- تحقیق در زمینه « ناکامی و شیوه های برخورد با آن » ( ایمانی تابستان ۱۳۷۰) قسمت دوم :
ب) بررسی عوامل محیطی ناکامی ، که خود به چند دسته تقسیم می شود .
-
- محرومیتهای فرهنگی ، اجتماعی ، وقتی تامین منافع فردی با منافع جمعی در تضاد قرار گیرد ، به وپژه در نظامهای که منافع جمع بر فرد مقدم است . فرد برای اجرای خواسته های خود ، احساس محرومیت کرده و دچار ناکامی می شود ، ویژگی‌های خاص فرهنگی می‌تواند زمینه ساز محرومیت ها باشد ، مثلا در مورد انتخاب همسر نظر والدین به فرزندان تحمیل شده واین امر علاوه بر آنکه آنان را دچار محرومیتهای عاطفی کرده ، ناکامی رامضاعف می نمایند . در حالت دیگری که به آن « شبه یتیمی » می‌گویند نیز کودکان دچار حالت ناکامی می‌شوند ، این حالت به گونه ای است که ، کودک دارای پدر و مادر است ولی آن ها توجه کافی به او ندارند و این والدین در عین حضور داشتن سر پرستانی هستند که فرزندانشان از آنان بهره کافی نمی برند ، جرم شناسان شبه یتیمی را عامل مؤثر در افزایش جرائم نوجوانان می دانند .
مادرانی که بیش از حد متعارف درخارج از منزل کار می‌کنند ، فرزندان خود را رشد عاطفی باز می دارند و گل‌های نوشکفته خود را از تابش فروغ محروم می‌سازند ، اگر مادر نتواند از کار کردن در خارج از منزل اجتناب کند . باید تلاش کنند که میزان تماس و ارتباط های خودشان را با فرزند انشان هر چه بیشتر حفظ نمایند . بدین ترتیب کودکان با ناکامی کمتری مواجه شده و سلامت و بهداشت روانی بهتری دارند .
-
- عوامل اقتصادی : تامین برخی از خواسته ها منوط به داشتن امکانات مالی و مادی است ، اگر برای یک خانواده داشتن منزل شخصی هدف باشد ، به دلیل عدم استطاعت خرید خانه میسر نگردد ، پی آ”مد آن ناکامی است .
-
- عوامل سیاسی : نوع حکومت هامی تواند در به وجود آمدن ناکامی مؤثر باشد ، مثلا حکومت‌های استدای ، نظام کمونیستی و تک حزبی و .. نمونه های بارز این گونه تفکرات بوده و زمینه ای برای محرومیت افراد تلقی می شود ، حتی در مواردی هم که شرایط خفقان آور باشد باعث پیدایش احساس ناکامی در افراد آن جامعه می شود .
-
- وجود تبعیضات : یکی دیگر از عوامل ناکام کننده تبعیضات است که به صورت های : بتعیض نژادی ، تبعیضات ناروای محیط های آموزشی ، تبعیضات ناروا در محیط خانه و … که نه تنها باعث بروز ناکامی می شود ، بلکه مشکلات رفتاری را نیز در پی خواهد داشت .
-
- عوامل فیزیکی : دانش آموزی قصد شرکت در یک مسابقه ورزشی را دارد ، به دلیل عدم دسترسی به وسیله نقلیه از رفتن به مسابقه محروم و دچار ناکامی می‌گردد این یکی از مواردی است که عوامل فیزیکی باعث ناکامی می شود .
-
- عوامل طبیعی ، مثل سیل ، زلزله وحوادثی نظیر آن ، مانعی بر سر راه خواسته های افراد تلقی شده و موجب ناکامی می‌گردند .
-
- تحقیق در زمینه « ناکامی و شیوه های برخورد با آن » ( ایمانی [۸۱]مهر ۱۳۷۰ ) : قسمت سوم
-
- واکنش‌های ناشی از ناکامی :
-
- پرخاشگری ، فرضیه ناکامی ، پرخاشگری که مطابق آن هر نوع ناکامی به پرخاشگری می انجامد و هر گونه پرخاشگری نتیجه ناکامی است تا اندازه ای اغراق آمیز به نظر می‌رسد ، ناکامی ممکن است با پاسخهای دیگری منجر شود .
