلف در نظر گرفته شده است. هر کدام از این غزل‌ها با توجه به کلیت آن‌ها و در عین حال به شکل سطر به سطر از لحاظ دستوری بررسی شده و جابجایی‌های ارکان جمله و نقش آن‌ها در تغییرات معنایی گزاره‌ها مورد پژوهش قرار گرفته است. همانطور که در بخش مبانی نظری گفته شد، گرایس تغییرات نحوی را ناظر به معنایی ضمنی می‌داند و این نظریه شباهت بسیاری با آنچه در علم معانی مورد بررسی قرار می‌گیرد دارد. در این مبحث به نتایجی درباره جابجایی‌های نحوی می‌رسیم که لزوما ناشی از محدودیت شکلی غزل نیست، بلکه معناهای ضمنی مورد نظر است.

• بررسی معنای طبیعی و غیر طبیعی

در این بخش، تمام غزل‌های کتاب «از ترمه و تغزّل» تا جایی که مصداق معنای طبیعی و غیر طبیعی بوده است، مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص شود که شاعر از کدامیک از این انواع ارتباط معنایی میان گزاره‌ها، بیشتر استفاده کرده. از آنجا که معنای غیر طبیعی ایجاد معنای ضمنی می‌کند در این بررسی موارد معنای غیر طبیعی به صورت مشروح، تقسیم بندی شده‌اند و نتایج حاصل در شرح و انتهای مبحث مورد نظر خواهد آمد.

• بررسی اصول همکاری

در این بخش، آن دسته از غزل‌هایی که در کلّیتِ خود، اصول همکاری را در ضمن ارتباط با مخاطب، نقض کرده‌اند، مورد بررسی قرار گرفته تا مشخص شود که شاعر کدامیک از اصول همکاری را برای ارائۀ معنای ضمنی و ثانوی، بیشتر نقض کرده است. در این مبحث مشاهده خواهیم کرد که گسستگی بیت‌های یک غزل، با بهره گرفتن از اصول همکاری، توجیهات معنایی قابل تأملی دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فصل دوم
حسین منزوی، شعرها و نظراتش در شعر و شاعری
بخش اول:
زندگی و آثار حسین منزوی
حسین منزوی یکم مهرماه ۱۳۲۵ در زنجان متولد شد. دورۀ دبستان و دبیرستان را در همان شهر به پایان رساند و درسال۱۳۴۴ تحصیل در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران را آغاز کرد و یک سال بعد به علوم اجتماعی تغییر رشته داد و در نهایت در سال ۱۳۴۷ انصراف داد، اما بعدها با گذراندن واحدهای باقی‌مانده مدرک خود را دریافت کرد. اگرچه او در قالب‌های متنوعِ نو و کلاسیک، شعر سروده، اما بیشتر به شاعر غزلسرا شناخته شده است. او در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۳ بر اثر بیماری قلبی و ریوی در بیمارستان شهید رجایی تهران درگذشت.
منزوی آثار متعددی را چه در زمینۀ شعر و چه در زمینۀ نقد و نظر، از خود باقی گذاشته است. (برای شرح آثار حسین منزوی، مراجعه کنید به کتاب «از ترانه و تندر»، زندگی، نقد و تحلیل اشعار حسین منزوی، به اهتمام مهدی فیروزیان، تهران، سخن، ۱۳۹۰) بسیاری از مهمترین آثار او در زمان حیاتش منتشر شد. از جملۀ این آثار می‌توان به مجموعه غزل‌های «از شوکران و شکر»، « از کهربا و کافور»، «با عشق در حوالی فاجعه» و «از ترمه و تغزّل» اشاره کرد. پس از درگذشت او تعدادی کتاب از او منتشر شد که از مهمترین آن‌ها «دیدار در متن یک شعر» و «مجموعۀ اشعار» او بود. تجربه اهالی قلم و مطالعه نشان داده است که معمولاً کتاب‌هایی که بعد از درگذشت یک شاعر منتشر می‌شوند، از دو آسیب در امان نیستند؛ یکی اینکه گاهی بعضی ناشران از فرصت استفاده می‌کنند و به تدبیرات حقوقی و قانونی، که گاهی خود شاعر به دلایل مختلف واگذارکنندۀ آن بوده، دست می‌یازند و به زعم خودشان، هر چه دست‌نوشته یا شعرِ ویرایش نشده از شاعر پیدا کنند، به انتشار می‌رسانند، مثلاً نشر آفرینش چند کتاب شعر از منزوی بعد از درگذشتش منتشر کرد که به دلیل غلط‌های فاحشی که در غلط‌خواندن آثار دست‌نویس او پدید آمده بود، اعتراض بسیاری از منتقدان و حتا شاعرانِ نسل بعد از منزوی را برانگیخت و دوم اینکه، این کتاب‌ها معمولاً پر از اغلاط تایپی هستند، چنان‌که در «مجموعۀ اشعار» حسین منزوی که توسط انتشارات نگاه به چاپ رسید، این مسئله وجود دارد.
