در سال های اخیر دعاوی سهام‌داران، توجیه برای محافظه کاری شده است .در مواردی که با بیش از واقع نشان دادن سود و خالص داراییها، مدیران پاداش های بیشتری دریافت می دارند، احتمال اقامه دعوای حقوقی زیاد است .محافظه کاری با جلوگیری از بیش از واقع نشان دادن خالص داراییها از هزینه های اقامه دعوی توسط سهام‌داران جلوگیری می‌کند. (اسکینر۱۹۹۴، ( ۳۲نشان داد که مدیران انگیزه هایی برای محافظه کاری در پیش‌بینی های خود دارند. دلیل این امر آن است که پیش‌بینی خوشبینانه مدیران ریسک اقامه دعوی را افزایش می‌دهد.

• • 1. دیدگاه سیاسی

محافظه کاری سد محکمی بر سر راه انتقاد به استاندارد گذاران است، زیرا استاندارد گذاران در صورت ارائه بیش از واقع خالص داراییها نسبت به ارائه کمتر آن، بیشتر مورد انتقاد قرار می گیرند. ‌به این ترتیب، هزینه های سیاسی آن ها نیز با محافظه کاری کاهش می‌یابد.

• • 1. دیدگاه مالیاتی

شناسایی نامتقارن سودها و زیانها، مدیر را در کاهش ارزش فعلی مالیات‌های پرداختنی و در نتیجه افزایش ارزش شرکت یاری می‌رساند. تعویق شناسایی درآمدها و تسریع شناسایی هزینه ها، مالیات‌های قابل پرداخت شرکت را به دوره های آتی منتقل می‌کند.

• 1. معیارهای محافظه کاری

محققان از سه نوع معیار، برای ارزیابی محافظه کاری استفاده می‌کنند:

اول- معیارهای خالص داراییها ؛

دوم- معیارهای سود و اقلام تعهدی

سوم- معیارهای رابطه سود/ بازده سهام.

تمام این معیارها بر اثر عدم تقارن زمانی در شناسایی سودو زیان‌های حسابداری گزارش شده به ویژه خالص داراییها ، سود و اقلام تعهدی استوارند (کردستانی و امیربیگی۱۳۸۷،۵۲)

دسته اول بیانگر معیار نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام (MTB) است و اولین بار توسط استوبردر سال ۱۹۶۶ میلادی به منظور سنجش محافظه کاری مورد استفاده قرار گرفت.

دسته دوم بیانگر معیار اقلام تعهدی انباشته شده است که توسط گیولی و هاین در سال ۲۰۰۰ میلادی معرفی شد. آن ها بیان نمودند که نرخ انباشتگی اقلام تعهدی منفی در طول زمان شاخصی از تغییر در میزان محافظه کاری است.

دسته سوم بیانگر معیار عدم تقارن زمانی سود است که شکل اولیه آن توسط باسو در سال ۱۹۹۷ و در قالب واکنش سود نسبت به اخبارخوب و بد واصله در طول یک دوره مالی معرفی شد و در سال ۲۰۰۶ توسط رویچودهاری وواتز به صورت واکنش سود نسبت به اخبار خوب و بد واصله در طول چند دوره تعدیل شد.

• 1. پیامد های محافظه کاری

در ابتدا محافظه کاری باعث تخصیص بهینه منابع به دو صورت می شود:

۱– گزارش‌های مالی محافظه کارانه باعث می شود تا سرمایه گذاران بین پروژه های سرمایه گذاری خوب و بد ‌بر اساس سبد ریسک خود تمایز قائل شوند ،که این امر باعث تخصیص بهینه منابع و افزایش کارایی بازار سرمایه می‌گردد.

۲– محافظه کاری باعث کاهش گرایش مدیران برای سرمایه گذاری در پروژه هایی که خود تمایل دارند می شود. ‌بنابرین‏ عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران کاهش یافته که باعث پایین آمدن هزینه سهام‌داران برای نظارت بر مدیران می شود . عدم تقارن اطلاعاتی موجب بر هم زدن رابطه بین سهام‌داران و بر هم زدن رابطه بین طرفین قرار داد می شود . با افزایش عدم تقارن اطلاعاتی سود اکثر شرکت‌ها قابل اتکا نیست . به دلیل همین کارکرد عدم تقارن اطلاعاتی است که رویه های حسابداری و حسابرسی به دنبال اعداد محافظه کارانه هستند.

از آنجایی که محافظه کاری باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می شود ، منافع مورد انتظار و فرصت طلبی سرمایه گذاران آگاه از داخل شرکت را کاهش می‌دهد . در نتیجه باعث کاهش ریسک اطلاعاتی برای سرمایه گذاران غیر مطلع می‌گردد (لافوند و واتز ۲۰۰۷ )بدین ترتیب ، این مسائل باعث افزایش سرمایه گذاری در شرکت ، افزایش قدرت نقدینگی و کاهش بهای تمام شده معاملات می شود.

