مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی:

پرسشنامه‌های زیادی برای ارزیابی کیفیت زندگی طراحی شده است ولی ‌پرسش‌نامه‌های کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی به علت خصوصیات منحصر به فرد خود مورد توجه بیشتری واقع هستند. ابزار اندازه‌گیری عمومی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی به دو صورت WHOQOL-100 و WHOQOL_BRIEFپس از ادغام برخی از حیطه‌ها و حذف تعدادی از سوالات مقیاس ۱۰۰ سوالی ساخته شد. نتایج حاصل از این دو پرسشنامه هم خوانی رضایت بخشی را در مطالعات مختلف نشان داده‌اند. در این مطالعه فرم WHOQOL-BRIEFبه علت کم بودن سوالات و راحتی استفاده انتخاب شده است. این پرسشنامه چهار حیطه سلامتی جسمانی، سلامتی روانی، روابط اجتماعی و سلامتی محیط را با ۲۴ سوال مورد سنجش قرار می‌دهد (هر یک از این حیطه‌ها به ترتیب دارای ۸،۳،۶،۷ سوال می‌باشند) دو سوال اول به هیچ یک از این حیطه‌ها تعلق ندارد و وضعیت سلامت و کیفیت زندگی را به شکل کلی مورد سنجش قرار می‌دهند. ‌بنابرین‏ این پرسشنامه دارای ۲۶ آیتم می‌باشد که به هر سوالی از۱ تا ۵ نمره داده می‌شود. نجات و همکاران(۱۳۸۵) پایایی این مقیاس را در حیطه سلامتی فیزیکی ۷۷/۰، سلامتی روانی ۷۷/۰، در حیطه روابط اجتماعی ۷۵/۰ و در نهایت در حیطه سلامت محیط برابر ۸۴/۰ به دست آورد. اعتبار این پرسشنامه در مطالعه فوق قابل قبول گزارش گردید (به نقل از بشرپور، شیخی، مولوی، ۱۳۹۱).

مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر- عمل:

این مقیاس یک مقیاس مداد- کاغذی خود گزارشی است که ۲۷ گویه دارد و برای سنجش تمایل به باور آمیختگی افکار با اعمال آشکار ساخته شده است (امیر^[۱۰۹]، فرشمن^[۱۱۰]، رامسی^[۱۱۱]، نیری^[۱۱۲] و بری جی دی^[۱۱۳]، ۲۰۰۱). در این پژوهش از فرم فارسی مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر- عمل پورفرجی (پورفرجی، محمدی و تقوی، ۲۰۰۸) استفاده خواهد شد. دامنه پاسخ به سوالات از ۰ (کاملاً مخالفم) تا ۴ (کاملاً موافقم) می‌باشد. پور فرجی برای محاسبه اعتبار مقیاس از روش باز آزمایی با فاصله ۴ هفته بر روی نمونه ۳۵ نفری استفاده کرد. ضرایب حاصل از پایایی برای کل مقیاس ۸۱% گزارش شد (به نقل از بساک نژاد و همکاران، ۱۳۹۲).

سیاهه فرونشانی افکار:

سیاهه فرونشانی افکار وگنر و زاناکس (۱۹۹۴) یک پرسشنامه ۱۵ ماده‌ای ست که برای سنجش تمایل به فرونشانی افکار ساخته شده است. در این پژوهش از فرم فارسی این مقیاس (داوودی، ۲۰۰۶) استفاده خواهد شد. دامنه پاسخ به هر کدام از ۱۵ عبارت از ۱ (به شدت مخالف) به ۵ (به شدت موافق) است. داوودی روایی مقیاس مورد نظر را ۴۲% و ضریب اعتبار این مقیاس را به دو روش همسانی درونی و بازآزمایی به ترتیب ۹۰% و ۷۳% گزارش می‌کند (به نقل از بساک نژاد و همکاران، ۱۳۹۲).

روند اجرای پژوهش

به منظور اجرای پژوهش محقق در آذرماه ۱۳۹۳ به بیمارستان روانپزشکی ابن سینا در شهر مشهد مراجعه کرد و اطلاعیه‌ای جهت دعوت به همکاری در طرح (ارجاع زنان مبتلا به وسواس شستشو دارای شرایط اولیه ورود به طرح به پژوهشگر) به روانپزشکان موجود در این بیمارستان ارائه داد. بعد از ارجاع زنان مبتلا به وسواس شستشو به پژوهشگر، محقق یک جلسه توجیه برگزار کرد. در این جلسه، محقق ضمن معرفی خود به بیماران ‌در مورد بیماری وسواس و روش‌های درمان آن، همچنین طرح پژوهش حاضر، اهداف، مدت زمان آن و محرمانه بودن اطلاعات به صورت کلی توضیحاتی ارائه داد. سپس از کسانی که مایل به شرکت در طرح بودند درخواست شد دو پرسشنامه وسواسی- جبری ییل براون و مادزلی را برای اطمینان از حائز بودن ملاک‌های ورود به پژوهش تکمیل کنند. با افرادی که شرایط لازم جهت شرکت در گروه را داشتند تماس گرفته شد. آزمودنی‌ها به شیوه گمارش تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. در جلسه اول قبل از آغاز گروه اعضاء سه مقیاس کیفیت زندگی، آمیختگی فکر- عمل و فرونشانی افکار را تکمیل کردند و به پژوهشگر ارائه دادند و از اعضای گروه کنترل درخواست شد با حضور در یک جلسه که تنها شامل اعضای گروه کنترل بود این سه ابزار را تکمیل کردند و به پژوهشگر ارائه دهند.