اما کتاب «از ترمه و تغزّل» را می‌توان از چند جهت، یکی از مهمترین کتاب‌های حسین منزوی دانست؛ اول این که این کتاب در زمان حیات او منتشر شد و از این رو طبیعتاً با رضایت خود شاعر منتشر شده است. دوم اینکه، این کتاب گزیده‌‌ای از شعرهای اوست که به صورتی متناسب، مضامین و قالب‌های مختلف شعریِ منزوی را در بر می‌گیرد. و سوم اینکه نگارنده به دلیل آنکه خود، یکی از علاقمندان شعر حسین منزوی است و بسیاری از شاعران و غیرشاعرانِ علاقمند به آثار او را از نزدیک دیده است، به این نتیجه رسید که این گزیده، نسبت به کتاب‌های دیگر منزوی، اقبالِ بیشتری بین مخاطبان او داشته است و بسیاری از شعرهای شاخص منزوی که مخاطبان به حافظه سپرده‌‌اند در همین کتاب منتشر شده است.
«از ترمه و تغزّل» شامل گزیده‌ای از شعرهای حسین منزوی است که در قالب‌های مختلف سروده شده‌‌اند، غیر از قالب غزل، قالب‌هایی مثل مثنوی، رباعی، نیمایی و حتی قالب‌های ‌آزاد مثل شعر سپید را هم در آن می‌توان یافت. اما شعرهای مورد نظر ما، که برای بررسی در این پژوهش انتخاب کرده‌ایم، غزل‌های این کتاب است که ۱۱۹ شعر از این کتاب را شامل می‌شود.
بخش دوم:
نظر حسین منزوی دربارۀ شعر و شاعری
حسین منزوی، نظرات مهم و گاه منحصر به فردی را دربارۀ شعر و مسائل مربوط به آن و همچنین دیدگاه‌هایی در مورد رفتار شاعری دارد که در مقدمۀ کتاب‌هایش و همچنین در مصاحبه‌هایش به آن‌ها پرداخته است. از سوی دیگر حضور پی در پی او در انجمن‌های شعر، در زمان حیاتش، باعث شده است که به طور ملموس‌تری بتواند رفتارهای جامعۀ شعری را از نزدیک مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و از این جهت تجربه‌های فراوانی را برای نسل‌های بعد از خود باقی بگذارد. چکیده‌ای از اعتقادات و نگرش‌های شعریِ او به این شرح است:
ماندگاری شعر:
«شعر اگر قادر باشد خود از خود دفاع خواهد کرد و خواهد ماند و اگرنه، از گردونه بیرون خواهد افتاد و از یادها خواهد رفت.» (منزوی، ۱۳۸۱: ۸)
شعر عاشقانه:
«اگر مصراعی، بیتی، غزلی و خلاصه شعری از این مجموعه توانست دلتان را به مهر و عشق و دوستی بلرزاند، مرا به یاد آورید که عمری به خاطر مهربانی و دوستداری فریاد زده‌ام و باز اگر پیام عشقی از این دفتر گرفتید به حرمت عشق که عزیزش بدارید چرا که عمری برای ستایش عشق گلو پاره کرده‌‌ام از روزگار «حنجرۀ زخمی تغزّل» تا روزگار «کهربا و کافور». (همان: ۹)
درک امروزی از تغزّل:
«به اعتبار اینکه عشق، همان «قصۀ واحدی است که از هر زبان که می‌شنوی، نامکرر است» غزل زمانه ما نیز عشق زمانه ما را با مخاطبش در میان می‌گذارد که در دو سویش عاشق و معشوقی ایستاده‌‌اند که می‌‌دانند کجا و در چه نقطه‌ای از جغرافیا و در چه لحظه‌ای از تاریخ ایستاده‌اند. نگران و خشمگین که با عشق نه به عنوان همۀ مسئله بلکه به عنوان یکی از مسائل روبرو هستند. عشق در فواصل فاجعه‌ها، شاید نوعی پناه بردن نیز باشد و شاید نوعی تخدیر و تسکین… عاشق امروز شاید هم عاشق مردّدی است و حتماً هم عاشق مرددی است. مردد میان بستر و سنگر. چشمی به برشت دارد که «در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که سخن گفتن از درختان جنایتی است» و چشمی به داستایوسکی که «زیبایی انسان را نجات خواهد داد» و چنین است که غزل امروز، غزل دیگری است.» (منزوی، ۱۳۷۳: ۱۹)
