انجمن اجرایی لجستیک معکوس آمریکا، لجستیک معکوس را به صورت زیر تعریف می‌کند:
لجستیک معکوس عبارتست از فرایند موثر برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل جریان مواد خام، موجودی نیمه ساخته، محصولات نهایی شده و اطلاعات مربوط به آنها به صورت مؤثر از لحاظ هزینه، از نقطه مصرف به نقطه مبدا، با هدف خلق مجدد ارزش یا دفع مناسب (لو و بوستل، ۲۰۰۷).
لجستیک معکوس با قطعاتی آغاز می‌شود که در زنجیره تأمین به عقب می‌روند؛ قطعاتی که برای بازیافت یا بازیابی ارزش و همچنین برای دفع مناسب جمع‌ آوری می‌شوند. عوامل محرک شرکت‌ها برای روی آوردن به برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل لجستیک معکوس را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • عوامل اقتصادی (مستقیم و غیرمستقیم)

• • قوانین و مقررات

• • مسئولیت پذیری در قبال حساسیت‌های زیست محیطی

طراحی شبکه لجستیک در ماهیتاً یک تصمیم استراتژیک است که معمولا شامل تعیین محل تسهیلات، ظرفیت آنها، تعداد محصولات، تعداد رده‌ها در زنجیره، و نحوه ارتباط تسهیلات می‌باشد.
همه این موضوعات، تاثیر فراوانی بر کارایی و در نتیجه، عملکرد زنجیره تأمین دارند. از آنجا که احداث تسهیلات یا بستن آنها هزینه و زمان زیادی می‌برد، تغییر آنها در کوتاه‌مدت، امکان پذیر نمی‌باشد. همچنین سرمایه‌گذاری در تصمیمات استراتژیک طراحی شبکه، بازگشت سرمایه بیشتری نسبت به تصمیمات تاکتیکی و عملیاتی دارد (پیشوایی و همکاران، ۲۰۱۰).
یکی از موارد مهم در طراحی شبکه لجستیک معکوس که باید مورد توجه قرار گیرد، دستیابی به اهداف طولانی‌مدت و استراتژیک می‌باشد. بنابراین تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام تسهیل از میان تسهیلات بالقوه احداث شود، نقش بسیار مهمی در کاهش هزینه‌ها دارد.
مفهوم لجستیک معکوس اولین بار توسط آقایان مورفی و پویست در سال ۱۹۸۹ بعنوان “حرکت کالا ازمشتری به سمت تولیدکننده در کانال توزیع” تعریف شده است (وایلد، ۲۰۰۵). در طی این سال ها در ادبیات و نوشتجات علمی تعاریف متعددی از لجستیک معکوس شده است که بطور خلاصه در جدول ذیل آورده شده است.
جدول ۲-۳: ادبیات تعاریف لجستیک معکوس

نمونه­هایی از تعاریف لجستیک معکوس

مرجع

تعریف

استوک^[۳۷] (۱۹۹۸)

انتقال دقیق، به موقع و درست مواد، اقلام و کالاهای قابل استفاده و غیر قابل استفاده از انتهایی ترین نقطه و آخرین مصرف کننده از طریق زنجیره تامین به واحد مناسب و مورد نظر.

روگرز^[۳۸] و همکاران (۲۰۰۶)

فرایند برنامه ریزی، اجرا و کنترل موثر هزینه های اثر بخش جریان مواد اولیه، موجودی در حین فرایند، کالاهای ساخته شده و اطلاعات مربوطه از نقطه مصرف به نقطه مبدا به منظور بازگشت ارزش یا دفن بموقع.

رنگل و سیدل^[۳۹] (۲۰۰۸)

حرکت کالاها از مقصد نهایی نوعی شان به دیگر نقاط به منظور بازگرداندن ارزش یا به منظور انهدام محصولات.

هارینگتون^[۴۰] (۲۰۰۶)

لجستیک معکوس شامل کلیه عملیات مربوط به استفاده مجدد محصولات و مواد است.

والتون^[۴۱] و همکاران (۱۹۹۸)

لجستیک معکوس مدیریت حرکت بازگشتی محصول از سمت مشتری به توزیع کننده یا کارخانه تولید کننده است.

یانگ و وانگ^[۴۲] (۲۰۰۷)

لجستیک معکوس شامل مدیریت کلیه عملیات مربوط به بازگشت محصول، بازیابی، جداسازی، تولید مجدد و نگهداری

۲-۵- لجستیک یکپارچه ( حلقه بسته)