گروه مداخله: اعضای گروه مداخله ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای به صورت دو جلسه در هر هفته (به علت کمبود وقت) درمان ACT را به شکل گروهی دریافت نمودند. شرح این جلسات در پیوست آمده است. دو نفر از اعضای گروه آزمایش به دلیل عدم حضور پیوسته و منظم از ادامه جلسات بازماندند و در پایان جلسه هشتم، ۸ آزمودنی پنج مقیاس وسواسی- جبری ییل براون، وسواسی- جبری مادزلی، درهم آمیختگی فکر- عمل، فرونشانی فکر و کیفیت زندگی را مجددا تکمیل نمودند.

گروه کنترل: اعضای گروه کنترل هیچ گونه مداخله‌ای را دریافت نکردند و در پایان جلسات گروه ضمن برقراری تماس تلفنی از آن ها درخواست شد که مجددا جهت تکمیل پنج مقیاس وسواسی- جبری ییل براون، وسواسی-جبری مادزلی، درهم آمیختگی فکر-عمل، فرونشانی فکر و کیفیت زندگی مراجعه نمایند

روش تجزیه و تحلیل داده ها

به منظور تحلیل آماری داده های پژوهش، از شاخص‌های آماری توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد و روش‌های آماری آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شده است.

خلاصه پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی وسواس (توهیگ، ۲۰۰۴):

جلسه اول:

آموزش: شامل -رابطه درمانی: استعاره دو کوه؛ -آموزش در خصوص اختلال وسواس فکری-عملی، فکر وسواسی، اضطراب، عمل وسواسی؛ -آموزش در خصوص درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و اهداف آن؛ -بررسی افکار و اعمال وسواسی بیمار و میزان پریشانی و اضطراب او؛ -چگونه وسواس در عملکرد روزانه فرد تداخل کرده و تبدیل به یک مسئله در زندگی او شده است؟؛ -بحث در خصوص پاسخ‌های اضطرابی سازگارانه و پاسخ‌های اضطرابی مختل؛ -بحث ‌در مورد اینکه اضطراب به خودی خود مسئله ساز نیست بلکه بی میلی به اضطراب مسئله ساز است؛ -بحث در خصوص راهبردهای کنترل و اجتناب از اضطراب.

جلسه دوم:

درماندگی خلاق: شامل – بررسی راهبرد‌های کنترل خاصی که فرد تاکنون استفاده ‌کرده‌است؛ – بررسی هزینه ها و خساراتی که این راهبردها در زندگی فرد ‌داشته‌اند؛ – بررسی فواید این راهبردهای کنترل؛ – معرفی راهبردهای کنترل به عنوان مسئله؛ – استعاره تغذیه ببر وسواس؛ – استعاره شخص در چاه؛ – آموزش مراجع در خصوص اینکه چگونه با بهره گرفتن از تمرینات ذهن آگاهی یاد بگیرد که به جای واکنش به اضطراب آن را مشاهده کند؟؛

جلسه سوم:

پذیرش و زندگی طبق ارزش‌ها جایگزین مدیریت کردن وسواس: شامل: -تمرکز بر کنترل به عنوان راهبردی بی فایده در برخورد با اضطراب؛ -استعاره طناب کشی با هیولا؛ – کنترل دنیای درونی در مقابل دنیای بیرونی؛ -آموزش پذیرش وسواس با ذهن آگاهی؛ استعاره پلی گراف؛ -بررسی ارزش‌ها؛ – اهداف در برابر ارزش‌ها

جلسه چهارم:

حرکت به سمت یک زندگی ارزشمند با یک خود پذیرا و مشاهده گر: شامل -انواع خود؛ -خود به عنوان زمینه در مقابل خود به عنوان محتوا؛ -استعاره صفحه شطرنج؛ -خود مشاهده گر

جلسه پنجم:

• • اختلال هراس^[۵۸]: که در آن، فرد یک ترور فلج کننده ناگهانی یا فاجعه محیط اطراف را تجربه می‌کند. افراد مبتلا ‌به این اختلال دچار حملات اضطرابی پیش‌بینی نشده‌ای می‌شوند که ممکن است ظرف چند ثانیه تا چند ساعت ، حتی چند روز نوسان کند. مبتلایان ‌به این اختلال می‌ترسند مبادا بمیرند، دیوانه شوند یا بی‌اختیار دست به کارهایی بزنند یا علائم روانی ـ حسی غیرمعمول نشان دهند. دیگر علائم اختلال اضطراب فراگیر نیز در این اختلال مشاهده می‌گردد(مالتز^[۵۹]،۲۰۱۲).

  

• • ترس^[۶۰]: ترس شامل مواردی از جمله ترس نامتناسب از مسائل، هراس های اجتماعی مثل ترس از قرارگرفتن در معرض قضاوت دیگران و هراس از مکان های باز می‌باشد. مشخص نیست که افراد چه تعداد هراس را ممکن است تجربه کنند. در واقع ممکن است صدها و صدها نوع مختلف هراس وجود داشته باشد. هراس در خانم ها بیشتر وجود دارد. یک نوع ترس غیرمنطقی است که طی آن فرد از مواجهه با اشیاء، فعالیت ها و موقعیت های خاص همچون ترس از حیوانات، طوفان، بلندی، جراحت، خون و مرگ ، اجتناب می‌کند. در این موارد خود فرد متوجه افراطی و غیرمنطقی بودن ترس خویش است(مالتز،۲۰۱۲).