«هستند کسانی که می‌گویند در غزل هرچه حرف بوده، حافظ و سعدی و … زده‌اند و دیگر حرفی نمانده است. من می‌گویم اینطور نیست و خیلی حرف‌هاست که حافظ و سعدی نگفته‌‌اند چرا که خیلی مسائل وجود دارد که حافظ و سعدی لمس نکرده‌‌اند من می‌گویم عشق یک مسألۀ روزمره نیست. عشق یک همیشه است. ولی اضافه می‌کنم که عشق من و شما که با منید با عشق حافظ فرق‌های بسیاری دارد. مگر نه این که زمانۀ ما با زمانۀ حافظ فرق‌های بسیاری دارد؟ و عاشق زمانۀ ما و معشوق زمانۀ ما نیز. ناچار طعم غزل من و شما با طعم غزل شاعر قرن هفتم و نهم و دوازدهم فرق بسیار خواهد داشت و اگر نداشته باشد، معلوم است که من و شما انسان زمان خود نیستیم.» (همان: ۱۹)
رنج شاعری:
«می‌دانستم که در میان کاغذپاره‌هایم شعرهایی دارم که بی آنکه کاملاً از دور بیرون رفته باشند، خاموشانه در نوبت فراموشی‌اند! در حالی که هریک پاره‌هایی از وجود من و بریده‌هایی از زندگی من بوده‌اند و هنوز هم هستند و بخور که همانا پاره‌ای از گوشت من است و بنوش که همانا جرعه‌ای از خون من…» (منزوی، ۱۳۸۱: ۱۵)
وضعیت نشر کتاب:
«ناشرین تاجر یا تاجرین ناشر فرقی نمی‌کند!» (منزوی، ۱۳۷۳: ۹)
درک نو بودن شعر، فارغ از قالب شعری:
«پذیرفتن نیما به این معنی نیست که شاعر، خود را مقید کند که در قالب نیمایی شعر بنویسد، چه این خود قید دیگری است و نیما هرگز چنین نمی‌خواست. ارج کار نیما در این است که ارزشهای نیکوی گذشته، در شعرش نفی نشد. نیما دریچه‌ای دیگر به روی شعر فارسی گشود و گرچه، این دریچه در لحظه‌ای گشوده شد که شعر فارسی، به راستی خناق گرفته بود، اما این هرگز به آن معنی نبود که باید همه دریچه‌های دیگر بسته شود. مگر نه اینکه شعر، آزادی است و مگر نه اینکه مقید کردن شاعر در یک قالب، گیرم، قالب آزاد، خود به نوعی دیگر، سلب آزادی از شعر است؟… سنت‌شکنی زاییدۀ ناتوانی سنت است، در ادای وظیفه‌ای که به عهده داشته است. قبول می‌کنم که شعر سنتی ما قادر نبود در مقابل مسائل تازه‌ای که انسان معاصر با آن روبروست، وظیفه‌اش را به نحو شایسته‌ای ادا کند. لازم بود که در شعر ما این تحول به وجود می‌آمد و نیما پدیدۀ چنین ضرورتی بود. اما اگر هنوز بشود حرف، یا حرف‌هایی را در همان قالب‌های سنتی زد – حتی اگر شعر بی‌آنکه شاعر دخالتی داشته باشد خود، قالب خاص خود را برگزیند- باز هم باید با لجبازی و سرسختی فقط به شعر نیمایی روی آورد؟» (همان: ۱۷)
«معتقدم که جنگ قالب، جنگ شکل‌های شعری، جنگ بیهوده‌ای است که فقط نیرو و انرژی شاعران را هدر می‌دهد و حاصلی هم برای هیچ کس ندارد وقتی نیما پیشنهادهای خودش را مطرح کرد هرگز نگفت فقط این… من همان آزادی که در قالب‌های نیمایی وقتی کار می‌کنم دارم با همان آزادی در غزل هم کار می‌کنم این شاید لطف و حمایتی است که از جانب خداوند شامل حال من می‌شود.» (منزوی به نقل از فیروزیان، ۱۳۹۰: ۶۴)
جریان سالم، فعال، زنده و اکتیو شعر امروز، شعری است که دنبالۀ شعر نیماست. (همان: ۶۷)
غزل کلاسیک و غزل امروز:
«گمان نکنید که من توانایی همه قالب‌های سنتی را در یاوری شایستۀ شعر شهادت می‌دهم. قصیده حسابش پاک است. مسمّط و ترکیب بند و … و… هم حسابشان از خیلی پیشترها، پاک بود. می‌ماند غزل و مثنوی که به نظر من هنوز هم می‌شود از این قالب‌ها در شعر استفاده کرد و موفق هم بود. و در میان این دو نیز، غزل، خودش را، بیشتر و لایق‌تر، نشان می‌‌دهد. غزل که سابقه‌اش، پشتوانه‌اش و کار‌آیی‌اش و خیلی چیزهای دیگرش! آن را از قوالب شعر سنتی متفاوت می‌کند… شاید اگر حافظ به جای غزل مثلاً قصیده می‌نوشت (شاید!) امروزه قصیده موقعیت غزل را داشت. یک نابغه، همیشه می‌تواند در تعیین مسیر تاریخی یک امر، دخالت مستقیم و مؤثر داشته باشد.» (منزوی، ۱۳۷۳: ۱۸)
