با توجه به متن ماده واحده، موارد زیر به ذهن می‌رسد:

۱٫ برای شمول ماده واحده، شخص یا اشخاصی باید در معرض خطر جانی باشند، در نتیجه خطرات غیر جانی مانند صدمات شدید جسمی و روحی و انواع بیماری ها، هرچند شدید، در صورتی که متضمن خطر جانی نباشد، علی رغم مذموم بودن اخلاقی و شرعی ترک فعل در این حالات، مشمول ماده واحده نمی شود. حتی اگر ثابت شود تارک فعل، خطر را جانی نمی پنداشته است نیز، رفتار وی مشمول ماده واحده نخواهد بود.

۲٫ از متن ماده واحده به روشنی پیدا‌ است که علاوه بر اینکه شخص باید در معرض خطر جانی باشد، این خطر باید فعلیت داشته و در حال پیشرفت و به سرعت در حال اثر کردن باشد. مانند تصادف شدید و نرساندن مجروح به بیمارستان، یا وضعیت طفلی که در حال افتادن در جوی آب است و مانند آن ها؛ لذا در صورتی که علی رغم وجود خطر، فوریتی در کار نباشد، ماده واحده قابل اعمال نمی باشد؛ مثلا نرساندن بیمار سرطانی به بیمارستان علی رغم اصرار خانواده او، در حالی که روند بیماری وی کند بوده و در همان حال ترک کمک، خطر جانی او را تهدید نمی کند، مشمول ماده نمی باشد. این مطلب در متن ماده واحده از عبارات ” اقدام فوری یا کمک طلبیدن از دیگران “، ” اعلام فوری ” و ” جلوگیری از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن ” به راحتی قابل استنباط است. به هر حال در این حالت نیز اگر مرتکب بتواند ثابت کند از عدم فوریت و فعلیت خطر آگاهی نداشته است، مشمول ماده نخواهد بود.

۳٫ اعمال مجازات مندرج در متن ماده واحده بدرستی منوط به توانایی تارک فعل در کمک به قربانی شده است؛ لذا در صورتی که تارک نتواند با اقدام فوری از وقوع خطر یا تشدید آن جلوگیری کند، مجازات وی فاقد محمل قانونی و اخلاقی است. بنظر ما در اینجا نیز در صورتی که ثابت شود، مرتکب با گمان به اینکه اقدام وی مؤثر در رفع خطر یا تشدید نتیجه ی آن نبوده است، از کمک به فرد در معرض خطر خودداری ‌کرده‌است، ترک فعل وی مشمول ماده واحده نمی باشد؛ مانند آن که تارک فعل با گمان اینکه، قربانی در حال گذراندن لحظه های آخر و جان دادن است و جهت پرهیز از آزار او، وی را به بیمارستان نرساند؛ ولی در واقع امر چنین نبوده و رساندن به بیمارستان می‌توانست از وقوع مرگ وی جلوگیری کند.

۴٫ صرف توانایی بر اقدام فوری نیز کافی برای تحقق جرم موضوع ماده واحده نمی باشد، بلکه این اقدام فوری باید می‌توانست از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن جلوگیری کند؛ لذا در صورتی که تارک فعل از اقدام به کمک فرد امتناع کند و فرد فوت نماید، در صورتی که ثابت شود هر گونه اقدام به کمک، به هیچ وجه نمی توانست از وقوع خطر یا تشدید آن جلوگیری کند، تارک فعل را نمی توان مشمول ماده واحده دانست. به عبارت دیگر برای مسئول دانستن تارک فعل، باید ثابت شود عمل وی می توانسته از وقوع خطر یا تشدید آن جلوگیری کند.

۵٫ مطابق ماده واحده، در صورتی که با کمک کردن به قربانی خطری متوجه خود تارک فعل و یا دیگران شود، ترک فعل حتی با وجود وقوع خطر یا تشدید آن، مشمول ماده نخواهد بود. در اینجا نیز بنظر می‌رسد نتوان فردی را که به صورت معقول گمان می کرده ، خطری متوجه خود او یا دیگران است و بر آن مبنا از کمک خودداری ‌کرده‌است، مشمول ماده دانست. کلمه ” دیگران ” در متن واحده نیز با توجه به اطلاق آن، شامل تمام افراد دیگر غیر از تارک فعل و قربانی می شود؛ لذا در صورتی که خطری متوجه هر شخص دیگری باشد؛ ولو آن شخص با تارک فعل و قربانی هیچ ارتباطی نداشته باشد، ترک فعل مشمول ماده نخواهد بود. ‌بنابرین‏ حتی اگر خطری متوجه عابر پیاده ای که هیچ ارتباطی با طرفین ندارد، باشد و تارک فعل به اعتبار آن، از کمک به فرد در معرض خطر خودداری نماید، با توجه به ماده واحده، ترک فعل وی جرم نخواهد بود. اما مراد قانون‌گذار از خطر چیست؟ در متن ماده، خطر توسط قانون‌گذار تعریف نشده است، اما با توجه به پسوند آن در متن ماده واحده، یعنی “جانی“، باید گفت هر نوع وضعیتی که به صورت معقول، حیات قربانی، به واسطه آن در خطر باشد، مشمول ماده خواهد بود؛ اعم از اینکه خطر آغاز شده و یا در حال شکل گیری باشد؛ در نتیجه کمک نکردن به شخصی که بر او جراحت شدید وارد آمده است و نیز فرد نابینایی که در معرض افتادن در چاهی است، هر دو مشمول ماده خواهد بود. اما موضع حقوق آمریکا ‌در مورد این نوع از ترک فعل، در نقطه مقابل حقوق ایران قرار دارد؛ بدین معنی که در حقوق آن کشور، تنها در صورت تعهد قانونی قبلی، مرتکب مسوول ترک فعل خود به شمار می رود؛ با این توضیح باید افزود در حقوق آمریکا، تعهد به کمک به جان افراد در حال خطر، مانند آن چه در ماده واحده قانونی خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی آمده است، وجود ندارد و کمک نکردن به افراد در حال خطر جانی، مشروط به عدم وظیفه قانونی، مرتکب را در معرض ارتکاب هیچ جرمی قرار نخواهد داد؛ لذا در صورتی که مثلا شناگر ماهری در حالی که کنار ساحل دراز کشیده است، ناظر به گریه دختری که در حال غرق شدن است و تقاضای کمک می‌کند، باشد و به گریه او اعتنا نکرده و دختر غرق شود، با توجه به عدم وجود تعهد قانونی برای شناگر جهت کمک، نمی توان وی را از لحاظ کیفری مسوول دانست؛ زیرا شناگر در این مثال، تنها تعهد اخلاقی داشته است و تهعد اخلاقی به تنهایی نمی تواند فرد را از لحاظ کیفری مسوول سازد^[۲۷۵]. البته در حقوق آمریکا هر چند همان‌ طور که گفته شد، اصولا چنین ترک فعلی مشمول مقررات کیفری نیست، ولی در ایالت ورمونت آمریکا، جرمی شبیه ماده واحده فوق الذکر وجود دارد که جرم خاص ” خودداری از نجات دادن ” نام گرفته است و مطابق آن عدم کمک به افراد در معرض خطر، مستوجب جزای نقدی حداکثر ۱۰۰ دلار قرار می‌گیرد^[۲۷۶].

گفتار دوم: ترک فعل مسبوق به تعهد یا قرار داد