• • • روان رنجوری وسواسی فکری-عملی (OCD)^[61]: در این نوع اختلال، فرد با وسواس فکری و عملی مواجه است. به عبارت دیگر، تفکرات پراضطراب مداوم (وسواس فکری) و یک اضطرار قدرتمند برای انجام عمل های تکراری مثل شستن دست (وسواس عملی) در این نوع اختلال قرار دارند. به عبارت دیگر، عبارت است از افکار یا اعمال غیر ارادی، تکراری و غیرمنطقی که فرد برخلاف میل خود آن را تکرار می‌کند. این اختلال می‌تواند به صورت وسواس فکری، وسواس عملی یا وسواس فکری و عملی توام باشد. در وسواس فکری، فرد نمی‌تواند فکری را از ذهنش خارج کند (مثل افکار پرخاشگری یا جنسی)، یعنی یک فکر، عقیده، احساس مزاحم و تکرار شونده وجود دارد. در وسواس عملی فرد برای اجرای تکراری عملی خاص یا سلسله اعمالی خاص احساس اجبار می‌کند مثل شستن مکرر دست ها. فکر وسواسی موجب افزایش اضطراب شخص می شود در حالی که عمل وسواسی اضطراب شخص را کاهش می‌دهد(مالتز،۲۰۱۲).

  

• • اختلال فشار روانی پس آسیبی (PTSD)^[62]: این اختلال ممکن است پس از یک واقعه حادثه وحشتناکی که فرد آن را می بیند یا تجربه می‌کند رخ می‌دهد. در طی این اختلال فرد فکر می‌کند که زندگی خود یا افراد دیگر در خطر است. فرد بیمار ممکن است احساس ترس داشته باشد یا حس کند که هیچ کنترلی بر روی چیزی که در حال اتفاق افتادن است ندارد. ین اختلال قبلاً سندرم موج انفجار نامیده می‌شد. معمولاً با یک استرس شدید هیجانی که شدت آن می‌تواند برای هرکس آسیب‌رسان باشد همراه است از قبیل جنگ، بلا یا سوانح طبیعی مثل زلزله، مورد حمله یا تجاوز به عنف واقع شدن و تصادفات شدید(مالتز،۲۰۱۲).

• • اختلالات وضعیت روانی^[۶۳]: این اختلالات تحت عنوان اختلالات انفعالی و اختلالات افسرده ساز نیز شناخته می‌شوند. بیماران با این اختلالات تغییرات رفتاری و وضعیت روانی را تجربه می‌کنند که عموما شامل دیوانگی یا افسردگی می‌باشد. متخصصین عنوان می‌کنند که تقریبا ۸۰ درصد بیماران مبتلا به اختلال افسرده ساز به میزان زیادی پس از درمان بهبود پیدا می‌کنند. در ادامه مثال هایی از اختلالات وضعیت روانی دیده می شود:

• • افسردگی عمده^[۶۴]: فرد بیمار دیگر علاقه ای به فعالیت هایی که قبلا از آن ها لذت می برده ندارد و آن ها را انجام نمی دهد و با دوره های طولانی ناراحتی های شدید مواجه می شود.

• اختلال دوقطبی^[۶۵]: که تحت عنوان بیماری دیوانه ساز-افسرده ساز یا افسردگی دیوانه ساز نیز شناخته می شود. فرد بیمار در حالت های دیوانگی و افسردگی نوسان می‌کند. اختلال دوقطبی^[۶۶] (یا شیدایی – افسردگی‌) نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است. افراد مبتلا ‌به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند. این بیماری انواع مختلفی دارد که مهمترین انواع آن اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دو قطبی نوع دو است. تفاوت این دو اختلال در وجود دوره شیدایی است؛ در نوع یک این حالت اتفاق می‌افتد ولی در نوع دو فرم خفیف‌تری از آن که هیپومانیا یا نیمه-شیدایی است، بروز می‌کند. شروع بیماری معمولاً با دوره‌ای از افسردگی می‌باشد و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره شیدایی بارز می‌شود. در تعداد کمتری از بیماران شروع بیماری با دوره شیدایی یا نیمه-شیدایی است(مالتز،۲۰۱۲).

دوره های شیدایی از چند روز تا چند ماه به طول می‌انجامند و معمولاً شدت آن ها باعث می‌شود که بیمار نیازمند درمان جدی به صورت بستری یا همراه با مراقبت زیاد باشد. با فروکش کردن علایم، به خصوص در اوایل سیر بیماری، معمولاً فرد به وضعیت قبل از بیماری خود برمی‌گردد و به همین دلیل بسیاری از بیماران یا خانواده های آنان تصور می‌کنند بیماری کاملا ریشه کن شده و دیگر نیازی به ادامه درمان وجود ندارد. ‌بنابرین‏ درمان خود را قطع می‌کنند. اما قطع زودهنگام درمان خطر برگشت بیماری را بسیار افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که بیماری در فاصله چند ماه عود کند(مالتز،۲۰۱۲).