توجه به مخاطب:
«آیا انکار کنیم که عناصر چون وزن و قافیه و … و… اگر به درستی در خدمت شعر درآیند – نه آنکه برعکس- و اگر شاعر بتواند آگاهانه، از این عناصر، کار بکشد، به ایجاد رابطه بهتر، و بیشتر شاعر با مخاطبش کمک خواهد کرد و تأثیر مضاعفی را سبب خواهد شد؟» (همان)
غزل به عنوان واحد شعر:
«من بیشتر از هرچیز اصرار دارم که یک غزل به عنوان یک واحد شعری، تشکل و استقلال و یکپارچگی داشته باشد و این یکی از مرزهایی است که می‌تواند غزل امروز را از غزل دیروز و پریروز جدا کند. همانطور که در یک شعر آزاد، از این شاخ به آن شاخ پریدن و نابسامانی ذهنی شاعر را نمی‌شود تبرئه کرد، در غزل نیز، تک بیت‌سرایی (به معنی اینکه هر بیت مضمونی مستقل و جدا از ابیات دیگر داشته باشد) سند محکومیت شاعر است. به غزل شخصیت بیشتری بدهیم و بگذاریم هر غزل فضای خاصی را داشته باشد. فضایی که از پیوستگی تصاویر و تشکل اجزاء غزل با یکدیگر ایجاد شده باشد.» (همان: ۲۰)
پیشنهادهایی برای روش سرودن:
«غزل امروز باید ردیف‌های تصنّعی را کنار بگذارد. حتا اگر بتواند ردیف را کنار بگذارد بهتر است. چرا که ردیف تا حدی قابل پیش‌بینی شدن بیت را باعث می‌شود. به خصوص اگر ردیف اسم یا صفت باشد…. غزل امروز باید با کلماتی که از نظر «استادان!» مطرود و غیر شاعرانه قلمداد شده‌اند، آشتی کند. یعنی همان کاری که شعر نیمایی کرده است. گیرم که این کلمه‌ها، گاهی باعث ایجاد نوعی خشونت و ناهمواری در زبان بشوند، خوب! چه اشکالی دارد که زبان عاشقانه ما نیز، خشن، ناهموار و حتی صیقل نخورده و نتراشیده باشد؟ مگر زندگی ما و عشق‌ها چنین نیست؟» (همان)
«غزل امروز نباید مقیّد به تعداد ابیات باشد. اینکه غزل، باید حداقل هفت بیت و حداکثر چهارده بیت باشد، حرف مسخره‌ای است و به درد همان‌هایی می‌خورد که در انجمن‌های ادبی، با شتر و کاروان به استقبال غزل سعدی می‌روند. حرف من، هر جا که تمام شد، غزل من هم، همانجا تمام می‌شود. چه عیب دارد که غزل سه بیتی و چهار بیتی هم داشته باشیم؟ یا غزل شانزده و هفده بیتی، مثلاً؟… شاعر ملزم نیست که از تمام قافیه‌های موجود استفاده کند و این چیزی است که بسیاری از غزل‌سرایان معروف معاصر را گاهی لغزانده است. این الزام بیهوده است؛ همانطور که عکسش. یعنی همانطور که شاعر ملزم به استفاده از تمام قوافی نیست ملزم به این هم نیست که از یک قافیه، دوبار استفاده نکند. خوب اگر احتیاج داشته باشد که حرف را بزند چه عیبی دارد که از یک قافیه دوبار هم در یک غزل استفاده کند؟» (همان: ۲۱)
شعر و سیاست:
وقتی در یکی از مصاحبه‌هایش از او می‌پرسند: «چرا این تب شعر سیاسی پس از انقلاب در میان نسل تازۀ شاعران فروکش کرد؟» پاسخ می‌‌دهد که: « من با دیگران کاری ندارم ولی در شعر من اینگونه نبود شاید زبان استعاره را در شعر من مخاطبان درنیافتند یا متوجه نشدند و به سراغش نرفتند من با بینش خودم از اتفاقات و رویدادهای دور و بر طی این سال‌ها غافل نبودم آن چیزهایی که برای من عجیب بود و دوست داشتم در موردشان صحبت کنم در شعرم متبلور است.» (منزوی به نقل از فیروزیان، ۱۳۹۰: ۶۳)
ماهیت شعر:

۴-معاشرت با همسالان نابهنجار
عزتی راد(۱۳۸۱) تحقیقی بر روی نوجوانان پسر سال سوم دبیرستان در شهرستان فردوس با موضوع اعتیاد انجام داد که نتایج این تحقیق نشان می دهد بیشترین فراوانی مصرف مواد مخدر در افراد پرخاشگری که دوستان مصرف کننده داشتند،گزارش شده است.
