گفتار اول: عوامل جسمانی و تربیتی

بند اول: عوامل جسمانی و فیزیولوژیک

طی بررسی‌ها ‌و پژوهش‌های انجام شده روانشناسان ‌به این مسئله پی بردند که مردان به دلایل جسمانی و قدرت بدنی بیشتر، زمینه مساعدتری برای ابراز خشونت نسبت به زنان دارند همچنان که هورمون تستوسترون که یک هورمون مردانه است، گاه مردان را آنچنان خشمناک می‌سازد که ممکن است زندگی خود و دیگران را به خطر اندازد.^[۱۴۳] که اکنون در ذیل به تعدادی از این عوامل جسمانی اشاره می نمائیم.

الف- سن

در ارتباط با خشونت مردان علیه زنان، سن نیز عامل مؤثری است، مردان جوان بیشتر از مردان مسن تمایل به رفتارهای خشونت آمیز علیه همسران خود دارند.^[۱۴۴]

هر قدر سن افزایش می‌یابد، خشونت های خانگی نیز کمتر می شود. سن پایین تر مرد و زن معمولاً را رشد نایافتگی و خامی همراه است. همین مسئله موجب بروز خشونت بیشتر در خانه است و فاصله سنی زیاد زن و مرد که معمولاً با سن بالای مرد همراه است، زمینه ای برای بروز خشونت بر زنان است.^[۱۴۵]

طی تحقیقات و بررسی ها مشخص شده است که با بالا رفتن سن زنان هم به ویژه سنین ۴۵ تا ۴۹ سالگی، میزان حشونت علیه زنان افزایش می‌یابد از آنجایی که این مقطع سنی مصادف است با دوره یائسگی و ایجاد تغییرات هورمونی و تغییر خلق و خو در زنان و افزایش افسردگی و اضطراب، می توان گفت که افسردگی زنان یک عامل اساسی در کاهش بهداشت روانی خانواده و بروز رفتارهای پرخاشگر انه همسر نسبت به زن می شود. از سوی دیگر نتایج نشان داد که بروز خشونت بیشتر در مردانی که سن آن ها بین ۴۵ تا ۴۹ سالگی است دیده می شود، این دوره سنی در مردان علاوه بر اینکه همزمان با دوره یائسگی زنان می‌باشد، مصادف با بازنشستگی مردان نیز هست که معمولاً این دوره به دلیل تغییر در موقعیت اقتصادی – اجتماعی مردان و سازگاری با شرایط جدید یک دوره بحرانیی همراه با استرس و اضطراب است و می‌تواند سبب اختلافات و درگیریهای بیشتر در خانواده شود. و در این تحقیق در رابطه با تغییر سن، بالاترین میزان خشونت را در گروه سنی۴۹-۴۵ با میانگین ۳۰/۵۷ و کمترین میزان را در گروه سنی ۴۴-۴۰ با میانگین ۱۹/۴۳ به دست آمده است.

و نیز بالاترین میزان خشونت را در گروه زنانی دانسته است که سن زمان ازدواج آن ها ۲۵ – ۲۲ بوده است و کمترین میزان در گروه زنانی است که سن ازدواج آن ها ۲۹-۲۶ بوده است.^[۱۴۶]

ب- ضعف قوای جسمانی

عامل مشترک در میان قربانیان خشونت سن و جنس بوده است. اولین ویژگی قربانیان، جنسیت آنان بوده که اکثراً زن بوده اند. و می توان قربانیشدن آن ها را نتیجه اقتدار مردانه دانست.^[۱۴۷]

قدرت بدنی بیشتر می‌تواند زمینه ساز خشونت مردان به زنان شود. هورمون مردانه تستوسترون عامل مؤثری در رفتار پرخاشگرانه مردان است. هر چقدر سطح تستوسترون بالاتر باشد، احتمال پرخاشگری نیز بیشتر می شود. آسیب دیدگی مغز یا عدم تعادل در کارکرد هورمون نیز می‌تواند از عوامل خشونت باشد.^[۱۴۸]

بند دوم: عوامل تربیتی

یادگیری عامل تبادل مهمی است که در بروز خشونت نقش مؤثری دارد چرا که از پیامدهای خشونت، انتقال انگاره ها و الگوهای خشونت از نسلی به نسل دیگر است. مردانی که در کودکی مورد خشونت و سرزنش والدین قرار گرفته اند یا در خانه شاهد خشونت علیه زنان بوده اند احتمال بیشتری دارد که با همسران خود بدرفتاری کنند. دیدن تصاویر و فیلم‌های خشونت بار مانند قتل و کشتارهای فجیح و تجاوزات و نیز صحنه هایی که به نوعی زمینه تحریک رفتارهای خشن و جنسی را فراهم نماید نیز از عوامل زمینه ساز بروز خشونت می‌باشد.

الف- تاثیر سوابق کودکی

آیا کودکان شاهد خشونت، در آینده پدر و مادری خشن خواهند شد؟ در سال ۱۹۷۵ سه تن از پژوهشگران آمریکایی به نامهای استراوس، ولس و اشتاین متیز، به تشریح نظریه هایی پرداختند که آن را وراثت اجتماعی خشونت خانگی نام نهاده بودند. معنای این نظریه در عبارتی کوتاه چنین بود: آموختن خشونت در خانواده اصلی. این پژوهشگران شوهرانی را که والدینشان نسبت به هم خشن نبودند با شوهرانی که دست کم به یک مورد خشونت میان پدر و مادر خود اشاره کرده بودند، مقایسه نمودند. در مردانی که شاهد خشونت والدین خود بودند میزان کتک زدن سه برابر بیشتر از آنانی بودند که چنین چیزی را مشاهده نکرده بودند. در واقع از هر سه مرد در گروه اول یک مرد ۳۵% همسرش را مورد ضرب و شتم قرار داده و در حالی که در گروه دوم از هر ده مرد یک مرد ۷/۱۰% مرتکب چنین عملی شده است. از دیگر سو زنانی که والدین خشنی داشتند، میزان خشونت آنان نسبت به شوهرانشان بسیار بیشتر از زنانی بود که پدر و مادرشان نسبت به هم خشن نبودند (۷/۲۶ درصد در مقابل ۹/۸ درصد). پژوهش دیگری نشان می‌دهد پسرهایی که والدین خشن دارند، ۱۰۰ درصد بیشتر از پسرهایی که والدین آن ها غیرخشن هستند در آینده زن خود را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند و از طرف دیگر دخترهایی که پدر و مادر خشن دارند در آینده ۶۰ درصد بیش از سایر دختران با شوهر خود بدرفتاری می‌کنند. خانواده نخستین و مهمترین پایگاه تربیت فرزندان است و فرزندان بیش از آنکه از حرفهای پدر و مادر بیاموزند، رفتار آنان را الگوی خود قرار می‌دهند. احساس و عاطفه افراد ابتدا در خانواده جهت می‌یابد و شکل می‌گیرد، اما متاسفانه برای بسیاری از کودکان ونوجوانان این نخستین پایگاه به آموزشگاه خشونت مبدل می‌گردد. چرا که خشونت میان والدین علیه فرزندان آموزه هایی برای ایشان به همراه دارد از جمله اینکه کسانی که به فرد عشق می ورزند یا او آن ها را دوست دارد ‌همان‌هایی هستند که یکدیگر را و یا حتی او را مورد خشونت قرار می‌دهند.