-
- چون بازگشت به رفتارهای کودکانه
-
- کناره گیری یا بی اعتنایی
- یا کوشش آرام برای حلب مسئله ( شاید بهتر این باشد که ناکامی را مقدمه تحریک هیجانی ، خشم را خود حالت هیجانی و پرخاشگری را یکی از پاسخهای شخص در برابر خشم بدانیم.)
البته پاسخ پرخاشگر آمیز معمولا پاسخ آموخته شده ای است که خشم یا سائقه ناشی از ناکامی را کاهش می‌دهد .
در بحث از عوامل تشدید کنند پرخاشگری می توان اذعان نمود که بررسی دقیق قرائن موجود ، حاکی از آن است که نقش ناکامی در بروز و عدم پیدایش پرخاشگری آشکار به طور عمده به دو عامل بستگی دارد : الف ) به نظر می‌رسد که ناکامی زمانی موجب افزایش حالت پرخاشگرانه در فرد می شود که نسبتا شدید باشد ، اما اگر خفیف یا متوسط باشد ممکن است موجب تشدید آن نشود . ب) قرائن فزاینده حکایت از آن دارد که ناکامی زمانی بروز پرخاشگری را افزایش می‌دهد و آن را تشدید می‌کند ک با ناحق و تحمیلی باشد .
می توان نتیجه گرفت که انگیزه رفتارهای آدمی یعنی اهدافی که او را در زندگی دنبال می‌کند ، کسب رضایت خاطر و کامیابی است و این هدف و منظور تحقق نمی یابد ، مگر آنکه احتیاجات طبیعی که بخشی از آن جنبه بدنی دارد مانند نیاز به آب ، هوا – حفظ خود از سرما و گرما .. و یا معنوی و روانی هستند مانند نیاز به محبت ، احترام و تملک امور معنوی .. و تمایلات اکتسابی او تامین شود . هرگاه وصول به این اهداف بامانع یا مشکلی برخورد نماید ، برای رفع آن گاه متوسل به پرخاشگری می شود . طبیعی است که کودکی که از مهر و عطوفت مادر محروم می ماند و یا معلم کمتر به او توجه می‌کند به دلیل برخورداری از ناکامی دست به پرخاشگری می زند ، برای مقابله با پرخاشگری‌های ناشی از ناکامی در محیط‌های آ”موزشی باید موارد ذیل را مطمح نظر داشت:
-
- تامین احتیاجات بدنی و روانی
-
- آشنا کردن دانش آموزان با این امر که انسان در همه امور کامیاب نمی شود .
-
- توجه داشتن به روحیات دانش آموزان در هنگام وضع مقررات مدرسه ، یعنی هر چه از سنگینی و سختی آن کاسته شود از بروز ستیزه جویی بیشتر جلوگیری می شود ، زیرا فرد کمتر دچار احساس محرومیت می‌کند .
-
- داشتن حق اعتراض و بیان خواسته ها
-
- سهیم بودن در اداره امور مدرسه
-
- رعایت عدالت در مدرسه توسط اولیاء آن
-
- ایجاد حس احترام و اعتماد به نفس واعتماد نسبت به اولیای مدرسه
-
- ترویج و تبلیغ اصول و ارزش‌های اخلاقی به وسیله سرمشق‌های عملی
-
- تشکیل گروهای مختلف علمی ، فرهنگی ، هنری ، تشویق گروهای موفق
-
- اولین تجربه دانش آموزان از محیط آموزشی باید تجربه موفقی باشد .
- پرهیز از به کار بردن محرکاتی که موجب انگیختن شاگردان می شود ، همچون فریاد کشیدن بر سر آن ها ، که پاسخ متقابل آن ها نیز پرخاشگری و خشونت است .
۴-تحقیق در زمینه « ناکامی و شیوه های مواجهه با آن » ( فرغار[۸۲] ۱۳۷۱)
افراد مختلف به طور متفاوت در برابر ناکامی و واکنش نشان می‌دهند برای مثال نتیجه یک بررسی که درباره هفت دانش آموز انجام گرفته ذکر می‌گردد :
این دانش آموزان در مسابقه بهترین انشای سال شرکت نمودند با توجه به نتایج مسابقه و عکس العمل افرادی که موفق به دریافت جایزه نشدن ، واکنش‌های متفاوت در قبال احساس ناکامی از برنده شدن مورد توجه قرار می‌گیرد :
|
[جمعه 1401-09-25] [ 10:19:00 ق.ظ ]
|