نشانه ها:

دوره شیدایی: دوره شیدایی^[۶۷] مشخصه تشخیص اختلال دوقطبی است. این بیماری با توجه به شدت این دوره طبقه‌بندی می‌شود. بیماران مبتلا ممکن است ناگهان از اوج شادی و خوشحالی به اوج غم و اندوه فرو روند و ارتباطی بین خُلق بیمار و آنچه که واقعاً در زندگی بیمار رخ می‌دهد وجود ندارد. دوره شیدایی می‌تواند شدت مختلفی از شیدایی خفیف (نیمه-شیدایی) تا شیدایی کامل با علائم جنون‌آمیز نظیر توهم یا کاتاتونیا، داشته باشد. در این دوره تمرکز کاهش پیدا می‌کند، نیاز به خواب کم می‌شود و بیمار توهم خودبزرگ‌بینی پیدا می‌کند. قضاوت بیمار ممکن است مختل شود و دست به ولخرجی‌های غیرمعمول یا رفتارهای غیرطبیعی بزند(مالتز،۲۰۱۲).

برخی از علایم ونشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر می‌شود

• • بی‌قراری، افزایش انرﮊی و میزان فعالیت

• • خلق خیلی بالا واحساس نشاط شدید همراه با احساس خودبزرگ‌بینی

• • تحریک پذیری مفرط

• • صحبت کردن بی‌وقفه، مسابقه افکار، پریدن از موضوعی به موضوع دیگر با سرعت خیلی زیاد

• • عدم توانایی برای تمرکز، حواس‌پرتی

• • کاهش نیاز به خواب

• • اعتقادات غیر واقعی ‌در مورد توانمندی‌ها و قدرت فرد

• • قضاوت ضعیف

• • ولخرجی

• • رفتار متفاوت از حالت معمول که مدتی طولانی ادامه داشته‌است

• • افزایش تمایلات جنسی

• • نشان دادن حرکات و تصمیم های ضد و نقیض از خود

• • سوء مصرف داروها و مواد مخدر، الکل و داروهای محرک

۶-وفاداری مشتریان

۷-تشویق کار تیمی

معدن آرایی و کاکیا (۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان نقش فرامین اجتماعی مدیریت آموزشی در ایران ‌به این نتیجه رسیدند که اگر فردی تمامی قابلیت‌های حرفه‌ای را داشته باشد ولی نتواند از متغیرهای مؤثر در ساخت سرمایه اجتماعی قدیم استفاده ببرد، شکست خواهد خورد. مهم شناسایی افراد مستعد در یک فراگرد انتخابی است، در مرحله دوم مدیر ارشد می‌تواند با عنایت به متغیرهای قدیم و جدید سرمایه های اجتماعی فرد مناسب را انتصاب نماید. به‌علاوه آموزش‌وپرورش می‌تواند با ارائه‌ آموزشی از سنین کودکی باعث تضعیف عوامل مؤثر در ساخت سرمایه اجتماعی درون‌گروهی شده و به نسل آینده کمک کند که دریابد رشد و توسعه از طریق اعتلای سرمایه اجتماعی برون گروهی میسر است.

عزیز پور و مهدی وند (۱۳۸۹) در تحقیقی تحت عنوان سرمایه اجتماعی و نقش آن در گرایش کارآفرینانه سازمان‌ها ‌به این نتیجه رسیدند که: سرمایه اجتماعی شبکه هایی را فراهم می‌کند که عوامل کشف فرصت‌های کارآفرینانه، شناسایی، گردآوری و تخصیص منابع کمیاب را تسهیل می‌کند. در طول فرایند کشف فرصت‌های کارآفرینانه، سرمایه‌ اجتماعی به کارآفرینان کمک می‌کند که در معرض ایده های جدید و متفاوت قرار بگیرند. در این مرحله کارآفرینان بر اساس ارتباطات مبتنی بر دوستی و نصایح دیگران اقدام به تصمیم‌گیری می‌کنند. از طرف دیگر، سرمایه اجتماعی، اعتماد متقابل بین سازمان‌ها را افزایش داده، هزینه معامله، تبادل منابع بین سازمان‌ها را کاهش داده، و از طریق تأمین منابع و امکانات لازم منجر به بهبود مزیت رقابتی سازمان‌ها می‌شود. درنهایت، نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که روابط جمعی قوی بین سازمان‌ها که تحت عنوان سرمایه اجتماعی یاد می‌شود، تأثیر مثبت و بسزایی در کشف فرصت‌های کارآفرینانه و تأمین منابع لازم برای سازمان‌ها برای پشتیبانی از فعالیت‌های کارآفرینانه دارد. شریع فر (۱۳۸۹) و مقاله‌ای تحت عنوان رفتار شهروندی کارکنان و مشتریان و تأثیر آن بر ساخت سرمایه اجتماعی ‌به این نتیجه دست‌یافت که: سازمان‌هایی که در بخش خدمات هستند، می‌توانند شرایط محیط کار را به نحوی طراحی و مدیریت کنند که منجر به رضایت کارکنان و تعهد بیشتر آن‌ ها به سازمان شود، که در نتیجه‌ آن به صورتی با مشتری برخورد می‌کنند و رفتارهایی انجام می‌دهند که به رضایت مشتری می‌ انجامد و به وفاداری مشتریان به سازمان مذکور کمک می‌کند، و همچنین کیفیت خدمات دریافتی را در نظر مشتریان بالاتر می‌رود و تنها در این شرایط مساعد است که می‌توان انتظار داشت که مشتریان نیز رفتارهای شهروندی از خود بروز دهند که درنهایت این امر منجر به همکاری بیشتر و افزایش سطح روابط و تعاملات سازنده بین سازمان و همچنین با افراد خارج از سازمان می‌شود و می‌تواند به ارتقاء سرمایه اجتماعی در سازمان بیانجامد. فرجی و فعلی (۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان بررسی تأثیر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی بر میزان مشارکت زنان در سازمان‌های غیردولتی ‌به این نتیجه رسیدند که سرمایه اجتماعی بر میزان مشارکت زنان در سازمان‌های غیردولتی تأثیر دارد که این امر تعیین‌کننده نتایج تحقیقات بکر (۲۰۰۳) و صمدیان (۱۳۸۶) و یزدان پناه (۱۳۸۲) و نظریه کلمن می‌باشد.