سفیری(۱۳۸۱)تحقیقی تحت عنوان بررسی ویژگیهای پایگاه اقتصادی-اجتماعی،انزوای اجتماعی،پرخاشگری،اعتیاد،فرار ازمنزل وچگونگی رابطه میان این ویژگی ها انجام داد نتایج توصیفی نشان داد که بیش از ۱/۴خانواده های مورد بررسی فرار از منزل،بیش از ۱/۳پرخاشگری فرزندان وحدود۱/۲خانواده های معتاد را نشان می دهد و پایگاه اقتصادی –اجتماعی وانزوای اجتماعی نیز از منحنی نرمال تبعیت می کند.
شکیبا(۱۳۸۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی وتعیین درک مفهوم سلامت ورفتارهای بازدارنده پرخاشگری درافراد معتاد وغیر معتاد مراجعه کننده به مرکز ترک اعتیاد واقع در بیمارستان روانپزشکی زاهدان انجام داد نمونه ای متشکل از ۶۵ نفر گروه معتاد به عنوان گروه آزمایش و۶۵ نفر گروه غیر معتاد به عنوان گروه گواه انتخاب گردیدند دو گروه براساس متغیرهای سن،جنس،تحصیلات ودرآمد که از پرسشنامه دموگرافیک ومصاحبه فردی به دست آمدند همتاسازی شدند،نتایج تحقیقات نشان دادند که بیشترین میانگین امتیاز را افراد معتاد وغیر معتاد از مدل ایفای نقش وکمترین میانگین را از مدل درک مفهوم سلامت کسب نمودند وهمچنین دردرک مفهوم سلامت ورفتارهای بازدارنده پرخاشگری تفاوت معناداری در دو گروه وجود دارد به طوریکه فرد معتاداز درک مفهوم سلامت بالاتری نسبت به گروه غیر معتاد برخوردار بود اما رفتارهای بازدارنده پرخاشگری افراد غیر معتاد وضعیت بهتری نسبت به گروه معتاد داشتند .
دلاور (۱۳۸۳) پژوهشی تحت عنوان نقش آموزش مهارت های ابراز وجود و حل مسئله در پیشگیری وکاهش مصرف سیگار دانش آموزان شهر تهران انجام داد ونتایج پژوهش اثر بخشی آموزش مهارت ابراز وجود وحل مسئله را در پیشگیری وکاهش میزان مصرف سیگار وکاهش تعداد دانش آموزان سیگاری موثر می داند.
نریمانی (۱۳۸۵ ) تحقیقی تحت عنوان بررسی علل وراهکارهای پیشگیری از اعتیاد در معتادان شهر اردبیل انجام داد نتایج پژوهش نشان می دهد که گذراندن دوره بازپروری به مدت ۴۵ روز واستفاده از جلسات آموزش گروه درمانی از جمله آموزش مهارت حل مسئله بر کاهش میزان پرخاشگری وعود معتادین موثر است.
