در راستای تحقق این چشم‌انداز، پروژه پایلوت فهرستگان مجازی کانادا ^[۶۴] (vCuc) با همکاری ۲۱ کتابخانه کانادا با ۸ سیستم کتابخانه‌ای مختلف اجرا شد. هدف از اجرای آن، سنجش امکان دسترسی کتابخانه‌ها و کاربران در مناطق مختلف به فهرست‌ها و حتی متن کامل بعضی منابع کتابخانه‌های سایر مناطق بود از نتایج این پروژه در تکمیل طرح پایگاه ‌کتاب‌شناسی ملی آمیکوس استفاده شد (هاجز و لونائو، ۱۹۹۹، ص. ۱۵۵).

برنامه های سازمان در این سال‌ها برای کاهش هزینه ها باعث شد کتابخانه تلاش کند با بهره گرفتن از تکنولوژی‌های جدید کیفیت خدمات و فعالیت‌ها را ارتقاء داده و در عین حال هزینه ها را هم کاهش داد.

در میانه همین دهه (۱۹۹۵) برای دسترسی بهتر و کارآمدتر به ‌کتاب‌شناسی ملی، اجرای بهتر فعالیت‌های فهرست‌نویسی و پشتیبانی از خدمات امانت بین‌کتابخانه‌ای، پایگاه جدید ‌کتاب‌شناسی ملی آمیکوس^[۶۵] با قابلیت‌های بیشتر، جایگزین سیستم کتاب‌شناختی دو زبانه اشتراکی آن‌لاین^[۶۶] قبلی شد. در سال‌های بعد با ایجاد امکان بارگذاری رکوردهای مارک از طریق وب (از ۱۹۹۷) و دسترسی رایگان (از۲۰۰۰). شرایط ارائه خدمات بهتر به سایر کتابخانه‌های کشور فراهم شد (مک‌کین و پرنت، ۲۰۰۰، ص. ۲۷؛ گزارش عملکرد کتابخانه ملی کانادا^[۶۷]، ۲۰۰۱، ص. ۷؛ آمیکوس،۲۰۱۱).

به تدریج استفاده از تکنولوژی برای ارتقاء سایر خدمات نیز آغاز شد. به عنوان مثال می‌توان به خدمات مرجع دیجیتال (VCR)^[68] از طریق شبکه‌ای مجازی از کتابخانه‌ها، آرشیوها، موزه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی و سازمان‌های پژوهشی کانادا (۲۰۰۳) اشاره کرد. اخیراً یک سرویس دیجیتال سازی به شرط درخواست^[۶۹] نیز ‌به این خدمت مرجع اضافه شده و برای تأمین نسخه دیجیتالی تصاویر و مواد سمعی بصری با بخش خصوصی توافق شده است (گزارش عملکرد کتابخانه ملی کانادا و آرشیو ملی کانادا^[۷۰]، ۲۰۰۴).

بازنگری‌های دولت برای کاهش هزینه ها در کنار تحولات عصر حاضر، (نظیر پیشرفت فناوری و رواج اشکال جدید منابع اطلاعاتی) باعث شد کتابخانه ملی تأمین مقدمات و زیرساخت لازم برای دیجیتالی‌شدن خدمات و منابع را در اولویت‌ قرار دهد.

پروژه پایلوت نشر الکترونیک^[۷۱] برای شناسایی جنبه‌های مختلف انتشارات الکترونیک و چگونگی فهرست‌نویسی، حفاظت و دسترسی به آن‌ ها از سال ۹۴ تا ۹۵ اجرا شد. برای اجرای این پروژه از مجلات و سایر انتشارات الکترونیکی رایگان در وب استفاده شد. نتایج این مطالعه توصیه می‌کرد کتابخانه ملی هرچه زودتر جمع‌ آوری و نگهداری انتشارات الکترونیک را از وظایف اصلی خود قرار دهد^[۷۲] (هاجز و لونائو، ۱۹۹۹، ص. ۱۵۷).