مطالعات خارجی

کلمن (۱۹۹۲) سرمایه اجتماعی را به‌منزله‌ی منبعی برای کنش افراد در نظر می‌گیرد که در روابط میان اشخاص وجود دارد و نتیجه‌ آن به هم‌پیوستگی در ساختار اجتماعی بوده و قابل‌تبدیل به سایر اشکال سرمایه است (صص ۵۹۱-۶۱۷). ازنظر پوتنام، سرمایه اجتماعی به مجموعه مفاهیمی نظیر اعتماد، هنجارها و شبکه ها اشاره دارد که موجب ایجاد ارتباطات و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و درنهایت منجر به تأمین منافع متقابل آنان می‌شود (امیرخانی و آغاز ۱۳۸۹). گراهام (۱۹۹۱) با به کار بردن دیدگاه تئوریکی خود که مبتنی بر فلسفه سیاسی و تئوری مدرن علوم سیاسی بود مطرح می‌کند که ما سه نوع رفتار شهروندی داریم:

۱٫ اطاعت. این واژه میل کارکنان به پذیرش و پیروی کردن از قوانین، مقررات و رویه‌های سازمانی را توصیف می‌کند.

۲٫ وفاداری. میل کارکنان به فداکاری و قربانی کردن منافع شخصی درراه منافع سازمانی و حمایت و دفاع از سازمان را توضیح می‌دهد.

۳٫ مشارکت. میل کارکنان به درگیر شدن فعال در همه‌ ابعاد زندگی سازمانی را توصیف می‌کند.

پاتنام مشارکت افراد در اجتماع شان را ناشی از میزان سرمایه اجتماعی آن‌ ها می‌داند. وی سرمایه اجتماعی را شامل سه بخش می‌داند که عبارت‌اند از:

الف-شبکه ها. روابط اجتماعی و میزان تعامل آن‌ ها با همدیگر

ب- همیاری. رابطه تبادلی بین افراد مبنی بر اینکه سودی که اکنون اعطاشده در آینده بازپرداخت شود.

ج- اعتماد. حاصل پیش‌بینی پذیری رفتارهای دیگران است. وی معتقد است این شاخص‌ها باعث گسترش شبکه های اجتماعی شده و منجر به مشارکت مدنی می‌شود (توسلی ۱۵: ۱۳۸۴).

چاو (۲۰۰۹) در مطالعه‌ای رابطه سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی را در چین بررسی ‌کرده‌است. چاو معتقد است، روابط اجتماعی، باعث به وجود آمدن اعتماد، مشارکت و مبادله منابع می‌شود. همچنین، به نظر می‌رسد پیوندهای قلبی بین اعضای سازمان باعث عملکرد کارکنان خواهد شد. پیوندهای قوی بین همکاران سازمان باعث افزایش میزان رضایت افراد و در نتیجه باعث بهبود عملکرد سازمانی آن‌ ها خواهد شد. به منظور بررسی سرمایه اجتماعی بر رفتار شهروندی سازمانی، چاو آزمون فرد – گروه خود را به صورت زیر مطرح ‌کرده‌است.

۱٫ حمایت اجتماعی از روابط کاری از سوی همکاران اثر مثبتی بر رضایتمندی بر عملکرد شغلی خواهد داشت.

۲٫ حمایت اجتماعی دوستانه از روابط غیر کاری باعث افزایش رضایتمندی خواهد شد.

۳٫ سطح اعتماد بین اشخاص به صورت مثبت با رضایتمندی و عملکرد شغلی مرتبط است.

۴٫ رفتار شهروندی سازمان (OCB) اثر مثبتی بر رضایتمندی و عملکرد شغلی دارد.

۵٫ تعامل و همدلی با رفتار شهروندی سازمانی به صورت مثبتی با رضایتمندی همراه است ولی تأثیر منفی بر عملکرد شغلی دارد.

در این تحقیق مؤلفه‌های رفتار شهروند سازمانی عبارت‌اند از: نوع‌دوستی^[۱۰۱]، رفتار مدنی^[۱۰۲]، (مسئولیت و مشارکت شخص در سازمان)، وجدان^[۱۰۳]. نتایج کلی تحقیق بیانگر این است که اعتماد و OCB دلالت بر یک رابطه قوی با رضایتمندی و عملکرد شغلی دارد. همدلی بین کارکنان سازمان به صورت معناداری با اعتماد همبستگی دارد اما با رضایتمندی و عملکرد شغلی و دیگر مؤلفه‌های OCB همبستگی معناداری ندارد. همچنین، نوع‌دوستی و رفتار مدنی به صورت معناداری عملکرد کارکنان را بهبود می‌بخشد. اعتماد تنها بر روی رضایت شغلی اثر معناداری دارد اما بر روی عملکرد تأثیر معنادار ندارد. اعتماد باعث ایجاد جو مشارکتی می‌شود به‌طوری‌که باعث بهبود روابط مثبت بین کارکنان و متعاقباً پیامدهای مطلوبی را در حوزه های غیر کاری رضایتمندی به ارمغان می‌آورد.