کمالی (۱۳۸۵ ) پژوهشی تحت عنوان بررسی میزان پرخاشگری واسترس در معتادان قبل وپس از درمان در مرکز درمان وباز توانی بهزیستی استان فارس بکار برد ونتایج تحقیق نشان داد که میزان پرخاشگری بیماران معتاد قبل از درمان دارای میانگین ۳۰/۳۴ وانحراف معیار ۹۲/۱۲ وبعد از درمان با میانگین ۸۶/۴۷ وانحراف معیار ۱۰/۱۱ بود در نتیجه نتایج پژوهش نشان داد که میزان پرخاشگری بیماران معتاد قبل از درمان بیشتر از مرحله بعد از درمان است،بنابرین تفاوت معناداری بین میزان پرخاشگری بیماران معتاد قبل وپس از درمان مشاهده می شود.
سموعی(۱۳۸۶) به بررسی مجموعه ای از تحقیقات درباره زنان معتاد پرداخت ونتایج نشان داد که زنان معتاد والکلی نسبت به دیگر زنان میزان بیشتری از خشونت را تجربه وتحمل می کنندو همچنین نتایج نشان دادکه ۹۰ درصد زنان دارای مسائل ومعضلات ناشی از مصرف مواد،حداقل یکبار در زندگیشان مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته اندوهمچنین نتایج مطالعه ای تازه درباره درمان زنان معتاد نشان می دهد که بیش از درمان ،تقریبا تمامی افراد مورد مطالعه به عنوان قربانی تحت تاثیر رفتارهای سوءجنسی ،فیزیکی وکلامی (لفظی)،درگیر خشونت بوده اند وبیش از ۴۰ درصد زنان بیمار،دارای تاریخچه وسابقه سوءاستفاده بوده اند وبیش از نیمی از آنان مصرف مواد مخدر را قبل از سن ۱۸ سالگی شروع کرده اند .
۲-۱۲-۲-تحقیقات انجام شده در خارج از کشور:
روی،ترجمه:قراچه داغی (۱۳۷۷) با توجه به تحقیقات در مورد عوامل موثر در بروز خشم وپرخاشگری در خانواده هادر شهر آمریکا نشان دادیکی از عواملی که تاثیر بیشتری در بروز خشونت وپرخاشگری دارد مصرف مواد مخدر والکل در خانواده ها می باشد.
کادوشین ^[۳۴](۱۹۹۳) مطالعه ای روی گروهی از خانواده های معتادانجام داد ،نتایج تحقیق نشان داد اعتیاد دروالدین عاملی موثر در افزایش مصرف وشکل گیری اعتیاددر فرزندان می گردد.
رابینسون^[۳۵] ( ۱۹۹۵)در پژوهش خود گزارش کرد نوجوانانی که پیوسته در پرهیز از مواد مخدر موفق بودند ، از راهکارهای مهارت زندگی از جمله ( مهارت حل مسأله ) استفاده نمودند ودر نتیجه دارای بیشترین کارائی و خود کفایی نسبت به دیگران بودند و در موقعیت های خطر ساز عود کمتر ی داشتند.
بوتوین و همکاران^[۳۶] (۱۹۹۸)پژوهشی درباره برنامه آموزش مهارت حل مسأله برای پیشگیری از سوء مصرف سیگار نوجوانان طراحی کردند که معتقدنداین برنامه آموزش مهارت حل مسأله برای پیشگیری از سوء مصرف الکل و مواد اعتیادآور مورد استفاده قرار گرفته است .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نواکو^[۳۷](۱۹۹۸) درتحقیقی شبه تجربی ،تحت عنوان اثربخشی کوتاه مدت وبلند مدت یک طرح اجرای خشونت در زمینه رفتار شناختی،دارویی بر روی گروهی از جوانان معتاد مورد سنجش قرار داد تعداد جلسات شامل ۱۲ جلسه ۲ساعته در هر هفته(روزهای دوشنبه) می باشد که ترکیبی از موضوعات آموزشی وتجربی بر سه محور اصلی به شرح ذیل بوده است:
۱-شناخت مفهوم خشونت و کنترل آن وروشهای مقابله ای وآگاهی ازهیجانات واحساسات منفی خود
۲-کاهش خشونت به روش شناختی بااستفاده از تکنیک خود افشایی ،تمرین وآموزش مهارت حل مسئله
۳- تمرین وآموزش مهارتهای ارتباطی ،آموزش تن آرامی(آرامش عضلانی)
نتایج تحقیق بیانگر کاهش پرخاشگری در گروه معتادین می باشد.
جیلوها^[۳۸] (۱۹۹۸) تحقیقی بروی ۳۵ نوجوان معتاد به هرویین در گروه سنی ۲۰-۱۲ سال انجام داد نتایج تحقیق نشان داد اکثر نوجوانان وابسته به مواد نسبت به پدران خود رابطه خشن وخصمانه داشته وبیشتر جامعه ستیز بودند.