• 1. تعریف و بررسی مؤلفه های حسابرسی

قصور حسابرسی و در نتیجه ایجاد تردید در کیفیت کار حسابرسان به صورت جدی بر قیمت سهام در بازار سرمایه تأثیر گذاشته و علاوه برآن، اثر آن بر فرایند تصمیم گیری منطقی استفاده کنندگان و تقاضای عمومی دال بر توجه بیشتر به قابلیت اعتماد گزارش‌های حسابرسی و نظارت گسترده بر فعالیت حسابرسان را به دنبال داشته است. در ایران در سال‌های اخیر نظارت بر کار حسابرسان از طریق تشکیل کمیته های مختلف، وضع و اجرایی نمودن آئین نامه های گوناگون از جمله آئین نامه نظام راهبری شرکتی، شتاب بیشتری پیدا ‌کرده‌است.

‌در مورد قابلیت اعتماد گزارش‌های حسابرسی و عوامل مؤثر بر کیفیت گزارش‌ها و اثرات عوامل مذکور بر واکنش بازار و تغییرات سود سهام شرکت ها ، تحقیقات گسترده ای توسط محققان و متخصصان حسابداری ‌و حسابرسی درسطح جهان صورت گرفته ازجمله میتوان به تحقیقات انجام شده توسط لی دانگ^۱ (۲۰۰۴ ) ، دی آنجلو^۲ (۱۹۸۱ )، لام و چانگ^۳) ۱۹۹۴(، چانتائولی و همکاران^۴ )۲۰۰۷( و بسیاری دیگر اشاره نمود. پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد تقاضا برای حسابرسی پیش از آن که الزام قانونی مطرح باشد، وجود داشته است.

کیفیت حسابرسی از آن جا ناشی می شود که بین مدیران شرکت و سرمایه گذاران تقارن اطلاعاتی وجود ندارد. با رشد رقابت در حرفه، مؤسسات حسابرسی ضرورت ارائه خدمات خود با کیفیت هر چه بهتر به بازار را بیشتر دریافتند و برای رقابت بر پایه ای به غیر از حق الزحمه، مؤسسات حسابرسی به دنبال متفاوت کردن خدماتشان هستند.

• • 1. تعریف کیفیت حسابرسی

کیفیت که تعیین کننده عملکرد حسابرسی است تابع عوامل متعددی ازقبیل توانایی‌های حسابرس (شامل-دانش، تجربه، قدرت تطبیق و کارایی فنی) و اجرای حرفه ای (شامل استقلال، عینیت، مراقبت حرفهای، تضاد منافع و قضاوت) است . به طور کلی هدف حسابرسان، حفاظت از منافع سهام‌داران در مقابل تحریفات واشتباهات با اهمیت موجود در صورت‌های مالی است. حسابرسان به منظور حفظ اعتبار حرفه،

________________________________________________________________

۱ Li Dang 3 Lam & Chang

۲ De Angelo 4 Chantao Li et al

شهرت حرفه ای خود و اجتناب از دعاوی قضایی علیه خود، به دنبال افزایش کیفیت حسابرسی هستند. در این میان انگیزه های مدیران در جهت اعمال منافع شخصی خود در کیفیت سود، مانع از رسیدن حسابرسان به اهداف خود می‌شوند. در مقابل حسابرسان با افزایش کیفیت حسابرسی، مدیریت سود صورت گرفته توسط مدیران را کشف کرده و مدیران را دراعمال مدیریت سود در تنگنا قرار دهند.

اولین بار دی انجلو ، کیفیت حسابرسی را سنجش و ارزیابی بازار از توانایی حسابرس در کشف تحریفات بااهمیت وگزارش تحریفات کشف شده دانست(دی انجلو ۱۹۸۱، ۳). پالمرز کیفیت حسابرسی را ایجاد اطمینان از صورت‌های مالی و احتمال آنکه صورت‌های مالی هیچگونه تحریف با اهمیتی نداشته باشد تعریف کرد (پالمرز ۱۹۹۸،۶۳).

دیوید سون و نئو تعریف متفاوتی از کیفیت حسابرسی ارائه کردند. آن ها کیفیت حسابرسی را به توانایی حسابرس در کشف و رفع تحریفات مهم و دستکاری در سودخالص گزارش شده مرتبط دانستند(دیوید سون و نئو۱۹۹۳،۹).

در نهایت عمومی ترین تعریف از کیفیت حسابرسی توسط پیچا ارائه شده که عناصر زیر را دربر می‌گیرد:

• • احتمال وجود اشتباهات عمده در صورت‌های مالی که حسابرس بتواند آن ها را کشف و گزارش نماید