از دیگر نتایج این مطالعه این است که انسجام و همبستگی کارکنان باعث به وجود آمدن اثر منفی و معنی‌دار بر رضایتمندی می‌شود انسجام بیش‌ازحد بین کارکنان باعث افزایش بدهی‌های بالقوه شرکت می‌شود. و ‌بنابرین‏ اثر منفی بر رضایتمندی می‌شود. این امر ‌به این دلیل است که بار تعهدات غیرشرطی ^[۱۰۴]را به وجود می­آ­ورد.

اگرچه ممکن است آزمایش‌های ژنتیک درحال حاضرتوسط اشخاص یادادگاه مورداستفاده قرارگیرد،اما قانونی که برامکان استفاده ازاین شیوه حکومت نماید یا در موارد لزوم به قضات امکان اجبار به انجام آزمایش را دهد، وجودندارد. این تحقیق برآن است که جایگاه فقهی وحقوقی آزمایش‌های” دی ان ای” و امکان قانونی استفاده ازآن را با توجه به قوانین موجود بررسی نماید. لذامسأله اساسی این تحقیق آن است که آیاامکان اثبات نسب و نفی ولد با آزمایش” دی ان ای” وجوددارد؟آیاپذیرش اینگونه آزمایشها به عنوان دلیل جدیدی برای اثبات نسب و نفی ولد امکان پذیراست یا آنکه ادله اثبات نسب جنبه انحصاری دارد و لذا دلیل جدید دیگری که بتوان با آن به حقیقت دست یافت، قابل پذیرش نیست؟

نویسنده درتحقیق حاضرسعی می‌کند مبانی و دلایلی راکه متفکران و قانون گذاران ‌بر اساس آن ها به اظهار نظرپرداخته اند،با تحلیل منطقی به اعتبار یا عدم اعتبار آزمایش های “دی ان ای”به روش کتابخانه ای و ازطریق اینترنت بررسی کند و در نهایت پاسخ روشنی به حجیت اینگونه آزمایشها در دعاوی اثبات نسب و نفی ولد ارائه نماید.

۲)سابقه ی تحقیق

1. نقش آزمایش های« دی. ان. ای» در اثبات نسب از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران، مهشید سادات طبائی(۱۳۹۱)

از نظر نویسنده ی این مقاله، بررسی ادله اثبات نسب حکایت از آن دارد که این ادله حصری نیست و در زمان خود تمامی دلایل اثبات را در بر میگرفته است و راه قابل اعتماد دیگری برای اثبات، غیر از آنچه در متون فقهی مطرح گردیده است وجود نداشت. روش تحقیق در این مقاله مطالعات توصیفی و نظری بوده که نتیجه تحقیق حاکی از آن است که: امروزه آزمایش های «دی ان ای» به ویژه در مواردی که نسب طفل میان افراد مشخصی مردد باشد با قاطعیت تعیین کننده نسب و فصل کننده مناقشه است. از آنجا که ماهیت ادله اثبات دعوی ظنی و اعتبار آن ها نسبی است و تنها به عنوان راهی برای رسیدن به واقع، توسط شارع تعیین شده اند و نصی مبنی برموضوعیت داشتن هیچ یک از آن ها وجود ندارد و محصور در موارد مذکور از طرف شارع نیستند،امکان تلقی آزمایش های دی ان ای به ‌عنوان یک دلیل مستقل در اثبات نسب وجود داردو ضمن اینکه اکثر فقها و حقوق ‌دانان بر حجیت آزمایش‌های دی ان ای درصورتیکه مفید علم باشد اظهارنظر نموده اند.

۲)بررسی مشکلات احتمالی در تجزیه و تحلیل پدر واقعی در ارتباط با پدر فرضی،نیکول شووارک و دیگران(۲۰۰۶)

در این مقاله نویسنده بر صحت روش های تشخیص پدر واقعی فرزند از جمله روش DNA تأکید دارد و در این مطالعه ۱۶۴ نفر از ۲۷ خانواده در ارتباط با شباهت های DNA در میان اعضای خانواده مورد مطالعه قرار گرفت. احتمال شباهت های DNA در پدران فرزندان بیشتر از عموها و سایر اعضای خویشاوندان بود . لذا این نتایج نشان می‌دهد که برای تشخیص پدر و اعضای خانواده ی افراد می توان به آزمایش های ژنتیکی تکیه کرد اما دامنه و زمینه ی بررسی باید بسیار گسترده و دقیق باشد.

۳)چه کسی پدر است؟« تجدید نظری بر جرم اخلاقی” تقلب پدری”»، لسلی کانولد(۲۰۰۸)

در استرالیا طرفداری مردان از مسئله ی “پدر واقعی” متناقض و متعدد است گاهی موافق با تغییرات در قانون پدر و گاهی مخالف . با این وجود فمنیست ها واکنشی آهسته و آرام به بازبینی گفتمان پدری نشان داده‌اند در این مفاله نویسنده به تجزیه و تحلیل و پاسخ به اظهارات تجربی و هنجاری موجود به آنچه که گفتمان حقوقی پدری در برابر «تقلب پدری» است بیان می‌دارد.