گادین ^[۳۹](۱۹۹۸)در پژوهش خود تحت عنوان تاثیر گروه درمانی واعتیاد در افرادوابسته به مواد،به این نتایج دست یافت که اعتیاد در خانواده وعدم شرکت افراد وابسته به مواد در گروه درمانی موجب غفلت آنها ازفرزندان خود وبروز رفتارهای ناهنجار وآسیب پذیر وافزایش فشار روانی درآنها می گردد.
سلدین^[۴۰] (۱۹۹۹) در تحقیق خود برروی خانواده های معتاد، به این نتایج دست یافت که والدین وابسته به مواد پرخاشگر مدل خود را به فرزندان خود منتقل می کنند وفرزندان در درون نظام خانواده با وجود والدین مصرف کننده،روزانه شاهد رفتارهای آنان بوده ودر بزرگسالی مدلی نظیر رفتار والدین رادر زندگی جمعی خویش برگزیده وایفای نقش می کنند.
رانیس وکارلم ^[۴۱](۱۹۹۹) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثربخشی آموزش گروه درمانی به شیوه عقلانی-عاطفی بر کاهش میزان پرخاشگری برروی افراد وابسته به مواد با سابقه مصرف ۳تا۷سال انجام داد. نتایج تحقیق بیانگر اینست که آموزش گروه درمانی به شیوه عقلانی –عاطفی وهمچنین آموزش گروهی مهارت های زندگی می توانند تاثیر مثبتی بر کاهش احساسات پرخاشگری درافراد وابسته به مواد گردد.
هونی^[۴۲](۱۹۹۹) پژوهشی تحت عنوان بررسی اثر بخشی مداخله درمانی از طریق مشاوربرروی نوجوانان وابسته به مواد وکاهش میزان پرخاشگری انجام داد .تعدادجلسات مشاوره گروهی در ۸جلسه انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد آموزش مشاوره گروهی بر کاهش میزان پرخاشگری نوجوانان وابسته به مواد تاثیر دارد.
دنیسون و همکاران ^[۴۳]( ۱۹۹۹) پرخاشگری را در معتادان بررسی کرده و نتایج نشان داده که هر چه میزان اعتیاد فرد بر حسب زمان و میزان مصرف ، بالاتر باشد پرخاشگری بیشتری از خود نشان می دهند و در عین حال مصرف کنندگان کوکائین ، هروئین ، شیشه و کراک نسبت به الکلیها پرخاشگری بیشتری داشتند.
مطالعات پژوهشی مارلت و گوردن ( ۲۰۰۰ ) نشان می دهد که حالتهای هیجانی منفی از جمله پرخاشگری باعث ۳۲ درصد بازگشت به مواد مخدر می شود ، با بهره گرفتن از فنون مقابله ای از جمله مهارت حل مساله این حالتهای هیجانی منفی را می توان کنترل کردومنجر به ترک اعتیاد شد.
باندی و همکاران^[۴۴]،(۲۰۰۱ ) تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین میزان شیوع اختلالات روان پزشکی با افراد وابسته به مواد انجام دادند .یک نمونه ۷۰ نفری افراد وابسته به مواد باروش نمونه گیری تصادفی دردسترس مورد مطالعه قراردادندو ابزاربکار گیری برای تشخیص اختلالات روانی DSMIV بوده است. نتایج تحقیق نشان دادکه ۳۰ % معتادین مراجعه کننده دارای افسردگی شدید،۶%آنان اختلالات شخصیت ،۴%اختلال اضطرابی،۴% اختلال فوبی( ترس مرضی )،
۲ % آنان اختلال هراس و ۲ % نیزاختلال افسرده خوئی داشته اند بنابراین نتایج نشان می دهد بین اختلالات روان پزشکی وافراد وابسته به مواد رابطه مستقیمی وجود دارد .
فری^[۴۵](۲۰۰۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثر بخشی آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی(مهارت حل مسئله وقاطعیت ) بر کاهش عود افراد وابسته به الکل انجام داد .افراد وابسته به مواد دردو گروه آزمایش وکنترل تقسیم بندی شدند.گروه آزمایش مهارتهای زندگی( مهارت حل مسئله ومهارت قاطعیت) را در ۱۲ جلسه آموزش دیدند وگروه کنترل به روش التقاطی بمدت ۱۲ جلسه آموزش دیدند. نتایج تحقیق نشان داد: اولاً: میزان برخورداری از یک یا دوروش مهارت های زندگی (مهارت حل مسئله ومهارت قاطعیت) وتمرین وپیگیری آنها تاثیر مثبت تری نسبت به آموزش چند مهارت در حد اطلاع رسانی وبدون پی گیری داشته است و به میزان زیادی باعث کاهش عود در افراد وابسته به مواد شده است.