بررسی‌ها و پروژه های پایلوتی که در این سال‌ها اجرا شد نشان داد تنها تأمین زیرساخت تلاش‌های سازمان را در زمینه منابع و خدمات دیجیتال به نتیجه نمی‌رساند. تدوین راهنماها و اصول مدون با بهره گرفتن از نتایج پروژه های پایلوت برای یک ‌دست‌سازی فعالیت‌ها در زمینه منابع دیجیتال نیز ضروری بود. راهنمای «جای دادن کتابخانه ملی در محیط دیجیتال: راهنمای استراتژیک»^[۷۳] شامل سیاست‌ها ‌در مورد انتشارات الکترونیک و چگونگی آوردن آن‌ ها در ‌کتاب‌شناسی ملی و «چارچوب و چشم‌انداز دیجیتال‌سازی برای کتابخانه ملی^[۷۴]» برای تأمین این نیاز در ۱۹۹۹ منتشر شد (گزارش عملکرد کتابخانه ملی کانادا،۱۹۹۹، ص.۲۰). کتابخانه ملی با انتشار این‌گونه منابع، راه را برای به‌روزرسانی‌ سیاست‌های خود نبست؛ بلکه مدتی بعد برای همگامی برنامه ها و سیاست‌ها با نیازها و نظرات سایر جوامع درگیر (نظیر ناشران الکترونیک، کتابداران، سایر متخصصان و…) مشورت‌هایی در سطح ملی انجام داد (گزارش عملکرد کتابخانه ملی کانادا،۲۰۰۱، ص. ۱۸).

در واقع می‌توان گفت کتابخانه ملی کانادا تا امروز چرخه متناوب اجرای پروژه های پایلوت، تدوین استراتژی‌ها، مشاوره با متخصصان، ارزیابی برنامه ها و … را برای توسعه اقدامات خود در زمینه منابع و خدمات دیجیتال و به‌روزرسانی آن‌ ها هرگز متوقف نکرده است.

اثر دیگر برنامه های بازنگری دولت، تغییرساختار سازمانی کتابخانه برای کاهش هزینه ها و افزایش بازده بود. این روند به تدریج و با مشارکت مدیران و دست‌اندرکاران بخش‌های مختلف صورت گرفت. به عنوان مثال یکی از بخش‌هایی که در این بازبینی‌ها دچار تغییر شد بخش فهرست‌نویسی بود. در آن زمان تقسیم وظایف در این قسمت به صورت خطی و بر مبنای شکل منابع، زبان آن‌ ها و یا نوع فهرست‌نویسی (توصیفی و تحلیلی) بود. در ۱۹۹۳ برای بازنگری ساختار این بخش ابتدا یک مشاور استخدام شد تا به مدیران ارشد و میانی بخش در پروژه مهندسی دوباره فرایند فهرست‌نویسی کمک کند. در تابستان همان سال جلسات هفتگی برای بررسی چیستی، چرایی و چگونگی فهرست‌نویسی کتابخانه ملی با حضور مدیران تشکیل شد. در نتیجه این دیدارها و بررسی‌های بعدی، در ۱۹۹۵ مدل جدید ترکیبی^[۷۵] جایگزین ساختار قبلی این بخش شد (مک‌کین و پرنت^[۷۶]، ۲۰۰۰، ص. ۲۴). این اصلاحات ساختاری به تغییرات جزئی درون سازمانی ختم نشد. چند سال بعد برنامه های دولت برای کاهش هزینه ها، بزرگترین تغییر ساختاری، یعنی ادغام با آرشیو ملی را برای کتابخانه ملی رقم زد.

۴-۲-۵٫ ادغام با آرشیو ملی

چند سال پس از آغاز بازنگری برنامه های دولت، مسئولان برای صرفه‌جویی و جلوگیری از دوباره‌کاری، تصمیم به ادغام دو سازمان از وزارت میراث کانادا، یعنی کتابخانه ملی و آرشیو ملی کانادا گرفتند. بدین ترتیب، کتابخانه ملی، که اینک به سازمان دیگری تبدیل شده بود، بزرگترین تغییر را در تاریخ خود تجربه کرد. این تغییر تأثیر بسزایی در برنامه ها، فعالیت‌ها و روند توسعه آینده آن گذاشت. قبل از پرداختن به جزئیات این ادغام توضیح مختصری راجع به آرشیو کانادا جهت روشن‌تر شدن شرایط ارائه می‌شود:

۴-۲-۵-۱٫ آرشیو ملی کانادا قبل از ادغام

چند سال بعد از شکل‌گیری کنفدراسیون کانادا در ۱۸۶۷، آرشیو کانادا در ۱۸۷۲ به عنوان شعبه‌ای از وزارت کشاورزی با هدف توسعه درک مردم از تاریخ کانادا ایجاد شد (لاکاسه و لچاسر^[۷۷]، ۱۹۹۷،ص. ۳).

در سال‌های بعد این مرکز فعالیت‌های خود را گسترش داد و در ۱۹۱۲ با تصویب «قانون آرشیو عمومی» به سازمانی مستقل زیر نظر نخست وزیر تبدیل شد. تصویب این قانون حدود وظایف آرشیو را مشخص کرد و باعث شد سازمان پشتوانه‌ای محکم داشته باشد (لاکاسه و لچاسر، ۱۹۹۷،ص. ۷).