از نظر نویسنده آزمایش های DNA می‌تواند روشی قابل اعتماد به تشخیص مسئله ی پدری باشد چراکه عدم تشخیص یا « تقلب پدری» می‌تواند باعث صدمه زدن به بطن خانواده و مخصوصاً کودک باشد.

۴) تحلیل DNA قبل از تولد کودک و انجام تست تشخیص پدری،کاکاسته و زاس بیر و وارگا(۲۰۰۵)

در این مقاله نویسنده بیان می‌دارد که در تجاوز به دختران جوان که اقدام به سقط جنین می نمایند و یا پس از تولد کودک او را رها می‌کنند می توان با انجام آزمایش DNA از جفت و بافت خونین برای تشخیص فردی که اقدام به تجاوز به عنف نموده و یا مادری که اقدام به سقط جنین نموده اقدام نمود.

در این مطالعه ۶ مورد (چهار مورد تجاوز به عنف و دو مورد که در آن مادر کودک را رها نموده) مورد مطالعه ی تجربی و آزمایشگاهی قرار گرفته اند.

۵) ۱۵ نتیجه از آزمایش ها و تست ها،جفرسون اینگرام و جان کلوتر(۲۰۰۹)

اغلب شواهدی که به دادگاه به طور مستقیم ارائه می‌شوند آزمایش ها و تست های خارج از دادگاه است قوانین عمومی در خصوص پذیرش شهادت در رابطه با نتایج آزمایش و تست، و استفاده از شواهدی که شامل یک سری نمودارها و اشکال ناشی از انجام آزمایش و تست ایجاد شده به عنوان یک قاعده ی کلی اجرا می شود. همچنین شواهدی از بدن مانند کبودی، گرفتن نمونه مثل بزاق، خون و … رایج است. چنین شواهدی اگر چنانچه استاندارد های مناسب را رعایت کند می توان به آن ها در دادگاه استناد کرد.

نتایج آزمون گروه خون اطلاعات مفیدی را ارائه می‌کند اما از آن مفید تر و قابل اطمینان تر آزمایش های DNA هستند .شواهد مبتنی بر خون و DNA به طور کلی برای اهداف شناسایی مورد استفاده قرار می‌گیرد مثلاً در رابطه با تعقیب جزایی تجاوز به عنف ، تجاوز، قتل و در اقدامات پدری مدنی و کیفری. البته فردی که مسئول اجرای چنین آزمایش هایی است باید فردی واجد شرایط انجام آزمون که یک تکنسین واجد شرایط پروتکل های مناسب برای انجام تست باشد.

۳)ضرورت تحقیق

آیا خوردن غذاهای شیرین باعث ارتکاب جرم و نمایش رفتارهای ضد اجتماعی می شود؟در اوایل دهه۱۹۷۰و۱۹۸۰ادعاهای زیادی شد که به خاطر کنترل جنایات و ناامنی های اجتماعی جلوی عرضه مشروبات الکلی و نیز شیرینی جات گرفته شده و یا حداقل برای آن ها محدودیتی ایجاد گردد.مثال بارزی ‌در مورد انزجار از شیرینی،مربوط به سال۱۹۷۸می باشد که،طی آن دان وایت پس از به گلوله بستن آقای جرج مسکون،شهردار سانفرانسیسکو و آقای هاروی میلک،مشاور عالی شهر ادعا نمود او در حالت جنون و به هم خوردگی مغزش که عامل آن خوردن شیرینی جات بوده است ‌به این اعمال زشت و خشن دست زده است. (کارپر،۱۳۷۹،۴۲۱)

سوال این است،آیا مواد قندی باعث پر تحرک شدن می شود؟این گونه باور که مواد شیرین باعث بروز رفتارهای غیر عادی و حملات جنون آمیز در بعضی از افراد می شود به هیچ وجه عمومیت ندارد.در مطالعات انجام شده توسط مؤسسه‌ بین‌المللی بهداشت روانی،با چند مورد از این گونه مسایل،برخورد گردیده است، والدین چند کودک،از رفتارهای غیر طبیعی فرزندان خود،بعد از خوردن شیرینی جات گله مند بوده اند.نمونه ی واقعی این آزمایشات برروی۱۸نفر از کودکان پیش دبستانی از سنین۲تا ۶ساله انجام شده که۱۲نفر آنان در مقابل شیرینی جات حساسیت داشته و۶نفر بقیه عکس العمل خاصی رادر قبال خوردن شیرینی نشان نداده اند.کودکان دسته ی اول به نام کودکان حساس به قند و دسته ی دوم کودکان بی تفاوت در مقابل قند لقب گرفته اند.به کلیه کودکان تحت آزمایش در زمان‌های متفاوت مواد قندی طبیعی یا مصنوعی خورانیده شده و سپس آن ها را به حال خود گذاشتند تابا همدیگر بازی کنند.مشخص نبود که کدامیک از کودکان چه نوع چیزی خورده اند،ولی هر کدام ازآن ها برای مشخص کردن حرکات فیزیکی درحین بازی از لباس مخصوصی استفاده می‌کردند.از نحوه ی بازی کودکان کسی نمی توانست بفهمد که کدام پسر بچه به طور مخفی چه شربتی را خورده است.هیچ یک از والدین،مربیان و نظار قادر به دیدن تغییر محسوسی ‌در رفتار کودکان نبودند.کودکان شیرینی خورده،بیشتراز کودکان شیرینی نخورده،جنب وجوش از خودشان نشان نمی دادند.پژوهندگان در نهایت چنین جمع بندی کردند که خوردن مواد قندی ایجاد تحرک فوق العاده یا رفتار غیر عادی در کودکان به وجود نمی آورد.در واقع هر مطالعه ای که به صورت دو طرفه وبه روش سنتی تا کنون انجام شده بود این نتیجه را داشته که،شکر را برای جلوگیری از ارتکاب جرایم از سر قلاب بر دارید.من از نتیجه ی۵۰یا۶۰پروژه ی تحقیقی که رفتار کودکان را در قبال استفاده از شیرینی جات مورد مطالعه قرار داده است با اطلاع هستم.اگر شما به نتیجه این مطالعات دقت کنید متوجه خواهید شد که قند در نوع رفتار کودکان هیچ گونه تاثیری نداشته است. (کارپر،۱۳۷۹،۴۲۱-۴۲۲)