ثانیاً: آموزش مهارت حل مسئله ومهارت قاطعیت باعث کاهش میزان وسوسه در افراد وابسته به مواد در مقایسه با آموزش التقاطی شده است.
وایت وهانسیل^[۴۶](۲۰۰۲ )معتقدند:میل به مصرف مجددبه موادمخدر از نوع مواد مهییج آور یا آرام بخش بستگی به ویژگی های شخصیتی وفطرت هر انسانی را دارد.
فری و همکاران ( ۲۰۰۲)درتحقیقی به بررسی رابطه بین میزان شیوع اختلالات روانی بااعتیاد افرادوابسته به موادبه هروئین وتریاک در مرکز درمانی شهر زوریخ انجام دادند .تعداد نمونه ۸۵ نفر بودند .نتایج تحقیق نشان داد که جمعا” درمحورI وII 86 % آنها جای گرفتند که ۴۰ % آنان را در محور II اختلالات پرخاشگری با بالاترین فراوانی و ۲۰ % اختلالات افسردگی و ۲۶ % اختلال اضطرابی داشتند .
فری(۲۰۰۲) همچنین درتحقیقی مشابه به بررسی رابطه بین میزان شیوع اختلالات روانی بااعتیاد افرادوابسته به مواد درشهر زوریخ سوئیس انجام دادکه تعدادنمونه ۳۷۵۴ نفربوده است نتایج تحقیق نشان داد تعداد ۷۸ % ازمعتادین یک مرتبه در طول زندگی شان حداقل اختلال روان پزشکی را تجربه داشته اند که ترتیب اختلالات به لحاظ فراوانی ۴۲ % برای اختلالات پرخاشگری ، ۳۱ % برای افسردگی و ۸ % برای اضطراب بوده است و براساس نتایج پیشنهاد می گردد که باتوجه به شیوع بالای اختلالات روان پزشکی در افراد وابسته به مواد ،آموزش گروه درمانی به ویژه آموزش مهارت های زندگی به همراه درمان اعتیاد نیزبه معتادین با اختلالات روانی داده شود.
کاسس ^[۴۷](۲۰۰۳) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثر بخشی آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی( بویژه آموزش مهارت حل مسئله وجرأت ورزی )بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به الکل در یک درمانگاه روزانه سم زدائی انجام داد.نتایج تحقیق نشان داد آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی (بویژه آموزش مهارت حل مسئله وجرأت ورزی )بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به الکل موثر بوده است.
مارتون وهمکاران ^[۴۸](۲۰۰۳) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثر بخشی آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به مواد در یک مرکز خود معرف بهزیستی انجام داده اند .نتایج تحقیق نشان داد آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به مواد تاثیر دارد.
مختصر برنامه آموزشی جلسات درمانی به شرح ذیل است:
۱-آموزش وآشنا کردن معتادین با فرایند اعتیاد
۲-چگونگی کنترل خشم وسایر استرسها وفشارهای روانی
۳-ایجاد منابعی برای حمایت افراد معتاد از جمله معتادین گمنام(NA)
۴-آموزش مهارتهای زندگی از جمله مهارت حل مسئله وتصمیم گیری-مهارتهای ارتباطی
۵-آموزش جرات ورزی وافزایش توانائی نه گفتن
۶-ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی
۷-آشنایی با وسوسه وراهکارهای مقابله با آن
روگاردکارسون ^[۴۹](۲۰۰۳) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثر بخشی آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به مواد در یک مرکز سم زدائی انجام داد . نتایج تحقیق نشان داد آموزش مشاوره گروهی مهارتهای زندگی بر کاهش میزان عود در افراد وابسته به مواد موثر می باشد.
برنامه های درمانی شامل موارد ذیل می باشد:
۱-شناسایی جرقه هایی که منجر به وسوسه وسپس عود می شود
۲-ایجاد یک شبکه حمایتی سالم مثل خانواده وگروههای خودیار
۳-درمان فردی جهت بیمارانی که مشکلاتی در دوران کودکی داشته اند که در بروز اعتیادشان دخیل بوده است .(ضربات وصدمات روحی دوران کودکی)
۴-آموزش مهارت های زندگی ازجمله مهارت حل مسئله،جرات ورزی
۵-کمک به معتادین جهت بیان احساسات وعواطف مثبت ومنفی خود وتخلیه هیجانی شدن