آگاهی و فر فرایند/ساخت

فرهنگ



شکل(۲-۵) : مدل هوشمندی رقابتی

Wright and calof(2005)

کاهانر می‌گوید که هوشمندی رقابتی فرایندی یکپارچه است. او معتقد است فرایند هوشمندی رقابتی از چهار مرحله تشکیل شده است: طرح‌ریزی و هدایت، جمع‌ آوری داده، تحلیل و انتشار.

علاوه بر چهار مرحله یاد شده، فالد^[۲۱] مرحله پنجم ذخیره‌سازی و تحویل اطلاعات بارعایت اصول امنیتی را به آن اضافه می‌کند. اشتون و اسیستی نیز بازرسی و عملکرد سیستم را به عنوان مرحله ششم به فرایند هوشمندی رقابتی اضافه می‌کنند.



شکل(۲-۶): مدل هوشمندی رقابتی

منبع: (مرجانی و همکاران،۱۳۸۹(

۲-۱-۲-۸-مهارت‌های مورد نیاز هوشمندی رقابتی

۱-خصیصه‌ها: خلاقیت، استقامت، مهارت‌های ارتباطی مکتوب و شفاهی، قدرت تحلیل، درک روش علمی، مهارت‌های یادگیری مستقل و شناخت تجاری

۲-مهارت‌های آموختنی: تفکر استراتژیک، واژه شناسی کسب و کار، بررسی بازار، مهارت‌های ارائه، شناخت منابع اطلاعاتی اولیه و بررسی روش‌ها، مصاحبه های روزنامه‌ای و توانمندی تحلیلگری

۳-تجربه‌ تخصصی: شناخت ساختارهای قدرت درون شرکت و فرایند تصمیم گیری، دانش صنعتی در زمینه‌ی صنعت مورد بررسی، ارتقا مهارت‌های اولیه تحقیق

کاربران آتی هوشمندی رقابتی به منظور داشتن توانایی هدایت کارا و مؤثر می‌بایست مهارت‌های هوشمندی رقابتی خود را کاملا ارتقا دهند. فقدان یک ویژگی خاص می‌تواند از طریق آموزش رسمی حل شود. موارد ذکر شده در بالا از طریق یافته های مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا(APQC) تأیید شده است. این مرکز بیان می‌کند که افراد با شایستگی بالا باید در فعالیت هوشمندی رقابتی به کار گرفته شوند. منظور از شایستگی، داشتن اندیشه استراتژیک به همراه مهارت برقراری ارتباطات، تحلیل و مهارت‌های بین فردی است. آگاهی از یک صنعت خاص و مهارت‌های فنی اطلاعاتی نیز برای متخصصان هوشمندی رقابتی مهم است(Cruywagen,2002;Hughes,2005).


در ادامه مهارت‌های لازم در مراحل مختلف چرخه‌ی هوشمندی رقابتی مورد بررسی قرار می‌گیرد:

۲-۱-۲-۸-۱-مهارت‌های مرحله برنامه ریزی و تمرکز

دوتویت و مولر^[۲۲](۲۰۰۴) بیان کرده‌اند که برنامه ریزی ۸۰ درصد و اجرای واقعی آن تنها ۲۰ درصد فرایند هوشمندی رقابتی را تشکیل می‌دهد(Du Toit & Muller,2004). برنامه ریزی، مجموعه عملیات تعریف شده‌ای را برای کارکنان فراهم می‌کند.

واضح است که برنامه ریزی مناسب، ستون فقرات یک فرایند هوشمندی رقابتی است. متخصصان هوشمندی رقابتی باید آمادگی لازم برای اجرای موفقیت آمیز برنامه‌ریزی را داشته باشند. متخصصان هوشمندی رقابتی باید بدانند چگونه نیازهای اطلاعاتی مشتریان را شناسایی و استخراج کنند. آن‌ ها باید از انواع سبک‌های روانشناسی عمومی مطلع باشند تا بتوانند حالات ذهنی مشتریان مختلف را تشخیص دهند و بر اساس آن رهنمودهایی جهت نزدیک شدن به مشتریان ارائه کنند. در نهایت، ضروری است که یک تحلیل شکاف در زمینه‌ی منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای شناخت دقیق مشتری انجام شود(Muller,2000). ‌بنابرین‏ به عنوان شاهدی بر موارد ذکر شده، متخصصان هوشمندی رقابتی باید توانایی جهت‌دهی را داشته باشند، به عبارتی دیگر از شایستگی رهبری برخوردار باشند. علاوه بر این، یک فکر باز و سازماندهی شده به منظور عمق نگری و تعیین اهداف ضروری است( Strauss & Du Toit,2010).