پس از بررسی نتایج مطالعات انجام شده علمی در سال۱۹۹۱دکتر دایان.ا.گنس از دانشگاه هاوایی چنین جمع بندی نمود که قند هیچ گونه عکس العمل نا مناسب اجتماعی و شرارت در کودکان به وجود نمی آورد چه نرمال باشند و چه حساس به قند.در هر حال،دکتر گنس حالات استثنایی را نیز از نظر دور نداشت.او به والدین هشدارداد محروم کردن کودکان از مواد قندی به خاطر جلو گیری از شرارت و رفتار های ناهنجار آن ها،درست نبوده و چه بسا ممکن است عواقب بدتری هم داشته باشد.دلیل آن چنین است که خوردن مواد قندی باعث آرامش خیال ‌و استراحت مغز شده وخونسردی رابه شخص برمی گرداندواز ارتکاب اعمال تند و خشونت بار جلوگیری می‌کند.دکتر بانی اسپرینگ استاد روان شناسی دانشکده ی پزشکی شیکاگو پیشنهاد می کند،آزاد گذاردن بیش از حد کودکان ممکن است آن ها را از حد اعتدال خارج نماید.

در این قبیل موارد است که،والدین گمان می‌کنند مصرف مواد قندی سبب نا آرامی و شرارت کودکان می‌گردد،در حالی که در اصل مواد قندی جزو مسکن ها به شمار می رود.باعث تعجب است که قند افراد شرور را ملایم تر می‌سازد.برطبق بررسی های انجام شده توسط گروه پژوهشگران دانشگاه ویسکانسین در مدیسون،حقیقت مبهوت کننده آن است که به نظر می‌رسد قند در تغییر و اصلاح رفتار تعدادی از افراد خاطی و شرور مؤثر واقع می شود.در طی انجام یک آزمایش دو منظوره،به تعداد۱۱۵نفر از مجرمین پسر زیر۲۰ساله و هم چنین به تعداد۳۹نفر پسران جوان دبیرستانی غیر مجرم،ضمن صبحانه،مقادیری دانه های غلات شیرین شده با شکر طبیعی یا مصنوعی داده شد.کل شکر مصرفی هر فرد در این آزمایش حدود۴۰ گرم بوده است.از کلیه افراد تحت آزمایش پس از خوردن صبحانه معمولی و صبحانه توام با شیرینی،تست کامل رفتاری به عمل آمد و این آزمایش دو بار تکرار گردید.دکتر جوزف.پی.نیومن رهبر تحقیق چنین جمع بندی نمود که هیچ گونه رفتار سویی که حاکی از تاثیر نامطلوب قند،در افراد باشد مشاهده نگردید. (کارپر،۱۳۷۹،۴۲۳)

این شخص می‌گوید،در واقع قند ها ممکن است در بچه های مشکل دار از نظر رفتاری تا حدودی باعث کاهش رفتارهای شرارت بار آن ها نیز بشود و این گونه بچه های شرور بعد از خوردن مواد قندی همراه با صبحانه ی خود آرام تر شده و رفتارهای مناسب تری را از خود نشان می‌دهند.البته باید اضافه کرد که افراد غیرمجرم نیز بعد از خوردن صبحانه،همراه با شیرینی،رفتارهای صمیمانه تری داشته اند.ولی در نهایت باید گفت ثابت گردیده قندو سایر کربوهیدرات ها،در افراد باعث کاهش فعالیت های دماغی می‌گردد. (کارپر،۱۳۷۹،۴۲۴)

در جمع بندی مطالب بالا می توان گفت قند ها به دونوع تقسیم می‌شوند. قندهای خوب (قند طبیعی) و قند های بد (قند صناعی).توصیه ما خوردن قند طبیعی درجهت رفع نیاز بدن و اجتناب از مصرف بیش از حد قند مصنوعی است.نقش شیرینی جات درارتکاب جرم یک نقش نسبی است،نه این که بخواهیم خوردن شیرینی را یک عامل مستقیم در رفتارهای مجرمانه بدانیم.نکته ی کلیدی حفظ تعادل در مصرف این گروه از مواد مغذی در زنجیره ی غذایی است.

منابع کربوهیدرات:لوبیا،غلات،نان سبوس دار،سویا، سیب،برنج،سیب زمینی، هلو و سایر میوه ها. (تبیان)

مبحث دوم:چربـی ها^[۴]