۲-۱-۲-۸-۲-مهارت‌های مرحله جمع‌ آوری

به نقل از هیپز(۲۰۰۶) مهارت‌های ضروری برای جمع‌ آوری اطلاعات عبارتند از :

۱- شناخت روش‌های گوناگون برای دستیابی به منابع داخلی و خارجی

۲- ارزیابی و مدیریت منابع اطلاعاتی اولیه و ثانویه

۳- بررسی رسمی و اخلاقی مهارت‌های مربوط به فرایند جمع‌ آوری(Heppes,2006).

علاوه براین، افراد باید بدانند چگونه از روایی و پایایی منابع اطمینان حاصل یابند. متخصصان هوشمندی رقابتی باید قادر باشند تا بین معلومات و مفروضات تفکیک قائل شوند(Muller,2000).

هیپز^[۲۳](۲۰۰۶) این حقیقت را بیان می‌دارد که مرحله‌‌ی جمع‌ آوری اطلاعات بر چگونگی هدایت فعال هوشمندی در جهت جمع‌ آوری اطلاعات مربوطه مبتنی است. به منظور مدیریت این مرحله قابلیت‌های تحلیلگری که می‌بایست یک متخصص هوشمندی رقابتی دارا باشد، تأکید شده است.

۲-۱-۲-۸-۳-مهارت‌های مرحله تحلیل

تحلیلگر هوشمندی رقابتی باید خلاق و قادر باشد تا استدلال‌های استقرایی را به خوبی استدلال‌های قیاسی ارائه دهد، باید مهارت به کارگیری روش‌های اساسی تحلیل مهارت را داشته باشد، توانایی حدس زدن عقلایی و اتخاذ رویکرد صحیح برای تحلیل وضعیت را داشته باشد(Heppes,2006). مرحله تحلیل مشکل‌ترین مرحله فرایند هوشمندی رقابتی است. ‌بنابرین‏ در کل، مهارت‌های مناسب و مقتضی برای ارزیابی اطلاعات، جستجوی الگوها و ایجاد سناریوهای متفاوت لازم و ضروری است( Heppes,2006).

۲-۱-۲-۸-۴- مهارت‌های مرحله انتقال اطلاعات

مهارت‌های لازم برای انتقال مؤثر شواهد گردآوری شده شامل: توانایی انتخاب یک ساختار و ابزار رسانه‌ای مناسب، مهارت‌ ارائه‌ متقاعد کننده و توانایی تهیه گزارش سازماندهی شده و خلاصه‌شده‌ یافته ها می‌باشد(Heppes,2006). هدف اصلی انتقال اطلاعات، ارائه‌ اطلاعات مناسبی است که صددرصد صحیح هستند. تحلیلگر هوشمندی رقابتی همیشه یافته ها را در یک رفتار غیر احساسی و ملموس به مشتری ارائه می‌کند. همچنین تحلیلگر باید به طور مداوم از بیان احساسات خود، اظهارات غیر معتبر و تفکرات متعصبانه خودداری کند(همان منبع،۲۰۰۶).

۲-۱-۲-۸-۵- مهارت‌های مراحل فرایند/ساخت و آگاهی سازمانی

برای موفقیت یک سازمان، بایستی همه‌ کارکنان از چگونگی انجام وظایف سازمان و نقشی که ‌در سیستم‌های سازمانی بزرگتر ایفا می‌کنند درک مناسبی داشته باشند (Paper et al,2001).

‌بنابرین‏، بر اساس این توضیحات می‌توان گفت که بخش‌های “فرایند و ساخت”، ” آگاهی و فرهنگ سازمانی” و ” توسعه‌ مهارت‌ها” به هم مرتبط هستند، پس یک ساختار سازمانی از طریق فرهنگ مناسب سازمانی حمایت و پشتیبانی می‌شود. کارکنان در حقیقت به تغییر و یا پذیرفتن یک ساختار که نسبت به آن اگاهی ندارند علاقه‌ای ندارند. مفهوم هوشمندی رقابتی باید بخشی از شرح شغل کارکنان باشد. کارکنان باید نسبت به ارزش حقیقی نیازمندی‌های اطلاعاتی آگاهی پیدا کنند. همچنین باید مکانیسم‌های به‌جا و مناسب برای حمایت کارکنان در شناخت اطلاعاتی که مهم هستند، وجود داشته باشد(Murphy,2005).

۲-۱-۲-۹-انواع نگرش‌ها نسبت به هوشمندی رقابتی